Nemegtomaia: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
(Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 2: | Linia 2: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Nemegtomaia''}} | {{DISPLAYTITLE:''Nemegtomaia''}} | ||
− | + | {{Opis | |
− | { | + | |Autor = [[Tomasz Sokołowski]], [[Marcin Szermański]] |
− | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Singer]], [[Michał Siedlecki]] |
− | + | |nazwa = ''Nemegtomaia'' (nemegtomaja) | |
− | + | |długość = 1,45 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> | |
− | + | |wysokość = 55 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
− | [[Marcin Szermański]] | + | |masa = 15 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
− | | [[Maciej Ziegler]] | + | |dieta = wszystkożerny |
− | [[Tomasz Singer]] | + | |miejsce = [[Mongolia]] - Ajmak Południowogobijski |
− | | | + | <small>([[formacja|formacje]] [[Barun Goyot]] i [[Nemegt]] [dolne ogniwo] - Nemegt)</small> |
− | + | |czas = {{Występowanie|83.6|69}} | |
− | + | ok.83,6-?70 [[Ma]]<ref>datowanie U-Pb i spektrometryczne zębów tarbozaurów ze środkowej części formacji Nemegt wykazały, że ich wiek sięga ok. 66, 7, ale nie wiadomo dokładnie na jaką rozpiętość czasową mastrychtu rozciągają się pozostałe skały tej formacji. Podana wartość jest stosunkowo bezpieczna. Tanabe M., Aoki K., Chiba K., Saneyoshi M., Kodaira S., Nishido H., Mainbayar B., Tsogtbaatar K., Ishigaki S. 2023. Apatite U–Pb dating of dinosaur teeth from the Upper Cretaceous Nemegt Formation in the Gobi Desert, Mongolia: Contribution to depositional age constraints. Island Arc 32: e12488.</ref> | |
− | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]] - wczesny [[mastrycht]])</small> | |
− | + | |systematyka = | |
− | + | [[Dinosauria]] | |
− | |||
− | |- | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |- | ||
− | |||
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | | [[Mongolia]] - Ajmak Południowogobijski | ||
− | |||
− | <small>(formacja [[ | ||
− | |- | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | <small> | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
Linia 52: | Linia 30: | ||
[[Oviraptoridae]] | [[Oviraptoridae]] | ||
− | [[ | + | ?[[Oviraptorinae]]/?[[Heyuanninae]] |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | Autor: | + | |grafika = Nemegtomaia Restoration.png |
− | |} | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: PaleoNeolitic. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nemegtomaia_Restoration.png] |
+ | [[Plik:Nemegtomaia size.png|350px]] | ||
+ | Porównanie rozmiarów nemegtomaji i człowieka. Autor: Marco Auditore. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nemegtomaia_size.png] | ||
+ | |mapa = | ||
+ | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
Linia 68: | Linia 45: | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
− | [[Plik:Nemegtomaia | + | [[Plik:Nemegtomaia mount.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja szkieletu. Zdjęcie: Gary Todd. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nemegtomaia_mount.jpg]]] |
Nazwa oznacza po prostu "matkę z Nemegt" i pochodzi od miejsca znalezienia szczątków - kotliny Nemegt. Epitet gatunkowy został nadany na cześć mongolskiego paleontologa, [[Rinchen Barsbold|Rinchena Barsbold]]a, jednego z liderów Mongolian Highland International Dinosaur Project, przez członków tego projektu. | Nazwa oznacza po prostu "matkę z Nemegt" i pochodzi od miejsca znalezienia szczątków - kotliny Nemegt. Epitet gatunkowy został nadany na cześć mongolskiego paleontologa, [[Rinchen Barsbold|Rinchena Barsbold]]a, jednego z liderów Mongolian Highland International Dinosaur Project, przez członków tego projektu. | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
+ | [[Plik:Nemegtomaia.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja szkieletowe znanych okazów nemegtomaji; znane elementy szkieletów zostały zaznaczone na szaro. Po prawej stronie kompozytowa rekonstrukcja szkieletowa stworzona na podstawie trzech szkieletów po stronie lewej. Autor: Marco Auditore. Źródło: Fanti i in., 2012. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nemegtomaia.png]]] | ||
[[Holotyp]] (GIN 100/2112, później MPC-D 100/2112): czaszka, żuchwa, kręgi szyjne: częściowy obrotowy, trzeci (33 mm), czwarty (29 mm), piąty (32 mm), szósty (31 mm), siódmy (31 mm), ósmy (33 mm), dziewiąty (35 mm), dziesiąty (37 mm), jedenasty (37 mm), dwunasty (36 mm), trzynasty (33 mm), większość żeber szyjnych, kręgi grzbietowe: pierwszy (31 mm), częściowy drugi, łuk neuralny szóstego i siódmego, kolejne kręgi grzbietowe 8-10, kręgi krzyżowe (32 mm, 33 mm, 29 mm, 29 mm, 29 mm, 32 mm, 40 mm, ? mm), kręgi ogonowe: łuk neuralny pierwszego i drugiego, proksymalna część łopatki, dystalna część kości ramieniowej, kości: promieniowa, biodrowa, proksymalna część kości łonowej, proksymalna część kulszowej, proksymalna część kości udowej. | [[Holotyp]] (GIN 100/2112, później MPC-D 100/2112): czaszka, żuchwa, kręgi szyjne: częściowy obrotowy, trzeci (33 mm), czwarty (29 mm), piąty (32 mm), szósty (31 mm), siódmy (31 mm), ósmy (33 mm), dziewiąty (35 mm), dziesiąty (37 mm), jedenasty (37 mm), dwunasty (36 mm), trzynasty (33 mm), większość żeber szyjnych, kręgi grzbietowe: pierwszy (31 mm), częściowy drugi, łuk neuralny szóstego i siódmego, kolejne kręgi grzbietowe 8-10, kręgi krzyżowe (32 mm, 33 mm, 29 mm, 29 mm, 29 mm, 32 mm, 40 mm, ? mm), kręgi ogonowe: łuk neuralny pierwszego i drugiego, proksymalna część łopatki, dystalna część kości ramieniowej, kości: promieniowa, biodrowa, proksymalna część kości łonowej, proksymalna część kulszowej, proksymalna część kości udowej. | ||
Linia 90: | Linia 68: | ||
| = "''Nemegtia''" ''barsboldi'' | | = "''Nemegtia''" ''barsboldi'' | ||
| {{Kpt|Lü, Tomida, Azuma, Dong}} i {{Kpt|Lee}}, 2004 | | {{Kpt|Lü, Tomida, Azuma, Dong}} i {{Kpt|Lee}}, 2004 | ||
+ | |- | ||
+ | | = ''[[Citipati]] barsboldi'' | ||
+ | |{{Kpt|({{Kpt|Lü, Tomida, Azuma, Dong}} i {{Kpt|Lee}}, 2004) [[Paul]]}}, [[2010]] | ||
+ | |- | ||
+ | | = ''[[Conchoraptor]] barsboldi'' | ||
+ | |{{Kpt|({{Kpt|Lü, Tomida, Azuma, Dong}} i {{Kpt|Lee}}, 2004) Paul}}, [[2016]] | ||
|} | |} | ||
+ | |||
+ | ==Bibliografia== | ||
+ | <small> | ||
+ | Fanti, F., Currie, P.J., Badamgarav, D., Lalueza-Fox, C. (2012). "New specimens of ''Nemegtomaia'' from the Baruungoyot and Nemegt Formations (Late Cretaceous) of Mongolia". PLOS ONE. 7 (2): e31330. [https://doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0031330] | ||
+ | |||
+ | Lü, J., Tomida, Y., Azuma, Y., Dong, Z., Lee, Y.-N. (2004). "New oviraptorid dinosaur (Dinosauria: Oviraptorosauria) from the Nemegt Formation of southwestern Mongolia" (PDF). Bulletin of the National Science Museum, Tokyo, Series C. 30: 95–130. | ||
+ | |||
+ | Lü, J., Tomida, Y., Azuma, Y., Dong, Z., Lee, Y.-N., ''et al''. (2005). "Nemegtomaia gen. nov., a replacement name for the oviraptorosaurian dinosaur Nemegtia Lü et al. 2004, a preoccupied name". Bulletin of the National Science Museum, Tokyo, Series C. 31: 51. | ||
+ | <references/></small> | ||
==Galeria== | ==Galeria== |
Wersja z 14:16, 2 lip 2024
Do poprawy (brak bibliografii) i aktualizacji.
Autor: | Tomasz Sokołowski, Marcin Szermański |
Korekta: | Maciej Ziegler, Tomasz Singer, Michał Siedlecki |
Nemegtomaia (nemegtomaja) | |
---|---|
Długość | 1,45 m [1] |
Wysokość | 55 cm (w biodrach) [1] |
Masa | 15 kg [1] |
Dieta | wszystkożerny |
Miejsce | Mongolia - Ajmak Południowogobijski
(formacje Barun Goyot i Nemegt [dolne ogniwo] - Nemegt) |
Czas |
ok.83,6-?70 Ma[2] późna kreda (kampan - wczesny mastrycht) |
Systematyka | Dinosauria |
![]() Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: PaleoNeolitic. [4]
|
Wstęp
Nemegtomaia jest rodzajem owiraptoryda, który występował w późnokredowej Mongolii. Typowy gatunek, N. barsboldi został opisany w 2004 roku przez Lü, Tomidę, Azumę, Dona i Lee. Pierwotnie nazwą rodzajową miała być Nemegtia, jednak tym imieniem został nazwany pewien mongolski małżoraczek. Z tego powodu dinozaura przemianowano na Nemegtomaia w 2005 roku.
Dinozaur ten znany jest z trzech kompletnych szkieletów, w tym dobrze zachowanej czaszki i gniazda z jajami. Nemegtomaja posiadała dość duży, wysunięty w przód grzebień, o kącie prawie 90 stopni.
Etymologia
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Nemegtomaia_mount.jpg/300px-Nemegtomaia_mount.jpg)
Nazwa oznacza po prostu "matkę z Nemegt" i pochodzi od miejsca znalezienia szczątków - kotliny Nemegt. Epitet gatunkowy został nadany na cześć mongolskiego paleontologa, Rinchena Barsbolda, jednego z liderów Mongolian Highland International Dinosaur Project, przez członków tego projektu.
Materiał kopalny
![](/images/thumb/7/7f/Nemegtomaia.png/300px-Nemegtomaia.png)
Holotyp (GIN 100/2112, później MPC-D 100/2112): czaszka, żuchwa, kręgi szyjne: częściowy obrotowy, trzeci (33 mm), czwarty (29 mm), piąty (32 mm), szósty (31 mm), siódmy (31 mm), ósmy (33 mm), dziewiąty (35 mm), dziesiąty (37 mm), jedenasty (37 mm), dwunasty (36 mm), trzynasty (33 mm), większość żeber szyjnych, kręgi grzbietowe: pierwszy (31 mm), częściowy drugi, łuk neuralny szóstego i siódmego, kolejne kręgi grzbietowe 8-10, kręgi krzyżowe (32 mm, 33 mm, 29 mm, 29 mm, 29 mm, 32 mm, 40 mm, ? mm), kręgi ogonowe: łuk neuralny pierwszego i drugiego, proksymalna część łopatki, dystalna część kości ramieniowej, kości: promieniowa, biodrowa, proksymalna część kości łonowej, proksymalna część kulszowej, proksymalna część kości udowej.
W 2012 roku opisano gniazdo z jajami i szczątki osobnika wysiadującego je (MPC-D 107/15) oraz mniejszego osobnika MPC-D 107/16 - oba z górnych pokładów formacji Baruungoyot (zob. rys. obok).
Spis gatunków
Nemegtomaia | Lü, Tomida, Azuma, Dong i Lee, 2005 | |
= "Nemegtia" | Lü, Tomida, Azuma, Dong i Lee, 2004 | zajęta Szczechura, 1978 |
N. barsboldi | (Lü, Tomida, Azuma, Dong i Lee, 2004) Lü, Tomida, Azuma, Dong i Lee, 2005 | |
= "Nemegtia" barsboldi | Lü, Tomida, Azuma, Dong i Lee, 2004 | |
= Citipati barsboldi | (Lü, Tomida, Azuma, Dong i Lee, 2004) Paul, 2010 | |
= Conchoraptor barsboldi | (Lü, Tomida, Azuma, Dong i Lee, 2004) Paul, 2016 |
Bibliografia
Fanti, F., Currie, P.J., Badamgarav, D., Lalueza-Fox, C. (2012). "New specimens of Nemegtomaia from the Baruungoyot and Nemegt Formations (Late Cretaceous) of Mongolia". PLOS ONE. 7 (2): e31330. [6]
Lü, J., Tomida, Y., Azuma, Y., Dong, Z., Lee, Y.-N. (2004). "New oviraptorid dinosaur (Dinosauria: Oviraptorosauria) from the Nemegt Formation of southwestern Mongolia" (PDF). Bulletin of the National Science Museum, Tokyo, Series C. 30: 95–130.
Lü, J., Tomida, Y., Azuma, Y., Dong, Z., Lee, Y.-N., et al. (2005). "Nemegtomaia gen. nov., a replacement name for the oviraptorosaurian dinosaur Nemegtia Lü et al. 2004, a preoccupied name". Bulletin of the National Science Museum, Tokyo, Series C. 31: 51.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
- ↑ datowanie U-Pb i spektrometryczne zębów tarbozaurów ze środkowej części formacji Nemegt wykazały, że ich wiek sięga ok. 66, 7, ale nie wiadomo dokładnie na jaką rozpiętość czasową mastrychtu rozciągają się pozostałe skały tej formacji. Podana wartość jest stosunkowo bezpieczna. Tanabe M., Aoki K., Chiba K., Saneyoshi M., Kodaira S., Nishido H., Mainbayar B., Tsogtbaatar K., Ishigaki S. 2023. Apatite U–Pb dating of dinosaur teeth from the Upper Cretaceous Nemegt Formation in the Gobi Desert, Mongolia: Contribution to depositional age constraints. Island Arc 32: e12488.
Galeria
Rekonstrukcja Nemegtomaia. Autor: Matt Martyniuk [1].