Crosnoornis
| Autor: | Paweł Konarzewski |
| Crosnoornis (krosnoornis) | |
|---|---|
| Dieta | twarde nasiona, owoce i bezkręgowce |
| Miejsce | Polska - Rudawka Rymanowska |
| Czas | ok. 32-30 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Zdjęcia oraz schemat przestawiający holotyp Crosnoornis. Źródło: Bocheński i in., 2021 [1] | |
Wstęp
Crosnoornis to ptak z rzędu Passeriformes (wróblowe) żyjący w oligocenie na terenie Polski. Ptak ten został opisany w 2021 roku przez zespół naukowców pod przewodnictwem Zbigniewa Bocheńskiego.
Materiał kopalny
Holotyp (MSFK RR 01/2013a + b) to kompletny i artykułowany szkielet wraz z odciskami piór zachowany na dwóch płytach skalnych. Okaz ten znajduje się w Instytucie Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
Budowa i paleobiologia
Crosnoornis charakteryzował się mocnym i prostym dziobem umożliwiającym spożywanie twardych nasion, owoców oraz bezkręgowców. Dzięki takiej budowie dzioba zajmował inną niszę pokarmową niż dotychczas opisane wróblowe z oligocenu. Zachowało się co najmniej 16 kręgów przedkrzyżowych. Podobnie jak u Resoviaornis kręgi tulowiowe są ze sobą zrośnięte tworząc notarium. Cecha ta nie występowała u innego oligoceńskiego wróblowego z Polski Jamna. Według autorów opisu proporcje skrzydeł, krótki ogon oraz długie nogi wskazują, że Crosnoornis spędzał dużo czasu w lasach. Mógł on żyć na ziemi, zamieszkiwać gęste krzaki lub korony drzew.
Systematyka
Bocheński i współpracownicy (2021) uznali, że Crosnoornis to przedstawiciel Tyranni (tyrankowce), jednak nie ustalili dokładnej pozycji systematyki wewnątrz tego kladu. Z kolei Lowi-Merri i in. (2024) wykazali, że omawiamy rodzaj plasuje się w obrębie Tyranni i tworzy klad z Wieslochia i nienazwanym okazem NT-LBR-0014. Wymienione trzy ptaki mogą być przodkami lub blisko spokrewnionymi formami z dzisiejszymi szerokodziobymi (Eurylaimides).
Etymolgia
Nazwa rodzajowa Crosnoornis pochodzi od łacińskiej nazwy miasta Krosno znajdującego się niedaleko Rudawki Rymanowskiej, gdzie odnaleziono holotyp oraz zawiera greckie słowo ornis znaczące "ptak". Epitet gatunkowy nargizia honoruje Nargiz Salwę, żonę odkrywcy i jednego z współautorów publikacji Grzegorza Salwę.
Spis gatunków
| Cronsoornis | Bocheński, Tomek, Bujoczek i Salwa, 2021 |
| C. nargizia | Bocheński, Tomek, Bujoczek i Salwa, 2021 |
Bibliografia
Bocheński, Z. M., Tomek, T., Bujoczek, M., & Salwa, G. (2021). "A new passeriform (Aves: Passeriformes) from the early Oligocene of Poland sheds light on the beginnings of Suboscines". Journal of Ornithology, 162(2), 593-604.. doi:10.1007/s10336-021-01858-0
Lowi-Merri, T. M., Gjevori, M., Bocheński, Z. M., Wertz, K., & Claramunt, S. (2024). "Total-evidence dating and the phylogenetic affinities of early fossil passerines". Journal of Systematic Palaeontology, 22(1), 2356086. doi:10.1080/14772019.2024.2356086
