Haplocheirus: Różnice pomiędzy wersjami
(aktualizacja) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 21: | Linia 19: | ||
| [[Chiny]] - Sinkciang | | [[Chiny]] - Sinkciang | ||
| − | <small>[[formacja Shishugou]]</small> | + | <small>[[formacja]] [[Shishugou]]</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 161- | + | | 161-160<ref>Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Eberth, D.A., Erickson, G.M., Chu, H. & Xu, X. (2013) "A juvenile specimen of a new coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Middle-Late Jurassic Shishugou Formation of Xinjiang, People's Republic of China" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2013.781067</ref> Ma |
<small>późna [[jura]] ([[oksford]])</small> | <small>późna [[jura]] ([[oksford]])</small> | ||
| Linia 39: | Linia 37: | ||
[[Coelurosauria]] | [[Coelurosauria]] | ||
| − | [[Alvarezsauroidea]] | + | [[Tyrannoraptora]] |
| + | |||
| + | ?<ref>Spencer, M.R. & Wilberg, E.W. (2013) "Efficacy or convenience? Model-based approaches to phylogeny estimation using morphological data" Cladistics doi:10.1111/cla.12018</ref> [[Maniraptoriformes]] | ||
| + | |||
| + | ? [[Alvarezsauroidea]] / ??? [[Ornithomimosauria]]<ref>Lee, M.S.Y. & Worthy, T.H. (2012) "Likelihood reinstates Archaeopteryx as a primitive bird" Biology Letters 8(2), 299-303. doi:10.1098/rsbl.2011.0884</ref> | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Haplocheirus_by_kahless28.jpg|400px]] | | colspan=2 |[[Plik:Haplocheirus_by_kahless28.jpg|400px]] | ||
| − | <small>Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://kahless28.deviantart.com/gallery]</small> | + | <small>Rekonstrukcja. Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://kahless28.deviantart.com/gallery]</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Haplocheirus'' to rodzaj | + | ''Haplocheirus'' to rodzaj [[celurozaur]]a, prawdopodobnie [[bazalny|bazalnego]] [[alwarezzauroid]]a, z początku późnej jury Azji. Jest bardzo istotny dla zbadania relacji między celurozaurami (zob. artykuł o [[alwarezzauroid]]ach i artykuł o [[celurozaur]]ach). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 54: | Linia 56: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Holotyp]] (IVPP V15988) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje jedynie dalszych kręgów ogonowych i grzbietowych części kości biodrowych. Należał do starszego młodocianego (subadult) lub młodego dorosłego osobnika. | [[Holotyp]] (IVPP V15988) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje jedynie dalszych kręgów ogonowych i grzbietowych części kości biodrowych. Należał do starszego młodocianego (subadult) lub młodego dorosłego osobnika. | ||
| − | + | [[Plik:Haplocheirus.jpg|300px|thumb|right|Holotyp. Fot.: [https://www.flickr.com/photos/ist4u/6088681906/ Tomoaki INABA].]] | |
W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm). | W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm). | ||
[[Plik:Haplocheirus_skel.jpg|300px|thumb|right|Szkielet - zrekonstruowane elementy oznaczono szarym kolorem. Autor: Portia Sloan, źródło: Choiniere i in., 2010.]] | [[Plik:Haplocheirus_skel.jpg|300px|thumb|right|Szkielet - zrekonstruowane elementy oznaczono szarym kolorem. Autor: Portia Sloan, źródło: Choiniere i in., 2010.]] | ||
| + | |||
| + | [[Plik:Haplocheirus_NT.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja. Autor: [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Haplocheirus_NT.jpg Nobu Tamura].]] | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | ''Haplocheirus'' to dość duży rodzaj [[alwarezzauroid]]a ( | + | ''Haplocheirus'' to dość duży rodzaj [[alwarezzauroid]]a(?). Jedna z [[Autapomorfia|autapomorfii]] to II kość śródręcza dwa razy krótsza od I<ref>Autorzy podają odmienną numerację - III i II - zob. "[[Tetanurae#Redukcja_liczby_palc.C3.B3w_u_tetanur.C3.B3w|Redukcja liczby palców u tetanurów]]" w artykule o nich) </ref>. Od bardziej zaawansowanych alwarezzauroidów, prócz cech [[plezjomorfia|plezjomorficznych]], odróżniały go: heterodontyzm dolnej szczęki - czwarty ząb był powiększony, grzbietowo wypukła krawędź zębodołowa na przedzie żuchwy oraz tylne ząbkowanie zębów wyrastających z kości szczękowej i żuchwy (Choiniere i in., 2010; 2014). Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o [[alwarezzauroid]]ach. |
| − | |||
| − | Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o [[alwarezzauroid]]ach. | ||
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
| Linia 74: | Linia 76: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small>Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 965, 571-574. | + | <small>Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 965, 571-574. doi:10.1126/science.1182143 |
| + | |||
| + | Choiniere, J.N., Clark, J.M., Norell, M.A. & Xu, X. (2014) "Cranial Osteology of Haplocheirus sollers Choiniere et al., 2010 (Theropoda: Alvarezsauroidea)" American Museum Novitates, 3816, 1-44. doi:10.1206/3816.1 | ||
| − | + | <references/></small> | |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 89: | Linia 93: | ||
[[Kategoria:Jura]] | [[Kategoria:Jura]] | ||
[[Kategoria:Oksford]] | [[Kategoria:Oksford]] | ||
| − | |||
Wersja z 19:09, 25 sty 2015
| Autor: |
| Maciej Ziegler, Marcin Szermański |
| Haplocheirus (haplocheir) | |
|---|---|
| Długość: | 1,9-2,3 m |
| Masa: | ok. 10,6 (4,8-58) kg |
| Miejsce występowania: | Chiny - Sinkciang |
| Czas występowania | 161-160[1] Ma |
| Systematyka | Dinosauria
? Alvarezsauroidea / ??? Ornithomimosauria[3] |
Rekonstrukcja. Autor: Jakub Kowalski [1] | |
Wstęp
Haplocheirus to rodzaj celurozaura, prawdopodobnie bazalnego alwarezzauroida, z początku późnej jury Azji. Jest bardzo istotny dla zbadania relacji między celurozaurami (zob. artykuł o alwarezzauroidach i artykuł o celurozaurach).
Etymologia
Nazwa Haplocheirus to zlatynizowana wersja greckiego haplocheir, znaczącego tyle, co "prosta ręka", co odnosi się do niewyspecjalizowanej budowy dłoni w porównaniu do bardziej zaawansowanych alwarezzauroidów. Epitet gatunkowy - sollers (z łac. "zręczny") - nadano, gdyż prawdopodobnie takson ten potrafił poruszać palcami w sposób niemożliwy dla alwarezzaurydów.
Materiał kopalny
Holotyp (IVPP V15988) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje jedynie dalszych kręgów ogonowych i grzbietowych części kości biodrowych. Należał do starszego młodocianego (subadult) lub młodego dorosłego osobnika.
W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm).
Budowa
Haplocheirus to dość duży rodzaj alwarezzauroida(?). Jedna z autapomorfii to II kość śródręcza dwa razy krótsza od I[4]. Od bardziej zaawansowanych alwarezzauroidów, prócz cech plezjomorficznych, odróżniały go: heterodontyzm dolnej szczęki - czwarty ząb był powiększony, grzbietowo wypukła krawędź zębodołowa na przedzie żuchwy oraz tylne ząbkowanie zębów wyrastających z kości szczękowej i żuchwy (Choiniere i in., 2010; 2014). Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o alwarezzauroidach.
Spis gatunków
| Haplocheirus | Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010 |
|---|---|
| H. sollers | Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010 |
Bibliografia
Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 965, 571-574. doi:10.1126/science.1182143
Choiniere, J.N., Clark, J.M., Norell, M.A. & Xu, X. (2014) "Cranial Osteology of Haplocheirus sollers Choiniere et al., 2010 (Theropoda: Alvarezsauroidea)" American Museum Novitates, 3816, 1-44. doi:10.1206/3816.1
- ↑ Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Eberth, D.A., Erickson, G.M., Chu, H. & Xu, X. (2013) "A juvenile specimen of a new coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Middle-Late Jurassic Shishugou Formation of Xinjiang, People's Republic of China" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2013.781067
- ↑ Spencer, M.R. & Wilberg, E.W. (2013) "Efficacy or convenience? Model-based approaches to phylogeny estimation using morphological data" Cladistics doi:10.1111/cla.12018
- ↑ Lee, M.S.Y. & Worthy, T.H. (2012) "Likelihood reinstates Archaeopteryx as a primitive bird" Biology Letters 8(2), 299-303. doi:10.1098/rsbl.2011.0884
- ↑ Autorzy podają odmienną numerację - III i II - zob. "Redukcja liczby palców u tetanurów" w artykule o nich)
