Stormbergia

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler	Tomasz Sokołowski

---

Stormbergia (stormbergia)
Długość:	ok. 2-3 m
Masa:	?
Miejsce występowania:	Lesotho i RPA - Wolne Państwo i Prowincja Przylądkowa Wschodnia (górne warstwy formacji Elliot)
Czas występowania	193-189 Ma wczesna jura (późny synemur)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Genasauria ? Neornithischia (? Thyreophora)
Rekonstrukcja przedstawia Lesothosaurus. [1]

Wstęp

Stormbergia to żyjący we wczesnej jurze prymitywny dinozaur ptasiomiedniczny, którego szczątki odnaleziono w południowej Afryce. O tym dinozaurze pojawiały się informacje w literaturze jako o "dużym fabrozaurydzie" już 20 lat przed formalnym opisaniem rodzaju przez Butlera w 2005 roku.

Stormbergia dorosłym Lesothosaurus?

Nie ma pewności co do ważności taksonu - w 2010 roku opublikowano badanie, z którego wynika, że Stormbergia jest prawdopodobnie wyrośniętym osobnikiem Lesothosaurus, który osiągał dorosłość i rozmiary 'stormbergii' w wieku czterech lat. W każdym razie, mierząc ok. 2 (Butler, 2005) lub 3 m długości (Brusatte i in., 2010) Stormbergia (albo Lesothosaurus) była największym dinozaurem ptasiomiednicznym w swoim środowisku - przewyższała wielkością heterodontozaurydy Abrictosaurus, Heterodontosaurus i Lycorhinus. Stormbergia budową przypominała lesotozaura, lecz proporcje jej ciała sugerują, że nie była tak dobrym biegaczem jak ten pierwszy lub w miarę wzrostu lesotozaury stawały się gorszymi biegaczami.

W 2016 ukazała się publikacja opisująca szkielet pozaczaszkowy Lesothosaurus, stwierdzająca, że Stormbergia jest niemal z pewnością jego młodszym synonimem (Baron i in., 2016).

Etymologia

Nazwa rodzajowa pochodzi od grupy Stormberg - skał w południowej Afryce, na które składają się formacje Clarens, Elliot i Molteno. Epitet gatunkowy także nadano od miejsca znalezienia - farmy Dangerhoek.

Materiał kopalny

Znaleziono szczątki trzech osobników, w tym jednego młodego. Niestety, wśród pozostałości po tym zwierzęciu nie ma czaszki.

Holotyp (SAM-PK-K1105) to elementy kręgosłupa (łuk kręgowy obrotnika, trzony i łuki kręgowe kręgów szyjnych i grzbietowych, łuki kręgowe i żebra krzyżowe, kręgi ogonowe) i kończyn przednich (kości krucze, fragmenty ramiennych, lewa kość promieniowa i łokciowa) i tylnych (lewa kość kulszowa i część prawej, kości łonowe, udowe, piszczele, stępu i śródstopia i wiele nieartykułowanych elementów paliczków) osobnika o długości ok. 1,77 m.

Paratyp (BMNH R11000) to elementy kręgosłupa (łuk kręgowy kręgu grzbietowego, tylny kręg ogonowy) i kończyny przedniej (prawa kość łopatkowo-krucza) i kończyn tylnych (lewa kość biodrowa, prawa kulszowa, proksymalna część lewej kości udowej, dystalna lewa piszczel i częściowa prawa strzałka).

Przypisany okaz to niektóre elementy z BP/1/4885 (zawierającego różne taksony np. synapsyda Tritylodon): artykułowane elementy miednicy, kręgów z jej okolicy i część kości udowe osobnika o długości ok. 1.28 m.

Okaz SAM-PK-K1107 także może należeć do omawianego taksonu.

Pozycja filogenetyczna

Stormbergia z pewnością należy do kladu Genasauria. Analizy filogenetyczne (Butler, 2005; Butler i in., 2007, Butler i in., 2008 i kolejne modyfikacje, m.in. Makovicky i in., 2011) wskazują, że Stormbergia jest bazalnym przedstawicielem Neornithischia. Z kolei jego prawdopodobny starszy synonim wg wielu z tych analiz jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Thyreophora.

W analizie Butlera i in. (2008) jedna cecha pozwalała na zaliczenie stormbergii do Neornithischia - wyrostek obturator na kości kulszowej. Jednak ponowna preparacja ma wskazywać, że brak tego wyrostka u Stormbergia (anonimowy recenzent publikacji Knolla i in., 2010). Pozycja systematyczna i ważność tego rodzaju może się zmienić wraz z odkryciem kolejnych szczątków, szczególnie czaszek i kości kulszowych.

Spis gatunków

Stormbergia	Butler, 2005	= Lesothosaurus
Stormbergia dangershoeki	Butler, 2005	= Lesothosaurus diagnosticus

Bibliografia

Baron, M.G., Norman. D.B. & Barrett, P.M. (2016) "Postcranial anatomy of Lesothosaurus diagnosticus (Dinosauria: Ornithischia) from the Lower Jurassic of southern Africa: implications for basal ornithischian taxonomy and systematics." Zoological Journal of the Linnean Society

Brusatte, S. L., Nesbitt, S. J., Irmis, R. B., Butler, R. J., Benton, M. J. & Norell, M. A. (2010) "The origin and early radiation of dinosaurs" Earth-Science Reviews, 101, 68–100.

Butler, R.J. (2005) "The 'fabrosaurid' ornithischian dinosaurs of the Upper Elliot Formation (Lower Jurassic) of South Africa and Lesotho" Zoological Journal of the Linnean Society, 145(2), 175-218.

Butler, R.J., Smith, R.M.H. & Norman, D.B. (2007) "A primitive ornithischian dinosaur from the Late Triassic of South Africa, and the early evolution and diversification of Ornithischia" Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 274(1621), 2041-2046. doi:10.1098/rspb.2007.0367

Butler, R.J., Upchurch, P. & Norman, D.B. (2008) "The phylogeny of the ornithischian dinosaurs" Journal of Systematic Palaeontology, 6(1), 1–40. doi:10.1017/S1477201907002271

Knoll, F., Padian, K. & de Ricqles, A. (2010) "Ontogenetic change and adult body size of the early ornithischian dinosaur Lesothosaurus diagnosticus: Implications for basal ornithischian taxonomy" Gondwana Research, 17(1), 171-179. doi: 10.1016/j.gr.2009.03.010.

Makovicky, PJ., Kilbourne, B.M., Sadleir, R.W. & Norell, M.A. (2011) "A new basal ornithopod (Dinosauria, Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia" Journal of Vertebrate Paleontology, 31(3), 626-640. doi: 10.1080/02724634.2011.557114

Norman, D.B., Crompton, A.W., Butler, R.J., Porro, L.B. & Charig, A.J. (2011) "The Lower Jurassic ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships" Zoological Journal of the Linnean Society, DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x