Macrogryphosaurus

Autor:	Korekta:
Sebastian Oziemski	Maciej Ziegler Marcin Szermański Tomasz Sokołowski

---

Macrogryphosaurus (makrogryfozaur)
Długość:	6 m
Masa:	400 kg (?)
Miejsce występowania:	Argentyna (Patagonia) (formacja Portezuelo)
Czas występowania	93-89 Ma późna kreda (turon - wczesny koniak)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Genasauria Neornithischia Cerapoda Ornithopoda Iguanodontia Euiguanodontia Elasmaria
Plik:Macrogryphosaurus.gif Źródło ilustracji: Arquivos do Museu Nacional, Rio do Janeiro [1]

Wstęp, paleoekologia

Macrogryphosaurus to rodzaj ornitopoda, którego skamieniałości zostały odnalezione 60 km na północny zachód od miasta Neuquén w Argentynie.

Materiał kopalny

Holotyp MUCPv-321 to materiał pozaczaszkowy, który składa się z 8 kręgów szyjnych, 14 piersiowych, 6 krzyżowych i 16 ogonowych oraz żeber, kości miednicznych, jednego mostka i płytek piersiowych. Skamieniałości te pochodzą z przedziału czasowego turon - wczesny koniak, czyli sprzed 93 - 89 Ma. Na podstawie znanego materiału długość dinozaura szacuje się w przybliżeniu na 6 m.

Pokrewieństwo i budowa

Ornitopod ten jest niezwykle interesującym okazem, ponieważ posiada niektóre cechy niespotykane u tej grupy dinozaurów. Niewątpliwie jednak jest on blisko spokrewniony z opisanym w roku 2004 Talenkauen. Odróżnia go od niego przede wszystkim budowa mostka oraz stawu biodrowego. Ich odmienność od pozostałych iguanodonów stała się podstawą nazwania nowo odkrytego kladu Elasmaria (gr. "cienka płytka"). Obejmuje on Macrogryphosaurus gondwanicus, Talenkauen santacrucensis, a także ich ostatniego wspólnego przodka i wszystkie potomne taksony. Ponieważ skostniałe płytki piersiowe są bardzo cienkie i pozbawione zewnętrznego rzeźbienia, początkowo były one uznane za zdeformowane części obojczyków lub nawet wytwory mostka. Znane są one jak dotąd u elasmarów Talenkauen i Macrogryphosaurus oraz u Thescelosaurus, Othnielosaurus, Parksosaurus i Hypsilophodon. Funkcja owych skostnień nie jest do końca jasna. Autorzy opisu Macrogryphosaurus stawiają hipotezy, że miały one prawdopodobnie swój udział w oddychaniu, jak ma to miejsce u ptaków. U makrogryfozaura zostały one znalezione poniżej piersiowych żeber i między nimi.

Etymologia

Jego nazwa rodzajowa pochodzi z języka greckiego: makro - duży; grypho - zagadkowy oraz sauros - jaszczurka. Pełne znaczenie nazwy makrogryfozaura wraz z jego epitetem gatunkowym to "duży zagadkowy jaszczur z Gondwany".

Spis gatunków

Macrogryphosaurus	Calvo, Porfiri i Novas, 2007
M. gondwanicus	Calvo, Porfiri i Novas, 2007

Bibliografia

Butler, R. J. & Galton, P. M. (2008) "The 'dermal armour' of the ornithopod dinosaur Hypsilophodon from the Wealden (Early Cretaceous: Barremian) of the Isle of Wight: a reappraisal" Cretaceous Research 29 (4), 636–642. doi:10.1016/j.cretres.2008.02.002

Calvo, Porfiri i Novas, (2007). "Discovery of a new ornithopod dinosaur from the Portezuelo Formation (Upper Cretaceous), Neuquén, Patagonia, Argentina.". Arquivos do Museu Nacional 65 (4): 471–483.

Norman, David B. (2004). "Basal Iguanodontia", [w] Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.): The Dinosauria (wydanie drugie), Berkeley: University of California Press, pp. 413-437. ISBN 0-520-24209-2.