Abrictosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
m (http://forum.dinozaury.com/viewtopic.php?f=8&p=67205#p67205) |
||
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Kamil Kamiński]] | |Autor = [[Kamil Kamiński]] | ||
| − | |Korekta = | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Singer]] |
|nazwa = ''Abrictosaurus'' (abriktozaur) | |nazwa = ''Abrictosaurus'' (abriktozaur) | ||
|długość = ok. 1,2 m | |długość = ok. 1,2 m | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |masa = ok.1,2 kg | + | |masa = ok. 1,2 kg |
|dieta = roślinożerny / wszystkożerny | |dieta = roślinożerny / wszystkożerny | ||
|miejsce = [[Lesotho]] | |miejsce = [[Lesotho]] | ||
| − | <small> ([[formacja]] [[Elliot]] | + | <small> ([[formacja]] [[Elliot]] - górne warstwy)</small> |
|czas = {{Występowanie|202|197}} | |czas = {{Występowanie|202|197}} | ||
ok. 202-197 [[Ma]]<br> | ok. 202-197 [[Ma]]<br> | ||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Abrictosaurus'' to rodzaj małego dinozaura ptasiomiednicznego z rodziny [[Heterodontosauridae]]. Żył on we [[wczesna jura|wczesnej jurze]] na terenie | + | ''Abrictosaurus'' to rodzaj małego dinozaura ptasiomiednicznego z rodziny [[Heterodontosauridae]]. Żył on we [[wczesna jura|wczesnej jurze]] na terenie dzisiejszej południowej Afryki. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa ''Abrictosaurus'' pochodzi od greckich słów ''abrictos'' („przebudzony”, „czujny”) i ''sauros'' („gad”, „jaszczur”). Nawiązuje ona do faktu, iż niegdyś zakładano, że abriktozaur w porze suchej zapadał w sen letni lub hibernację. Hopson, który w 1975 r. utworzył nazwę ''Abrictosaurus'', uważał, że było to | + | Nazwa ''Abrictosaurus'' pochodzi od greckich słów ''abrictos'' („przebudzony”, „czujny”) i ''sauros'' („gad”, „jaszczur”). Nawiązuje ona do faktu, iż niegdyś zakładano, że abriktozaur w porze suchej zapadał w sen letni lub hibernację. Hopson, który w 1975 r. utworzył nazwę ''Abrictosaurus'', uważał, że było to zwierzę aktywne przez cały rok. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] (NHMUK RU B54) to dolna część czaszki i niekompletny szkielet pozaczaszkowy; brakuje większości kręgów ogonowych, części obręczy barkowej, fragmentów lewej kończyny przedniej i prawej kończyny tylnej. Dawniej razem z holotypem katalogowano drugi okaz | + | [[Holotyp]] (NHMUK RU B54) to dolna część czaszki i niekompletny szkielet pozaczaszkowy; brakuje większości kręgów ogonowych, części obręczy barkowej, fragmentów lewej kończyny przedniej i prawej kończyny tylnej. Dawniej razem z holotypem katalogowano drugi okaz. Obecnie brak dowodów na to, że szczątki te należą do ''Abrictosaurus'' ([[Paul Sereno|Sereno]], 2012). |
| − | Wg Normana i in. (2011) trudno jest ustalić wiek holotypu abriktozaura, jednak proporcje czaszki bardziej przypominają | + | Wg Normana i in. (2011) trudno jest ustalić wiek holotypu abriktozaura, jednak proporcje czaszki bardziej przypominają dorosłe niż młode okazy ''[[Heterodontosaurus]]''. |
| − | + | [[Plik: Abrictosaurus.jpg|300px|thumb|right|Skamieniałe szczątki holotypu. Źródło: Sereno, 2012 [[doi:10.3897/zookeys.226.2840]].]] | |
==Historia taksonu== | ==Historia taksonu== | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
==Budowa i paleobiologia== | ==Budowa i paleobiologia== | ||
| − | ''Abrictosaurus'' był małym, lekko zbudowanym, dwunożnym zwierzęciem. Ogólnymi proporcjami ciała przypominał większego i bardziej znanego ''[[Heterodontosaurus]]''. Wyróżniał się specyficznym uzębieniem. W przeciwieństwie do innych heterodontozaurydów, nie występowały u niego podobne do kłów, powiększone ostre zęby w górnej i dolnej szczęce. Z tego powodu Thulborn (1974) uznał holotyp abriktozaura za samicę. Sereno (2012) uznał taki osąd za nieprzekonujący. U ''Abrictosaurus'' występowały w kościach przedszczękowych i zębowych zęby o niemal cylindrycznych koronach; mogły to być zredukowane „kły”. Od heterodontozaura różnił się także kształtem i ornamentacją pozostałych zębów oraz proporcjonalnie dłuższymi dłońmi (Sereno, 2012). | + | ''Abrictosaurus'' był małym, lekko zbudowanym, dwunożnym zwierzęciem. Ogólnymi proporcjami ciała przypominał większego i bardziej znanego ''[[Heterodontosaurus]]''. Wyróżniał się specyficznym uzębieniem. W przeciwieństwie do innych heterodontozaurydów, nie występowały u niego podobne do kłów, powiększone ostre zęby w górnej i dolnej szczęce. Z tego powodu Thulborn (1974) uznał holotyp abriktozaura za samicę. Sereno (2012) uznał taki osąd za nieprzekonujący, gdyż jest to rzadko spotykana wśród heterodontozaurydów budowa. U ''Abrictosaurus'' występowały w kościach przedszczękowych i zębowych zęby o niemal cylindrycznych koronach; mogły to być zredukowane „kły”. Od heterodontozaura różnił się także kształtem i ornamentacją pozostałych zębów oraz proporcjonalnie dłuższymi dłońmi (Sereno, 2012). |
Heterodontozaurydy często uważa się za zwierzęta wszystkożerne, jednak wg Sereno (2012) były one co najmniej przeważnie roślinożerne. Długie i przystosowane do biegu kończyny tylne abriktozaura mogły mu pomagać w ucieczce przed drapieżnikami. Zob. też [[Heterodontosaurus#Dieta]] i [[Heterodontosaurus#Środowisko]]. | Heterodontozaurydy często uważa się za zwierzęta wszystkożerne, jednak wg Sereno (2012) były one co najmniej przeważnie roślinożerne. Długie i przystosowane do biegu kończyny tylne abriktozaura mogły mu pomagać w ucieczce przed drapieżnikami. Zob. też [[Heterodontosaurus#Dieta]] i [[Heterodontosaurus#Środowisko]]. | ||
| Linia 49: | Linia 49: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Abrictosaurus''}} | | {{V|''Abrictosaurus''}} | ||
| − | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|[[James Hopson|Hopson]], [[1975]]}} |
|- | |- | ||
| {{V|''A. consor''}} | | {{V|''A. consor''}} | ||
| Linia 61: | Linia 61: | ||
<small>Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]]. | <small>Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]]. | ||
| − | Holtz, T. (2012) ''"Dinosaurs"'' (suplement) | + | Holtz, T. (2012) ''"Dinosaurs"'' (suplement) [https://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]. |
Norman, D.B., Crompton, A.W., Butler, R.J., Porro, L.B. & Charig, A.J. (2011) "The Lower Jurassic ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships" Zoological Journal of the Linnean Society, [[DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x]]. | Norman, D.B., Crompton, A.W., Butler, R.J., Porro, L.B. & Charig, A.J. (2011) "The Lower Jurassic ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships" Zoological Journal of the Linnean Society, [[DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x]]. | ||
Aktualna wersja na dzień 16:12, 11 kwi 2020
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Tomasz Singer |
| Abrictosaurus (abriktozaur) | |
|---|---|
| Długość | ok. 1,2 m |
| Masa | ok. 1,2 kg |
| Dieta | roślinożerny / wszystkożerny |
| Miejsce | Lesotho |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: LadyofHats [1]. | |
Wstęp
Abrictosaurus to rodzaj małego dinozaura ptasiomiednicznego z rodziny Heterodontosauridae. Żył on we wczesnej jurze na terenie dzisiejszej południowej Afryki.
Etymologia
Nazwa Abrictosaurus pochodzi od greckich słów abrictos („przebudzony”, „czujny”) i sauros („gad”, „jaszczur”). Nawiązuje ona do faktu, iż niegdyś zakładano, że abriktozaur w porze suchej zapadał w sen letni lub hibernację. Hopson, który w 1975 r. utworzył nazwę Abrictosaurus, uważał, że było to zwierzę aktywne przez cały rok.
Materiał kopalny
Holotyp (NHMUK RU B54) to dolna część czaszki i niekompletny szkielet pozaczaszkowy; brakuje większości kręgów ogonowych, części obręczy barkowej, fragmentów lewej kończyny przedniej i prawej kończyny tylnej. Dawniej razem z holotypem katalogowano drugi okaz. Obecnie brak dowodów na to, że szczątki te należą do Abrictosaurus (Sereno, 2012).
Wg Normana i in. (2011) trudno jest ustalić wiek holotypu abriktozaura, jednak proporcje czaszki bardziej przypominają dorosłe niż młode okazy Heterodontosaurus.
Historia taksonu
Szczątki abriktozaura zebrano w latach 1963-64 na terenie Lesotho. Thulborn (1974) opisał go jako nowy gatunek Lycorhinus - L. consor. Rok później Hopson przeniósł go do nowego rodzaju - Abrictosaurus. Autor ten przypisał do niego również fragmentaryczną czaszkę NHMUK RU A100, lecz wg nowszych ustaleń należy ona do wspomnianego już rodzaju Lycorhinus (Sereno, 2012). Uważano niekiedy, że Abrictosaurus może być samicą lub młodym osobnikiem innego heterodontozauryda, lecz obecnie hipoteza ta jest odrzucana (Norman i in., 2011).
Budowa i paleobiologia
Abrictosaurus był małym, lekko zbudowanym, dwunożnym zwierzęciem. Ogólnymi proporcjami ciała przypominał większego i bardziej znanego Heterodontosaurus. Wyróżniał się specyficznym uzębieniem. W przeciwieństwie do innych heterodontozaurydów, nie występowały u niego podobne do kłów, powiększone ostre zęby w górnej i dolnej szczęce. Z tego powodu Thulborn (1974) uznał holotyp abriktozaura za samicę. Sereno (2012) uznał taki osąd za nieprzekonujący, gdyż jest to rzadko spotykana wśród heterodontozaurydów budowa. U Abrictosaurus występowały w kościach przedszczękowych i zębowych zęby o niemal cylindrycznych koronach; mogły to być zredukowane „kły”. Od heterodontozaura różnił się także kształtem i ornamentacją pozostałych zębów oraz proporcjonalnie dłuższymi dłońmi (Sereno, 2012).
Heterodontozaurydy często uważa się za zwierzęta wszystkożerne, jednak wg Sereno (2012) były one co najmniej przeważnie roślinożerne. Długie i przystosowane do biegu kończyny tylne abriktozaura mogły mu pomagać w ucieczce przed drapieżnikami. Zob. też Heterodontosaurus#Dieta i Heterodontosaurus#Środowisko.
Spis gatunków
| Abrictosaurus | Hopson, 1975 |
| A. consor | (Thulborn, 1974) Hopson, 1975 |
| = Lycorhinus consor | Thulborn, 1974 |
Bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.
Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [2].
Norman, D.B., Crompton, A.W., Butler, R.J., Porro, L.B. & Charig, A.J. (2011) "The Lower Jurassic ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships" Zoological Journal of the Linnean Society, DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x.
Sereno, P.C. (2012) "Taxonomy, morphology, masticatory function and phylogeny of heterodontosaurid dinosaurs" ZooKeys, 226, 1-225. doi:10.3897/zookeys.226.2840.
Thulborn, R.A. (1974). “A new heterodontosaurid dinosaur (Reptilia: Ornithischia) from the Upper Triassic Red Beds of Lesotho.” Zoological Journal of the Linnean Society of London. 55: 151-175 [abstrakt]
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Abrictosaurus_dinosaur.png){kind=link}