|
|
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) |
| Linia 1: |
Linia 1: |
| − | {{DISPLAYTITLE:''Rubeosaurus''}}
| + | #REDIRECT [[Styracosaurus]] |
| − | <small>
| |
| − | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
| |
| − | | Autor:
| |
| − | | Korekta:
| |
| − | |-
| |
| − | | [[Marcin Szermański]]
| |
| − | | [[Maciej Ziegler]]
| |
| − | [[Tomasz Skawiński]]
| |
| − | | |
| − | [[Łukasz Czepiński]]
| |
| − | | |
| − | [[Kamil Kamiński]]
| |
| − | |}
| |
| − | </small>
| |
| − | | |
| − | ----
| |
| − | | |
| − | {| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
| |
| − | ! colspan=2 | ''Rubeosaurus'' (rubeozaur)
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''Długość''':
| |
| − | | ? m
| |
| − | | |
| − | |-
| |
| − | ! '''Masa''':
| |
| − | | ? t
| |
| − | | |
| − | |-
| |
| − | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
| |
| − | | [[USA]] - Montana
| |
| − | | |
| − | <small>(górne warstwy formacji [[Two Medicine]])</small>
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| |
| − | | 75-74 [[Ma]]
| |
| − | | |
| − | <small>[[późna kreda]] (późny [[kampan]])</small>
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''Systematyka'''
| |
| − | | [[Dinosauria]]
| |
| − | | |
| − | [[Ornithischia]]
| |
| − | | |
| − | [[Ceratopsia]]
| |
| − | | |
| − | [[Ceratopsoidea]]
| |
| − | | |
| − | [[Ceratopsidae]]
| |
| − | | |
| − | [[Centrosaurinae]]
| |
| − | | |
| − | [[Centrosaurini]]
| |
| − | |-
| |
| − | | colspan=2 |[[Plik:Rubeosaurus.jpg|400px|]]
| |
| − | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://kahless28.deviantart.com/art/Rubeosaurus-178304354]</small>
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | ==Wstęp==
| |
| − | ''Rubeosaurus'' to centrozauryn żyjący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych (stan Montana) pod koniec okresu kredowego.
| |
| − | | |
| − | ==Materiał kopalny==
| |
| − | [[Holotyp]] o numerze katalogowym USNM 11869 to następujące szczątki: częściowa kość ciemieniowa należąca do dorosłego osobnika, składająca się z większości poprzecznego łuku wraz z trzema zrośniętymi parami kolcopodobnych wyrostków na pozycjach P3, P4 i P5.
| |
| − | | |
| − | Materiał przypisany o numerze katalogowym MOR 492 to następujące szczątki: niekompletna czaszka należąca do dorosłego osobnika zawierająca częściową lewą kość przedszczękową, współkostniałą lewą i prawą kość nosową z rogiem, częściową lewą kość oczodołową tylną z rogiem oraz prawie kompletną prawą kość ciemieniową z dwoma kolcami. Obecnie znajduje się ona w Museum of the Rockies w Montanie.
| |
| − | | |
| − | ==Diagnoza==
| |
| − | {{Szablon: diagnoza}}
| |
| − | [[Andrew McDonald|McDonald]] i [[John Horner|Horner]] ([[2010]]) wskazali: wydłużony, szeroki u podstawy róg nosowy jak u ''[[Einiosaurus]]'', prosty i lekko wykrzywiony na końcu jak u dorosłych osobników ''[[Centrosaurus]]'' i ''[[Styracosaurus]]''; mały kolec na kości oczodołowej tylnej z zaokrąglonym wierzchołkiem jak u dorosłych osobników ''[[Einiosaurus]]'' i ''[[Styracosaurus]]''; proste kolce P3 jak u ''[[Einiosaurus]]''; wyrostki kolczaste P4 zmiennie rozbudowane jak u wszystkich dorosłych okazów ''[[Styracosaurus]]'' lub krótkie jak u niektórych przedstawicieli ''[[Einiosaurus]]''; wyrostki kolczaste P4 zmiennie rozbudowane jak u niektórych okazów ''[[Styracosaurus]]'' lub niezmodyfikowana kość okołopotyliczna jak u wszystkich innych centrozaurynów. Nachylone tylnowewnętrznie, wydłużone kolce w pozycjach P3.
| |
| − | | |
| − | ==Paleoekologia==
| |
| − | Obszar dzisiejszej Montany pod koniec [[kampan]]u (75-74 milionów lat temu) był zamieszkiwany przez ponad 20 [[gatunek|gatunków]] [[Dinosauria|dinozaurów]] znanych na chwilę obecną. Składają się na nie liczne ceratopsy, w tym prócz rubeozaura dwa inne centrozauryny (''[[Achelousaurus]] horneri'' i ''[[Einiosaurus]] procurvicornis''). Do innych [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiedniczych]] zaliczamy pospolite ornitopody, reprezentowane m.in. przez [[Hadrosauridae|hadrozaurydy]] ''[[Maiasaura]]'' i ''[[Parasaurolophus]]'' oraz mniej liczne [[Ankylosauria|ankylozaury]] – jedynie przez ''[[Edmontonia]]'' i ''[[Euoplocephalus]]''. Listę fauny górnej warstwy formacji [[Two Medicine]] zamykają [[teropod]]y: liczne [[Dromaeosauridae|dromeozaurydy]] (m.in. ''[[Bambiraptor]]'', ''[[Dromaeosaurus]]'') i [[Tyrannosauridae|tyranozaurydy]] - być może ''[[Albertosaurus]]'' i ''[[Daspletosaurus]]'' oraz kilka przedstawicieli [[Oviraptorosauria|owiraptorów]].
| |
| − | | |
| − | ==Taksonomia i pozycja systematyczna==
| |
| − | Rubeozaur pierwotnie został opisany przez [[Charles Gilmore|Gilmore’a]] w [[1930]] roku jako jeden z gatunków styrakozaura, mianowicie ''[[Styracosaurus]] ovatus''. Jednak [[gatunek]] ten różni się od typowego, ''S. albertensis'', który ma 3 pary długich kolców na kryzie - ich wielkością (są mniejsze), a być może także ilością. Nie jest bowiem pewne, ile ich było, gdyż naukowcy dysponują niekompletną czaszką zwierzęcia, w dodatku tylko okazem MOR 492, gdyż [[holotyp]] zaginął. Mimo to [[analiza filogenetyczna]] przeprowadzona przez Andrew McDonalda i Johna Hornera wykazała, że ''[[Styracosaurus]] ovatus'' nie jest na tyle blisko spokrewniony ze ''[[Styracosaurus]] albertensis'', by były one zrzeszane w jednym [[rodzaj]]u. Ostatecznie gatunek ''[[Styracosaurus]] ovatus'' został przeniesiony przez McDonalda i Hornera do nowego, utworzonego przez siebie rodzaju ''Rubeosaurus'', przemianowując go na ''Rubeosaurus ovatus''. Dokonali tego formalnie w [[2010]] roku. Jednak wg Holmesa i in. (2019) zakres zmienności osobniczej u styrakozaura był znacznie większy niż wcześniej sądzono i ''Rubeosaurus'' powinien zostać uznany za młodszy synonim ''[[Styracosaurus]]''.
| |
| − | | |
| − | [[Analiza filogenetyczna]] McDonalda ([[2011]]) wskazuje, że rubeozaur jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] [[klad]]u ''[[Einiosaurus]]'' + (''[[Achelousaurus]]'' + ''[[Pachyrhinosaurus]]''). Poza tym, ''[[Diabloceratops]]'' jest od niego - zgodnie z wiekiem - bardziej [[bazalny]], a ''[[Sinoceratops]]'' bardziej [[zaawansowany]]. Z kolei wg [[Scott Samspon|Sampsona]] i in. ([[2013]]) jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] dla [[rodzaj]]u ''[[Styracosaurus]]''.
| |
| − | | |
| − | ==Etymologia==
| |
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Rubeosaurus'' (łac. przymiotnik ''rubeus'' + gr. ''sauros'') może zostać przetłumaczona na "krzewiasto-kolczastego jaszczura". Odnosi się ona do szeregu kolców zdobiących kość ciemieniową.
| |
| − | | |
| − | ==Spis gatunków==
| |
| − | {| class="wikitable"
| |
| − | | ''Rubeosaurus''
| |
| − | | {{Kpt|[[Andrew McDonald|McDonald]]}} i {{Kpt|[[John Horner|Horner]]}}, [[2010]]
| |
| − | | = ''[[Styracosaurus]]''
| |
| − | |-
| |
| − | | ''R. ovatus''
| |
| − | | ({{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1930]]) {{Kpt|McDonald}} i {{Kpt|Horner}}, 2010
| |
| − | | = ''[[Styracosaurus]] ovatus''
| |
| − | | {{Kpt|Gilmore}}, 1930
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | ==Bibliografia==
| |
| − | <small>Farke, A.A., Ryan, M.J., Barrett, P.M., Tanke, D.H., Braman, D.R., Loewen, M.A. & Graham, M.R. (2011). A new centrosaurine from the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and the evolution of parietal ornamentation in horned dinosaurs. Acta Palaeontologica Polonica 56 (4): 691–702.
| |
| − | | |
| − | Holmes, R.B., Persons, W.S., Rupal, B.S., Qureshi, A.J. & Currie, P.J. (2019)/ Morphological variation and asymmetrical development in the skull of Styracosaurus albertensis. Cretaceous Research (advance online publication) [[https://doi.org/10.1016/j.cretres.2019.104308]].
| |
| − | | |
| − | McDonald A.T. & Horner J.R. (2010) "New Material of "Styracosaurus" ovatus from the Two Medicine Formation of Montana", In: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, and David A. Eberth (eds), New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium, Indiana University Press, 656 pp.
| |
| − | | |
| − | McDonald A.T. (2011) "A Subadult Specimen of Rubeosaurus ovatus (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation". PLoS ONE 6(8): e22710. [[doi:10.1371/journal.pone.0022710]]
| |
| − | | |
| − | Sampson, S.D., Lund, E.K., Loewen, M.A., Farke, A.A. & Clayton, K.E. (2013) "A remarkable short-snouted horned dinosaur from the Late Cretaceous (late Campanian) of southern Laramidia" Proceedings of the Royal Society B, 280(1766), 20131186. [[doi:10.1098/rspb.2013.1186]]
| |
| − | </small>
| |
| − | | |
| − | [[Kategoria:Dinosauria]]
| |
| − | [[Kategoria:Ornithischia]]
| |
| − | [[Kategoria:Ceratopsia]]
| |
| − | [[Kategoria:Ceratopsoidea]]
| |
| − | [[Kategoria:Ameryka Północna]]
| |
| − | [[Kategoria:USA]]
| |
| − | [[Kategoria:Mezozoik]]
| |
| − | [[Kategoria:Kreda]]
| |
| − | [[Kategoria:Kampan]]
| |
