Dacentrurus

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler	Tomasz Singer Daniel Madzia Kamil Kamiński

---

Dacentrurus (dacentrur)
Długość:	7-8 (10?) m
Masa:	3-5 t
Miejsce występowania:	Wielka Brytania - hrabstwo Wilt ?Francja, ?Hiszpania, ?Portugalia
Czas występowania	156-151 (-142?) Ma późna jura- wczesna ?kreda (kimeryd - ?berrias)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Stegosauria Stegosauridae Dacentrurinae
Autor: "Smokeybjb" [1]

Wstęp

Dacentrurus to duży stegozauryd znany z późnej jury i być może wczesnej kredy z terenów Europy. Jest to pierwszy znaleziony przedstawiciel Stegosauria, a jego poprzednia nazwa - Omosaurus, okazała się być zajęta przez fitozaura. Dacentrurus wciąż pozostaje słabo znany.

Wymiary

Wbrew temu co można przeczytać w wielu książkach, Dacentrurus był jednym z największych stegozaurów - osiągał 7-8 m długości (Galton i Upchurch, 2004; Naish i Martill, 2007; Paul, 2010) a niektóre pozostałości z Kimmeridge Clay wskazują na ok. 10 m (Naish, online), o ile do niego należą, być może chodzi o holotyp.

Etymologia

Nazwa Dacentrurus odnosi się do jego opancerzenia - dużych kolców ogonowych; z greki: da- (bardzo) + kentron (ostroga, kolec) + oura (ogon). Epitet gatunkowy (armatus) zapewne także się z wiąże z jego uzbrojeniem.

Budowa i paleoekologia

Dacentrurus miał zapewne podwójny rząd niewielkich, trójkątnych kolców na grzbiecie i cztery pary kolców na ogonie, podobnie jak np. Kentrosaurus. Miał także typowy dla stegozaurydów tzw. thagomizer na końcu ogona - były to cztery ostre kolce służące do obrony przed wielkimi drapieżnikami, jak Allosaurus czy Torvosaurus. Jego kończyny przednie były dość długie w porównaniu do tylnych.

Materiał kopalny

Holotyp (BMNH 46013) to jedyny pewny materiał D. armatus. Pochodzi z Anglii - hrabstwo Wilt (osady Kimmeridge Clay). Są to 3 kręgi szyjne, 16 grzbietowych i 11 ogonowych, kości: ramienna, promieniowa, łokciowa, śródręcza, blok biodrowo-krzyżowy, kości kulszowe i łonowe, kość udowa (>1,2 m), piszczel, kość piętowa, kości śródstopia, płyta i kolec ogonowy.

Holotyp (z Owen, 1875).

Odnalezione szczątki zaliczone do Dacentrurus z kimerydu, wczesnego tytonu i tytonu-berriasu (156-140 Ma) Francji, Hiszpanii i Portugalii są zbyt fragmentaryczne, aby określić przynależność gatunkową, a nawet rodzajową. Zostały więc przedzielone przez Maidment i in. (2008) do Dacentrurus sp. Odkrycie Miragaia dodatkowo zaciemnia ten obraz. Jednak opisanie kolejnego okazu miragaji w 2019 r. pozwoliło na odróżnienie obu tych taksonów.

Nieco bardziej kompletny materiał z Portugalii różni się nieznacznie od holotypu dacentrura i pochodzi z młodszych osadów (wczesny berrias - 145-142 Ma), lecz zdaniem Maidment i in. (2008) jest zbyt niekompletny aby nazwać nowy gatunek. Łącznie znaleziono tam 5 osobników.

Pozycja filogenetyczna

Wcześniejsze analizy kladystyczne wskazują, że Dacentrurus jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Stegosauridae i jako jedyny wśród nich nie należy do Stegosaurinae. Jednak najnowsze analizy (Mateus i in., 2009; Maidment, 2010), uwzględniające jego takson siostrzany Miragaia, wykazały, że Dacentrurus jest zaawansowanym stegozaurydem.

Spis gatunków

Dacentrurus	Lucas, 1902
= "Omosaurus"	Owen, 1875	(zajęta Leidy, 1856)
=Dacentrurosaurus	Hennig, 1925
D. armatus	(Owen, 1875) Lucas, 1902
= "Omosaurus" armatus	Owen, 1875
=Stegosaurus armatus	(Owen, 1875) Lydekker, 1890
=Omosaurus lennieri	Nopcsa, 1911
=Dacentrurosaurus armatus	(Owen, 1875) Hennig, 1925
D. hastiger	(Owen, 1877) Hennig, 1915	nomen dubium
= "Omosaurus" hastiger	Owen, 1877
=Stegosaurus hastiger	(Owen, 1877) Lydekker, 1890
D. phillipsi	(Seeley, 1893) Hennig, 1915	nomen dubium
= "Omosaurus" phillipsi	Seeley, 1893
D. durobrivensis	(Hulke, 1877) Hennig, 1915	=Lexovisaurus durobrivensis

Bibliografia

Costa, F., Mateus, O. (2019) “Dacentrurine stegosaurs (Dinosauria): A new specimen of Miragaia longicollum from the Late Jurassic of Portugal resolves taxonomical validity and shows the occurrence of the clade in North America.” PLoS ONE 14(11): e0224263. [[2]].

Galton, P.M. & Upchurch, P. (2004) "Stegosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" University of California Press, Berkeley, 343-362.

Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459

Maidment, S.C.R. (2010) "Stegosauria: a historical review of the body fossil record and phylogenetic relationships" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 199-210. doi: 10.1007/s00015-010-0023-3

Mateus, O., Maidment, S.C.R. & Christiansen, N.A. (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur and the evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B 276, 1663, 1815-1821. doi: 10.1098/rspb.2008.1909

Naish, D. & Martill, D. M. (2007) "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia" Journal of the Geological Society, London, 164, 493-510.

Naish, online: http://dml.cmnh.org/2000Aug/msg00427.html

http://www.dinosauria.com/dml/names/dinod.htm

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford