Rajasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (→Budowa i rozmiary) |
||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Rajasaurus''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Tomasz Sokołowski]] |
| − | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Alan Broka]], [[Krzysztof Lichota]], [[Kamil Kamiński]] | |
| − | + | |nazwa = ''Rajasaurus'' (radżazaur) | |
| − | + | |długość = ok. 6,6-11 m | |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | |wysokość = |
| − | + | |masa = ? 1,5-4 t | |
| − | [[Alan Broka]] | + | |dieta = mięsożerny |
| − | + | |miejsce = [[Indie]] - stan Gujarat | |
| − | [[Krzysztof Lichota]] | + | <small>([[formacja]] [[Lameta]])</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|69|66}} | |
| − | [[Kamil Kamiński]] | + | ok. 69-66 [[Ma]]<br> |
| − | | | + | <small>[[późna kreda]] ([[mastrycht]])</small> |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | ? 1,5-4 t | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Indie]] - stan Gujarat | ||
| − | |||
| − | <small>([[formacja Lameta]])</small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | [[ | + | [[Theropoda]] |
| − | [[ | + | [[Ceratosauria]] |
| − | [[ | + | [[Abelisauroidea]] |
| − | [[Abelisauridae]] | + | [[Abelisauridae]] |
?? [[Carnotaurinae]] | ?? [[Carnotaurinae]] | ||
| − | + | |grafika = Rajasaurus restoration.jpg | |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja ''Rajasaurus''. Autor: Paleocolour [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rajasaurus_restoration.jpg] |
| − | | | + | |PorównanieGrupa = |
| − | < | + | |PorównanieDługość = |
| − | + | |mapa = | |
| − | + | <display_points type="terrain" zoom=3> | |
| − | + | 23.0572, 73.3419 ~ Lokalizacja szczątków ''R. narmadensis'' | |
| − | + | </display_points> | |
| − | + | }} | |
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Rajasaurus'' to [[rodzaj]] dużego [[ | + | ''Rajasaurus'' to [[rodzaj]] dużego [[abelizauryd]]a, który żył w późnej kredzie, około 69-66 milionów lat temu (w mastrychcie) na terenach obecnych Indii, zawierający tylko jeden [[gatunek]] - ''R. narmadensis''. |
==Historia odkryć== | ==Historia odkryć== | ||
| Linia 68: | Linia 43: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | Materiał kopalny tego [[teropod]]a składa się z: (holotyp GSI 21141/1-33) mózgoczaszki, | + | [[Plik:Exhibit_of_Rajasaurus_Narmadensis_at_Regional_Museum_of_Natural_History,Bhopal,India_2.jpg|300px|thumb|Zrekonstruowana czaszka. Fot.: Swapnil Karambelkar [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Exhibit_of_Rajasaurus_Narmadensis_at_Regional_Museum_of_Natural_History,Bhopal,India_2.jpg]]] |
| + | Materiał kopalny tego [[teropod]]a składa się z: (holotyp GSI 21141/1-33) mózgoczaszki, trzonu kręgu szyjnego, niekompletnych kręgów grzbietowych, kości krzyżowej, niekompletnych kręgów ogonowych, częściowych: łopatki, k. biodrowych, k. łonowej, k. udowych (jedna kompletna), piszczeli, strzałki i kości śródstopia (II i IV) oraz z przypisanego materiału: ([[paratyp]]y ''[[Lametasaurus]]''): k. krzyżowwej, biodrowej i piszczeli. | ||
W interniecie można się natknąć na zdjęcia kompletnej czaszki - nie wiadomo jednak, na ile jest to rekonstrukcja a na ile rzeczywista skamieniałość. Istnieją też rysunki sugerujące, że czaszka jest dość kompletna. Materiał ten nie jest jednak opisany. | W interniecie można się natknąć na zdjęcia kompletnej czaszki - nie wiadomo jednak, na ile jest to rekonstrukcja a na ile rzeczywista skamieniałość. Istnieją też rysunki sugerujące, że czaszka jest dość kompletna. Materiał ten nie jest jednak opisany. | ||
| − | |||
==Budowa i rozmiary== | ==Budowa i rozmiary== | ||
| − | ''Rajasaurus'' mógł być jednym z większych abelizaurydów, jednak szacunki jego rozmiarów są dość zróżnicowane. Np. wg pomiarów Grillo i Delcoutra (2017) mierzył on ok. 6,6 m długości, podczas gdy Molina-Pérez i Larramendi (2020) dają mu 10,5 m. Z kolei Paul (2016) ocenia go aż na 11 m. Ogólną budową ciała przypominał inne abelizaurydy, będąc dwunoznym mięsożercą o masywnych kończynach tylnych i zapewne bardzo krótkich kończynach przednich. Jedną z charakterystycznych cech radżazaura był niewielki róg na szczycie czaszki. W odróznieniu od pokrewnego ''[[Majungasaurus]]'', formowały go głównie kości nosowe, a w mniejszym – czołowe. | + | ''Rajasaurus'' mógł być jednym z większych abelizaurydów, jednak szacunki jego rozmiarów są dość zróżnicowane. Np. wg pomiarów Grillo i Delcoutra (2017) mierzył on ok. 6,6 m długości, podczas gdy Molina-Pérez i Larramendi (2020) dają mu 10,5 m. Z kolei Paul (2016) ocenia go aż na 11 m. Ogólną budową ciała przypominał inne abelizaurydy, będąc dwunoznym mięsożercą o masywnych kończynach tylnych i zapewne bardzo krótkich kończynach przednich. Jedną z charakterystycznych cech radżazaura był niewielki, centralnie umieszczony róg na szczycie tylnej części czaszki. W odróznieniu od pokrewnego ''[[Majungasaurus]]'', formowały go głównie kości nosowe, a w mniejszym – czołowe. |
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | Jego pożywieniem mogły być niewielkie i średniej wielkości zauropody takie jak ''[[Isisaurus]]'' i ''[[Jainosaurus]]''. | + | Jego pożywieniem mogły być niewielkie i średniej wielkości zauropody takie jak ''[[Isisaurus]]'' i ''[[Jainosaurus]]''. Zob. też [[Rahiolisaurus#Paleoekologia]]. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 98: | Linia 73: | ||
Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. | Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. | ||
| − | Paul, G.S. (2016). " | + | Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University. |
Wilson, J.A., Sereno, P.C., Srivastava, S., Bhatt, D.K., Khosla, A. & Sahni, A. (2003) "A new abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Lameta Formation (Cretaceous, Maastrichtian) of India" Contributions from the Museum of Paleontology, the University of Michigan, 31, 1-42.</small> | Wilson, J.A., Sereno, P.C., Srivastava, S., Bhatt, D.K., Khosla, A. & Sahni, A. (2003) "A new abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Lameta Formation (Cretaceous, Maastrichtian) of India" Contributions from the Museum of Paleontology, the University of Michigan, 31, 1-42.</small> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:21, 4 sty 2023
| Autor: | Tomasz Sokołowski |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Alan Broka, Krzysztof Lichota, Kamil Kamiński |
| Rajasaurus (radżazaur) | |
|---|---|
| Długość | ok. 6,6-11 m |
| Masa | ? 1,5-4 t |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Indie - stan Gujarat |
| Czas |
ok. 69-66 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Rajasaurus. Autor: Paleocolour [2] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Rajasaurus to rodzaj dużego abelizauryda, który żył w późnej kredzie, około 69-66 milionów lat temu (w mastrychcie) na terenach obecnych Indii, zawierający tylko jeden gatunek - R. narmadensis.
Historia odkryć
Został opisany w 2003 roku przez naukowców z amerykańskiego Uniwersytetu w Chicago (Sereno i Wilson) oraz z GSI - Geological Survey of India (Srivastava, Bhatt, Khosla i Sahni). Pierwsze szczątki zostały odkryte w latach 1982-1984 przez Suresha Srivastava z GSI na terenach dystryktu Kheda w stanie Gudżarat.
Kolejne skamieniałości odkryła w formacji Lameta, blisko miasta Dżabalpur w centralnych Indiach, indyjsko-amerykańska ekspedycja, podczas wyprawy do doliny Narmad. Do ekspedycji należeli przedstawiciele amerykańskich uniwersytetów w Michigan i Chicago oraz indyjskiego Uniwersytetu Pandżab. Duża odległość dzieląca miejsca odkryć kości radżazaura sugeruje, że gad ten występował w prawie całych Indiach.
Materiał kopalny
Materiał kopalny tego teropoda składa się z: (holotyp GSI 21141/1-33) mózgoczaszki, trzonu kręgu szyjnego, niekompletnych kręgów grzbietowych, kości krzyżowej, niekompletnych kręgów ogonowych, częściowych: łopatki, k. biodrowych, k. łonowej, k. udowych (jedna kompletna), piszczeli, strzałki i kości śródstopia (II i IV) oraz z przypisanego materiału: (paratypy Lametasaurus): k. krzyżowwej, biodrowej i piszczeli.
W interniecie można się natknąć na zdjęcia kompletnej czaszki - nie wiadomo jednak, na ile jest to rekonstrukcja a na ile rzeczywista skamieniałość. Istnieją też rysunki sugerujące, że czaszka jest dość kompletna. Materiał ten nie jest jednak opisany.
Budowa i rozmiary
Rajasaurus mógł być jednym z większych abelizaurydów, jednak szacunki jego rozmiarów są dość zróżnicowane. Np. wg pomiarów Grillo i Delcoutra (2017) mierzył on ok. 6,6 m długości, podczas gdy Molina-Pérez i Larramendi (2020) dają mu 10,5 m. Z kolei Paul (2016) ocenia go aż na 11 m. Ogólną budową ciała przypominał inne abelizaurydy, będąc dwunoznym mięsożercą o masywnych kończynach tylnych i zapewne bardzo krótkich kończynach przednich. Jedną z charakterystycznych cech radżazaura był niewielki, centralnie umieszczony róg na szczycie tylnej części czaszki. W odróznieniu od pokrewnego Majungasaurus, formowały go głównie kości nosowe, a w mniejszym – czołowe.
Paleoekologia
Jego pożywieniem mogły być niewielkie i średniej wielkości zauropody takie jak Isisaurus i Jainosaurus. Zob. też Rahiolisaurus#Paleoekologia.
Etymologia
Jego nazwa oznacza "królewski jaszczur", zaś epitet gatunkowy pochodzi od miejsca odkrycia szczątków - doliny rzeki Narmad.
Spis gatunków
| Rajasaurus | Wilson, Sereno, Srivastava, Bhatt, Khosla i Sahni, 2003 |
|---|---|
| R. narmadensis | Wilson, Sereno, Srivastava, Bhatt, Khosla i Sahni, 2003 |
Bibliografia
Carrano, M.T. & Sampson, S.D. (2008) "The phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 182-236.
Grillo, O.N. & Delcourt, R. (2017) "Allometry and body length of abelisauroid theropods: Pycnonemosaurus nevesi is the new king" Cretaceous Research, 69, 71-89. [[doi:10.1016/j.cretres.2016.09.001]
Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University.
Wilson, J.A., Sereno, P.C., Srivastava, S., Bhatt, D.K., Khosla, A. & Sahni, A. (2003) "A new abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Lameta Formation (Cretaceous, Maastrichtian) of India" Contributions from the Museum of Paleontology, the University of Michigan, 31, 1-42.
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rajasaurus_restoration.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Exhibit_of_Rajasaurus_Narmadensis_at_Regional_Museum_of_Natural_History,Bhopal,India_2.jpg){kind=link}