Struthiosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(był na liście popraw, po co linkowania synonimów, paleobiologia, rys.)
m
 
(Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
  Do poprawy: rozwinięcie, weryfikacja ogólna<small>
+
{{DISPLAYTITLE: ''Struthiosaurus''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
  |Autor                  = [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]]
−
| Korekta:
+
|Korekta                = [[Adrian Tkocz]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Tomasz Skawiński]], [[Kamil Kamiński]]
−
|-
+
|nazwa                  = ''Struthiosaurus'' (strutiozaur)
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|długość                = do 3 (?4) m
−
| [[Adrian Tkocz]]
+
|wysokość              =
−
[[Tomasz Sokołowski]]
+
|masa                  = do 300 (?700) kg
−
|}
+
|dieta                  = roślinożerny
−
</small>
+
|miejsce                = [[Austria]], [[Rumunia]], [[Francja]], ?[[Hiszpania]], ??[[Węgry]]
 +
|czas                  = {{Występowanie|83.6|66}}
 +
83,6-66 [[Ma]]<br>
 +
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]] – [[mastrycht]])</small>
 +
|systematyka            =  
 +
[[Dinosauria]]
 +
 
 +
[[Ornithischia]]
 +
 
 +
[[Thyreophora]]
 +
 
 +
[[Ankylosauria]]
 +
 
 +
[[Nodosauridae]]
 +
|grafika                = Struthiosaurus.jpg
 +
|podpis                = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Struthiosaurus''. Autor: Alain Beneteau [http://dustdevil.deviantart.com/]
 +
|PorównanieGrupa        =
 +
|PorównanieDługość      =
 +
|mapa                  =
 +
<display_points type="terrain" zoom=4>
 +
Muthmannsdorf, Austria~formacja [[Gosau]], Muthmannsdorf, [[Austria]]|<small>''S. austriacus'' - UWPI 2349/6 ([[holotyp]]) i osobnik UWPI 2349/17, 2349/n.n.<br>
 +
Hunedoara, Romani~|formacja [[Sanpetru]], okręg Hunedoara, [[Rumunia]]|<small>''S. transylvanicus''.<br>
 +
Hérault, France~nienazwana formacja, Hérault, [[Francja]]|<small>''S. languedocensis'' - UM2 OLV-D50 A–G CV ([[holotyp]]) i materiał przypisany.<br>
 +
Cazadarnes, France~warstwy "Gres B reptiles", Cazadarnes, [[Francja]]|<small>cf. ''S.'' sp. - łuk neuralny kręgu szyjnego i(?) 2 osteodermy.<br>
 +
Rennes-le-Chateau, France~złoże "Marnes rouges de la Maurine", Rennes-le-Chateau, [[Francja]]|<small>cf. ''S.'' sp. - wyrostek kolcopodobny.<br>
 +
Laño, Spain~Laño, hrabstwo Treviño, [[Hiszpania]]|<small>''S.'' sp.<br>
 +
</display_points>
 +
}}
 +
==Wstęp==
 +
''Struthiosaurus'' ("strusi jaszczur") to jeden z najmniejszych nodozaurydów. Żył w późnej kredzie. Wiele z opisanych głównie w XIX wieku ankylozaurów uważa się obecnie za [[synonim]]y strutiozaura. Jak dotąd znamy jego dwa lub trzy gatunki.
  
−
----
+
==Gatunki strutiozaura==
 +
===''Struthiosaurus austriacus''===
 +
'''Długość''': 2-2,6 ?(3) m;
  
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
'''Masa''': 300 kg;
−
! colspan=2 | ''Struthiosaurus'' (strutiozaur)
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| 2-3 m
 
  
−
|-
+
'''Czas''': późna [[kreda]] (wczesny [[kampan]]; 83,5-76,2 Ma);
−
! '''Masa''':
 
−
| 120-200 kg
 
  
−
|-
+
'''Miejsce''': [[Austria]] (formacja [[Gosau]]);
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Austria]], [[Francja]], [[Rumunia]],
 
  
−
być może [[Hiszpania]]
+
'''Materiał kopalny''': [[holotyp]] UWPI 2349/6 to niekompletna czaszka należąca do osobnika młodocianego (''subadult''). Materiał przypisany UWPI 2349/17, 2349/n.n. to 2 elementy sklepienia czaszki (większy od [[holotyp]]u). Inne przypisane szczątki to ząb, fragmenty dlnej szczęki, izolowane elementy pozaczaszkowe (kręgi z różnych częśći ciała, kości miednicy, obręczy barkowej i kończyn), osteodermy (zob. rysunek obok).
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 83-65 Ma
 
  
−
<small>późna [[kreda]] ([[kampan]] - [[mastrycht]])</small>
+
To [[gatunek typowy]] strutiozaura. Żył we wczesnym [[kampan]]ie, około 83-76 milionów lat temu. Był mniejszy od ''S. transylvanicus'' - miał krótszą puszkę mózgową o 20%, a trzony kręgów szyjnych nie tak wydłużone (Vickaryous i in., 2004). Kość kwadratowa i kość przypotyliczna są niezrośnięte, w przeciwieństwie do ''S. transylvanicus''. Szczątki znaleziono w Muthmannsdorf w Austrii (stąd nazwa gatunkowa). Poznany na podstawie powierzchni podstawy czaszki, którą uważano niegdyś za należącą do [[teropod]]a i mającą status ''[[nomen dubium]]''.
−
|-
+
[[Plik: Struthiosaurus_austriacus.jpg|thumb|300px|Nowa rekonstrukcja gatunku typowego wraz z zaznaczeniem znanych elementów szkieletu. Źródło: Frotzler, 2017. [https://peerj.com/preprints/2758v1/].]]
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
−
[[Ornithischia]]
+
===''Struthiosaurus transylvanicus''===
 +
'''Długość''': 3 (?4) m;
  
−
[[Thyreophora]]
+
'''Masa''': 300 (?700) kg;
  
−
[[Ankylosauria]]
+
'''Czas''': późna [[kreda]] (późny [[mastrycht]]; 69-66 Ma);
  
−
[[Nodosauridae]]
+
'''Miejsce''': [[Rumunia]] (formacja [[Sanpetru]]);
−
|-
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Struthiosaurus.jpg|400px|]]
 
−
<small>Rekonstrukcja przyżyciowa ''Struthiosaurus''. Autor: Alain Beneteau [http://dustdevil.deviantart.com/]</small>
 
−
|}
 
  
−
==Wstęp==
+
'''Materiał kopalny''': osobnik BMNH R4966 to elementy składające się na fragmentaryczną czaszkę, należącą do osobnika dorosłego. Dodatkowy (przypisany?) materiał to elementy pozaczaszkowe, osteodermy.
−
''Struthiosaurus'' ("strusi jaszczur") to jeden z najmniejszych nodozaurydów. Żył w późnej kredzie. Jest on, obok ''[[Hungarosaurus]]'', jednym z dwóch ważnych [[rodzaj]]ów ankylozaurów z Europy. Wiele z opisanych głównie w XIX wieku ankylozaurów uważa się obecnie za [[synonim]]y strutiozaura. Jak dotąd znamy dwa lub trzy gatunki.
 
  
−
==Gatunki strutiozaura==
+
Może to być [[młodszy synonim]] ''S. austriacus'' - z tego powodu nie znajduje się w analizie Thompsona i in. ([[2012]]). Bardzo często określa się go jako ''Struthiosaurus'' cf. ''austriacus'' (np. Pereda-Suberbiola, [[1993]]; Pereda-Suberbiola i Galton, [[1994]]). Różnice między nim, a ''S. austriacus'' mogą wynikać ze zmian ontogenicznych, a ''S. transylvanicus'' (okaz BMNH R4966) jest dorosłym osobnikiem. Opancerzenie zawierało typowe dla nodozaurydów kolce. Szczątki znaleziono w warstwach Sanpetru w okręgu Hunedoara w Rumunii. Datuje się je na późny [[mastrycht]] (69-65,5 Ma), przez co może być najmłodszym przedstawicielem [[Nodosauridae]] (Pereda-Suberbiola, [[1992]]). Nazwa gatunkowa pochodzi od Transylwanii - rumuńskiego regionu, kojarzonego powszechnie z Draculą.
−
===''Struthiosaurus austriacus''===
+
[[Plik: Struthiosaurus_(8062141412).jpg|thumb|300px|Osteodermy gatunku typowego. Autor zdjęcia: Gyik Toma. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Struthiosaurus_(8062141412).jpg].]]
−
To [[gatunek]] typowy. Żył we wczesnym [[kampan]]ie, około 83-76 milionów lat temu. Był mniejszy od ''S. transylvanicus'' i miał krótsze kręgi szyjne. Kość kwadratowa i kość przypotyliczna są… niezrośnięte, w przeciwieństwie do ''S. transylvanicus''. Szczą…tki znaleziono w Muthmannsdorf w Austrii (stą…d nazwa gatunkowa). Poznany na podstawie powierzchni podstawy czaszki, którą… uważano niegdyś za należą…cą… do teropoda.
 
  
 
===''Struthiosaurus languedocensis''===
 
===''Struthiosaurus languedocensis''===
−
Opisany został na podstawie materiału zawierają…cego kręgi ogonowe, pasa miednicznego i ''synsakrum'' (kości powstałej ze zrośnięcia kręgów krzyżowych, niekiedy także kilku kręgów piersiowych i ogonowych, łą…czą…cej się z kośćmi biodrowymi). Różni się od innych gatunków budową… kręgów ogonowych i kości kulszowej. ''Synsakrum'' zawiera 10 przyrośniętych kręgów, w tym 5 grzbietowych, 4 krzyżowe i 1 ogonowy. Podobną… budową… (5+4+1) charakteryzuje się także ''synsakrum'' ''[[Polacanthus]] foxii'', jednak występują… istotne różnice. Później zaliczono do ''S. languedocensis'' także inny materiał. Szczą…tki znaleziono w basenie Villeveyrac-Meze w południowej Francji. Długość dinozaura oszacowano na mniej niż 3 m. Podobnie jak ''S. austriacus'', żył we wczesnym [[kampan]]ie.
+
'''Długość''': 2,5-3 m
  
−
===''Struthiosaurus transilvanicus''===
+
'''Masa''': ? kg
−
Może to być młodszy [[synonim]] ''S. austriacus''. [[Gatunek]] opisano na podstawie niekompletnej czaszki i szkieletu należą…cego do zwierzęcia o długości 2-3 metrów. Opancerzenie zawierało typowe dla nodozaurydów kolce. Szczą…tki znaleziono w warstwach Sinpetru w okręgu Hunedoara w Rumunii oraz w formacji Gosau niedaleko Neustadt w Austrii. Datuje się je na [[kampan]]-[[mastrycht]] (83-65 Ma). Nazwa pochodzi od Transylwanii - rumuńskiego regionu, kojarzonego powszechnie z Draculą….
+
 
 +
'''Czas''': późna [[kreda]] (wczesny [[kampan]]; 83,5-76,2 Ma);
 +
 
 +
'''Miejsce''': [[Francja]] - Hérault (nienazwana formacja);
 +
 
 +
'''Materiał kopalny''': [[holotyp]] UM2 OLV-D50 A–G CV to kompletne ''synsakrum'', pas miedniczny i 4 ostatnie kręgi grzbietowe. Materiał przypisany to 3 izolowane zęby (UM2 OLVD18–20 CV), dystalny krąg ogonowy z zrośniętym szewronem (OLV-D29 CV), wyrostek kolczysty kręgu szyjnego (OLV-D27 CV) i 2 osteodermy (OLV-D21–22 CV).
 +
 
 +
Opisany został na podstawie materiału zawierającego kręgi grzbietowe, pasa miednicznego i ''synsakrum'' (kości powstałej ze zrośnięcia kręgów krzyżowych, niekiedy także kilku kręgów piersiowych i ogonowych, łączącej się z kośćmi biodrowymi). Różni się od ''S. transylvanicus'' budową kręgów ogonowych, a od gatunku typowego - kości kulszowej (Garcia i Suberbiola, 2003). ''Synsakrum'' zawiera 10 przyrośniętych kręgów, w tym 5 grzbietowych, 4 krzyżowe i 1 ogonowy. Podobną budową (5+4+1) charakteryzuje się także ''synsakrum'' ''[[Polacanthus]] foxii'', jednak występują istotne różnice. Później zaliczono do ''S. languedocensis'' także inny materiał. Szczątki znaleziono w basenie Villeveyrac-Meze w południowej Francji. Długość dinozaura oszacowano na mniej niż 3 m. Podobnie jak ''S. austriacus'', żył we wczesnym [[kampan]]ie.
 +
 
 +
==Niezidentyfikowane osobniki strutozaura==
 +
===cf. ''Struthiosaurus'' sp. z Cazedarnes===
 +
Nieliczne szczątki tego gada znajdują się w kolekcji UPMC PV (Laboratoire de Paleontologiedes Vertebres, Universite Pierre et Marie Curie, Paris), a są to: łuk neuralny kręgu szyjnego i(?) 2 osteodermy. Zostały one odnalezione w Cazadarnes na południu Francji, w pokładach zwanych warstwami "Gres B reptiles". Są one datowane na późny [[kampan]].
 +
 
 +
===cf. ''Struthiosaurus'' sp. z Rennes-le-Chateau===
 +
Jego jedyna skamieniałość należy do kolekcji ME (Musee des Dinosaures, Esperaza, Aude), a jest to wyrostek kolcopodobny. Został odnaleziony w Rennes-le-Chateau (RC10), w złożu "Marnes rouges de la Maurine", datowanym na wczesny [[mastrycht]].
 +
 
 +
===''Struthiosaurus'' sp. z półwyspu Iberyjskiego===
 +
Materiał kopalny: dolna szczęka (MCNA L1.B.110 i MCNA L1.A.10) i 2 elementy pancerza szyjnego. Pochodzą z [[mastrycht]]u, a zostały przypisane do [[rodzaj]]u ''Struthiosaurus'' przez Peredę-Suberbiolę i in. ([[1995]]) na podstawie cech diagnostycznych.
 +
 
 +
===''Struthiosaurus'' sp. z Węgier===
 +
Materiał kopalny to kość ramienna z osadów formacji Csehbánya  w zachodnich Węgrzech, datowanych na [[santon]] (Ősi i Prondvai, 2013).  
  
 
==Paleoekologia==
 
==Paleoekologia==
−
''Struthiosaurus transilvanicus'' żył na wyspie Hateg wśród wielu innych dinozaurów, np. prawdopodobnego alwarezzauryda ''[[Heptasteornis]]'', [[rabdodontyd]]ów, takich jak ''[[Zalmoxes]]'' i ''[[Rhabdodon]]'', [[hadrozauroid]]a ''[[Telmatosaurus]]'' oraz [[tytanozaur]]a ''[[Magyarosaurus]]''. Natomiast w osadach austriackich znaleziono, prócz strutiozaura, także rabdodontydy ''[[Rhabdodon]]''. Znaleziono tam też zęby teropoda, opisane jako ''[[Megalosaurus]] pannoiensis'', który prawdopodobnie z megalozaurem miał niewiele wspólnego. Zapewne w podobnej faunie żyły także inne gatunki ''Struthiosaurus''.
+
''Struthiosaurus transylvanicus'' żył na wyspie Hateg wśród wielu innych dinozaurów, np. prawdopodobnego alwarezzauryda ''[[Heptasteornis]]'', rabdodontydów, takich jak ''[[Zalmoxes]]'' i ''[[Rhabdodon]]'', hadrozauroida ''[[Telmatosaurus]]'' oraz tytanozaura ''[[Magyarosaurus]]''. Natomiast w osadach austriackich znaleziono, prócz strutiozaura, także rabdodontydy ''[[Rhabdodon]]''. Znaleziono tam też zęby teropoda, opisane jako ''[[Megalosaurus]] pannoiensis'', który prawdopodobnie z megalozaurem miał niewiele wspólnego. Zapewne w podobnej faunie żyły także inne gatunki ''Struthiosaurus''. Wg Frotzlera i in. (2017) ''S. austriacus'' żywił się mrówkami i termitami, przynajmniej w przypadku młodych osobników. Badania puszki mózgowej gatunku typowego wskazują, że miał on dość słabo rozwinięty słuch i zmysł równowagi. Prawdopodobnie prowadził spokojny i mało aktywny tryb życia, z ograniczonymi interakcjami społecznymi (Schade i in., 2022).  
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
! ''Struthiosaurus''
 
! ''Struthiosaurus''
−
| [[Bunzel]], [[1871]]
+
| {{Kpt|[[Bunzel]], [[1870]]}}
 
|-
 
|-
−
| = ''Crataeomus
+
| = ''Danubiosaurus''
−
| [[Seeley]], [[1881]]
+
| {{Kpt|[[Bunzel]], [[1871]]}}
 
|-
 
|-
−
| = ''Danubiosaurus''
+
| = ''Crataeomus''
−
| [[Bunzel]], [[1871]]
+
| {{Kpt|[[Seeley]], [[1881]]}}
 
|-
 
|-
−
| = ''Pleuropeltis''
+
| = ''Pleuropeltus''
−
| [[Seeley]], [[1881]]
+
| {{Kpt|[[Seeley]], [[1881]]}}
 
|-
 
|-
 
| = ''Lepisanosaurus''
 
| = ''Lepisanosaurus''
−
| [[Nopcsa]], [[1918]]
+
| {{Kpt|[[Nopcsa]], [[1918]]}}
 
|-
 
|-
 
! ''S. austriacus''
 
! ''S. austriacus''
−
| [[Bunzel]], [[1871]]
+
| {{Kpt|[[Bunzel]], [[1871]]}}
 +
|-
 +
| = ''Crataeomus pawlowitschii''
 +
| {{Kpt|[[Seeley]], [[1881]]}}
 +
|-
 +
| = ''Crataeomus lepidophorus''
 +
| {{Kpt|[[Seeley]], [[1881]]}}
 +
|-
 +
| = ''Pleuropeltus suessii''
 +
| {{Kpt|[[Seeley]], [[1881]]}}
 
|-
 
|-
 
! ?= ''S. transylvanicus''
 
! ?= ''S. transylvanicus''
−
| [[Nopcsa]], [[1915]]
+
| {{Kpt|[[Nopcsa]], [[1915]]}}
 +
|-
 +
| = ''S. transilvanicus''
 +
| {{Kpt|[[Nopcsa]], [[1915]]}}
 
|-
 
|-
 
! ''S. languedocensis''
 
! ''S. languedocensis''
−
| [[Garcia]] i [[Pereda-Suberbiola]], [[2003]]
+
| {{Kpt|[[Garcia]]}} i {{Kpt|[[Pereda-Suberbiola]], [[2003]]}}
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
 +
Frotzler N. (2017). "A new reconstruction of ''Struthiosaurus austriacus'' Bunzel 1871". PeerJ Preprints 5:e2758v1 [[https://doi.org/10.7287/peerj.preprints.2758v1]]
  
 +
Ősi, A. & Prondvai, E. (2013). "Sympatry of two ankylosaurs (Hungarosaurus and cf. Struthiosaurus) in the Santonian of Hungary."
 +
Cretaceous Research. [[https://doi.org/10.1016/j.cretres.2013.03.006]]
 +
 +
Pereda-Suberbiola, J. (1992). "A revised census of European Late Cretaceous nodosaurids (Ornithischia: Ankylosauria): last occurrence and possible extinction scenarios". Terra Nova, 4, 641-648
 +
 +
Pereda-Suberbiola, X. (1993). "Armoured dinosaur from the late Cretaceous of southern France: A review". Revue de Paleobiologie, Vol. spec. No 7. ISSN 0253-6730, 163-172.
 +
 +
Pereda-Suberbiola, X. & Galton, P.M (1994). "A revision of the cranial features of the dinosaur ''Struthiosaurus austriacus'' Bunzel (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of Europe". PGcolalbont. hbh. 191/2, 173-200
 +
 +
Pereda-Suberbiola, X., Astibia, H. & Buffetaut, E. (1995). "New remains of the armoured dinosaur ''Struthiosaurus'' from the late Cretaceous of the Iberian peninsula (Laiio locality, Basque-Cantabric basin)". Bull. Soc. giol. France, t. 166, no 2, 207-211
 +
 +
Pereda-Suberbiola, X. & Garcia R. (2003). "A new species of ''Struthiosaurus'' (Dinosauria: Ankylosauria) from the upper Cretaceous of Villeveyrac (southern France)". Journal of Vertebrate Paleontology 23(1):156–165
 +
 +
Schade, M., Stumpf, S., Kriwet, J., Kettler, C & Plaff, C. (2022). "Neuroanatomy of the nodosaurid ''Struthiosaurus austriacus'' (Dinosauria: Thyreophora) supports potential ecological differentiations within Ankylosauria". Sci Rep 12, 144. [[https://doi.org/10.1038/s41598-021-03599-9]].
 +
 +
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012). "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)". „Journal of Systematic Palaeontology”. Journal of Systematic Palaeontology, Vol. 10, Issue 2, June 2012, 301–312
 +
 +
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004). "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392
 +
 +
http://dml.cmnh.org/2003Apr/msg00123.html
 +
 +
Holtz, T.R. Jr. (2012). "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]
 +
 +
Paul, G. S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
 
</small>
 
</small>
  
Linia 102: Linia 172:
 
[[Kategoria:Europa]]
 
[[Kategoria:Europa]]
 
[[Kategoria:Austria]]
 
[[Kategoria:Austria]]
 +
[[Kategoria:Rumunia]]
 
[[Kategoria:Francja]]
 
[[Kategoria:Francja]]
−
[[Kategoria:Rumunia]]
 
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]

Aktualna wersja na dzień 21:40, 15 mar 2023

Autor: Maciej Ziegler, Marcin Szermański
Korekta: Adrian Tkocz, Tomasz Sokołowski, Tomasz Skawiński, Kamil Kamiński

Struthiosaurus (strutiozaur)
Długość do 3 (?4) m
Masa do 300 (?700) kg
Dieta roślinożerny
Miejsce Austria, Rumunia, Francja, ?Hiszpania, ??Węgry
Czas
252 201 145
66

83,6-66 Ma
późna kreda (kampan – mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Thyreophora

Ankylosauria

Nodosauridae

Struthiosaurus.jpg
Rekonstrukcja przyżyciowa Struthiosaurus. Autor: Alain Beneteau [3]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Struthiosaurus ("strusi jaszczur") to jeden z najmniejszych nodozaurydów. Żył w późnej kredzie. Wiele z opisanych głównie w XIX wieku ankylozaurów uważa się obecnie za synonimy strutiozaura. Jak dotąd znamy jego dwa lub trzy gatunki.

Gatunki strutiozaura

Struthiosaurus austriacus

Długość: 2-2,6 ?(3) m;

Masa: 300 kg;

Czas: późna kreda (wczesny kampan; 83,5-76,2 Ma);

Miejsce: Austria (formacja Gosau);

Materiał kopalny: holotyp UWPI 2349/6 to niekompletna czaszka należąca do osobnika młodocianego (subadult). Materiał przypisany UWPI 2349/17, 2349/n.n. to 2 elementy sklepienia czaszki (większy od holotypu). Inne przypisane szczątki to ząb, fragmenty dlnej szczęki, izolowane elementy pozaczaszkowe (kręgi z różnych częśći ciała, kości miednicy, obręczy barkowej i kończyn), osteodermy (zob. rysunek obok).

To gatunek typowy strutiozaura. Żył we wczesnym kampanie, około 83-76 milionów lat temu. Był mniejszy od S. transylvanicus - miał krótszą puszkę mózgową o 20%, a trzony kręgów szyjnych nie tak wydłużone (Vickaryous i in., 2004). Kość kwadratowa i kość przypotyliczna są niezrośnięte, w przeciwieństwie do S. transylvanicus. Szczątki znaleziono w Muthmannsdorf w Austrii (stąd nazwa gatunkowa). Poznany na podstawie powierzchni podstawy czaszki, którą uważano niegdyś za należącą do teropoda i mającą status nomen dubium.

Nowa rekonstrukcja gatunku typowego wraz z zaznaczeniem znanych elementów szkieletu. Źródło: Frotzler, 2017. [1].

Struthiosaurus transylvanicus

Długość: 3 (?4) m;

Masa: 300 (?700) kg;

Czas: późna kreda (późny mastrycht; 69-66 Ma);

Miejsce: Rumunia (formacja Sanpetru);

Materiał kopalny: osobnik BMNH R4966 to elementy składające się na fragmentaryczną czaszkę, należącą do osobnika dorosłego. Dodatkowy (przypisany?) materiał to elementy pozaczaszkowe, osteodermy.

Może to być młodszy synonim S. austriacus - z tego powodu nie znajduje się w analizie Thompsona i in. (2012). Bardzo często określa się go jako Struthiosaurus cf. austriacus (np. Pereda-Suberbiola, 1993; Pereda-Suberbiola i Galton, 1994). Różnice między nim, a S. austriacus mogą wynikać ze zmian ontogenicznych, a S. transylvanicus (okaz BMNH R4966) jest dorosłym osobnikiem. Opancerzenie zawierało typowe dla nodozaurydów kolce. Szczątki znaleziono w warstwach Sanpetru w okręgu Hunedoara w Rumunii. Datuje się je na późny mastrycht (69-65,5 Ma), przez co może być najmłodszym przedstawicielem Nodosauridae (Pereda-Suberbiola, 1992). Nazwa gatunkowa pochodzi od Transylwanii - rumuńskiego regionu, kojarzonego powszechnie z Draculą.

Osteodermy gatunku typowego. Autor zdjęcia: Gyik Toma. [2].

Struthiosaurus languedocensis

Długość: 2,5-3 m

Masa: ? kg

Czas: późna kreda (wczesny kampan; 83,5-76,2 Ma);

Miejsce: Francja - Hérault (nienazwana formacja);

Materiał kopalny: holotyp UM2 OLV-D50 A–G CV to kompletne synsakrum, pas miedniczny i 4 ostatnie kręgi grzbietowe. Materiał przypisany to 3 izolowane zęby (UM2 OLVD18–20 CV), dystalny krąg ogonowy z zrośniętym szewronem (OLV-D29 CV), wyrostek kolczysty kręgu szyjnego (OLV-D27 CV) i 2 osteodermy (OLV-D21–22 CV).

Opisany został na podstawie materiału zawierającego kręgi grzbietowe, pasa miednicznego i synsakrum (kości powstałej ze zrośnięcia kręgów krzyżowych, niekiedy także kilku kręgów piersiowych i ogonowych, łączącej się z kośćmi biodrowymi). Różni się od S. transylvanicus budową kręgów ogonowych, a od gatunku typowego - kości kulszowej (Garcia i Suberbiola, 2003). Synsakrum zawiera 10 przyrośniętych kręgów, w tym 5 grzbietowych, 4 krzyżowe i 1 ogonowy. Podobną budową (5+4+1) charakteryzuje się także synsakrum Polacanthus foxii, jednak występują istotne różnice. Później zaliczono do S. languedocensis także inny materiał. Szczątki znaleziono w basenie Villeveyrac-Meze w południowej Francji. Długość dinozaura oszacowano na mniej niż 3 m. Podobnie jak S. austriacus, żył we wczesnym kampanie.

Niezidentyfikowane osobniki strutozaura

cf. Struthiosaurus sp. z Cazedarnes

Nieliczne szczątki tego gada znajdują się w kolekcji UPMC PV (Laboratoire de Paleontologiedes Vertebres, Universite Pierre et Marie Curie, Paris), a są to: łuk neuralny kręgu szyjnego i(?) 2 osteodermy. Zostały one odnalezione w Cazadarnes na południu Francji, w pokładach zwanych warstwami "Gres B reptiles". Są one datowane na późny kampan.

cf. Struthiosaurus sp. z Rennes-le-Chateau

Jego jedyna skamieniałość należy do kolekcji ME (Musee des Dinosaures, Esperaza, Aude), a jest to wyrostek kolcopodobny. Został odnaleziony w Rennes-le-Chateau (RC10), w złożu "Marnes rouges de la Maurine", datowanym na wczesny mastrycht.

Struthiosaurus sp. z półwyspu Iberyjskiego

Materiał kopalny: dolna szczęka (MCNA L1.B.110 i MCNA L1.A.10) i 2 elementy pancerza szyjnego. Pochodzą z mastrychtu, a zostały przypisane do rodzaju Struthiosaurus przez Peredę-Suberbiolę i in. (1995) na podstawie cech diagnostycznych.

Struthiosaurus sp. z Węgier

Materiał kopalny to kość ramienna z osadów formacji Csehbánya w zachodnich Węgrzech, datowanych na santon (Ősi i Prondvai, 2013).

Paleoekologia

Struthiosaurus transylvanicus żył na wyspie Hateg wśród wielu innych dinozaurów, np. prawdopodobnego alwarezzauryda Heptasteornis, rabdodontydów, takich jak Zalmoxes i Rhabdodon, hadrozauroida Telmatosaurus oraz tytanozaura Magyarosaurus. Natomiast w osadach austriackich znaleziono, prócz strutiozaura, także rabdodontydy Rhabdodon. Znaleziono tam też zęby teropoda, opisane jako Megalosaurus pannoiensis, który prawdopodobnie z megalozaurem miał niewiele wspólnego. Zapewne w podobnej faunie żyły także inne gatunki Struthiosaurus. Wg Frotzlera i in. (2017) S. austriacus żywił się mrówkami i termitami, przynajmniej w przypadku młodych osobników. Badania puszki mózgowej gatunku typowego wskazują, że miał on dość słabo rozwinięty słuch i zmysł równowagi. Prawdopodobnie prowadził spokojny i mało aktywny tryb życia, z ograniczonymi interakcjami społecznymi (Schade i in., 2022).

Spis gatunków

Struthiosaurus Bunzel, 1870
= Danubiosaurus Bunzel, 1871
= Crataeomus Seeley, 1881
= Pleuropeltus Seeley, 1881
= Lepisanosaurus Nopcsa, 1918
S. austriacus Bunzel, 1871
= Crataeomus pawlowitschii Seeley, 1881
= Crataeomus lepidophorus Seeley, 1881
= Pleuropeltus suessii Seeley, 1881
?= S. transylvanicus Nopcsa, 1915
= S. transilvanicus Nopcsa, 1915
S. languedocensis Garcia i Pereda-Suberbiola, 2003

Bibliografia

Frotzler N. (2017). "A new reconstruction of Struthiosaurus austriacus Bunzel 1871". PeerJ Preprints 5:e2758v1 [[4]]

Ősi, A. & Prondvai, E. (2013). "Sympatry of two ankylosaurs (Hungarosaurus and cf. Struthiosaurus) in the Santonian of Hungary." Cretaceous Research. [[5]]

Pereda-Suberbiola, J. (1992). "A revised census of European Late Cretaceous nodosaurids (Ornithischia: Ankylosauria): last occurrence and possible extinction scenarios". Terra Nova, 4, 641-648

Pereda-Suberbiola, X. (1993). "Armoured dinosaur from the late Cretaceous of southern France: A review". Revue de Paleobiologie, Vol. spec. No 7. ISSN 0253-6730, 163-172.

Pereda-Suberbiola, X. & Galton, P.M (1994). "A revision of the cranial features of the dinosaur Struthiosaurus austriacus Bunzel (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of Europe". PGcolalbont. hbh. 191/2, 173-200

Pereda-Suberbiola, X., Astibia, H. & Buffetaut, E. (1995). "New remains of the armoured dinosaur Struthiosaurus from the late Cretaceous of the Iberian peninsula (Laiio locality, Basque-Cantabric basin)". Bull. Soc. giol. France, t. 166, no 2, 207-211

Pereda-Suberbiola, X. & Garcia R. (2003). "A new species of Struthiosaurus (Dinosauria: Ankylosauria) from the upper Cretaceous of Villeveyrac (southern France)". Journal of Vertebrate Paleontology 23(1):156–165

Schade, M., Stumpf, S., Kriwet, J., Kettler, C & Plaff, C. (2022). "Neuroanatomy of the nodosaurid Struthiosaurus austriacus (Dinosauria: Thyreophora) supports potential ecological differentiations within Ankylosauria". Sci Rep 12, 144. [[6]].

Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012). "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)". „Journal of Systematic Palaeontology”. Journal of Systematic Palaeontology, Vol. 10, Issue 2, June 2012, 301–312

Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004). "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392

http://dml.cmnh.org/2003Apr/msg00123.html

Holtz, T.R. Jr. (2012). "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [7]

Paul, G. S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Struthiosaurus&oldid=28153”