Shri: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
Linia 40: | Linia 40: | ||
==Materiał kopalny i historia== | ==Materiał kopalny i historia== | ||
[[Plik:Shri specimens skeletal.png|thumb|Sylwetka ''Shri'' wraz z zaznaczonymi odnalezionymi kośćmi. Na niebiesko został oznaczony okaz [[holotyp]]owy, na pomarańczowo ZPAL MgD-I/97. Źródło: Czepiński, 2023 [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Shri_specimens_skeletal.png#mw-jump-to-license].]] | [[Plik:Shri specimens skeletal.png|thumb|Sylwetka ''Shri'' wraz z zaznaczonymi odnalezionymi kośćmi. Na niebiesko został oznaczony okaz [[holotyp]]owy, na pomarańczowo ZPAL MgD-I/97. Źródło: Czepiński, 2023 [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Shri_specimens_skeletal.png#mw-jump-to-license].]] | ||
− | [[Holotyp]] oznaczony jako | + | [[Plik:Shri_ZPAL_MgD-I-97.png|thumb|Rekonstrukcja czaszki ''Shri devi'' na podstawie okazu ZPAL MgD-I/97. Autor: Ł. Czepiński, 2023]] |
+ | [[Holotyp]] oznaczony jako MPC-D 100/980 to częściowo [[artykułowany]] szkielet pozaczaszkowy obejmujący 23 kręgi przedkrzyżowe, miednicę, przednie kręgi ogonowe i szewrony, prawą kończynę tylną i lewą kość piszczelowo-stępową (ang. ''tibiotarsus''). Szczątki te odkrył w 1991 r. [[Mark Norell]]. Przez długi czas uważano, że mogły one należeć do ''[[Velociraptor]]''. Dopiero w 2021 r. Turner i współpracownicy ustanowili dla niego nowy [[rodzaj]] i [[gatunek]]. | ||
Czepiński (2023) przypisał do rodzaju ''Shri'' nowy okaz o numerze katalogowym ZPAL MgD-I/97 składający się z niekompletnej czaszki oraz częściowej lewej kończyny tylnej na podstawie morfologii stopy. | Czepiński (2023) przypisał do rodzaju ''Shri'' nowy okaz o numerze katalogowym ZPAL MgD-I/97 składający się z niekompletnej czaszki oraz częściowej lewej kończyny tylnej na podstawie morfologii stopy. | ||
Linia 46: | Linia 47: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
[[Plik:Shri ZPAL MgD-I 97 specimen.png|thumb|Okaz ZPAL MgD-I/97. Źródło: Czepiński, 2023 [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Shri_ZPAL_MgD-I_97_specimen.png#mw-jump-to-license]]] | [[Plik:Shri ZPAL MgD-I 97 specimen.png|thumb|Okaz ZPAL MgD-I/97. Źródło: Czepiński, 2023 [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Shri_ZPAL_MgD-I_97_specimen.png#mw-jump-to-license]]] | ||
− | ''Shri'' wielkością i zapewne również wyglądem przypominała swojego kuzyna [[Velociraptor|welocyraptora]], będąc niewielkim, ptakopodobnym, ale zwinnym i dobrze uzbrojonym drapieżnikiem. W odróżnieniu od niego miała jednak słabo rozwinięty czwarty krętarz na kości udowej, różniła się również budową kręgów szyjnych. Ponadto ''Shri'' miała dłuższe śródstopie i większy pazur na drugim palcu stopy. Można zakładać, że zwierzę to pokryte było piórami, których występowanie stwierdzono u kilku innych [[dromeozauryd]]ów (Turner i in,. 2021). | + | ''Shri'' wielkością i zapewne również wyglądem przypominała swojego kuzyna [[Velociraptor|welocyraptora]], będąc niewielkim, ptakopodobnym, ale zwinnym i dobrze uzbrojonym drapieżnikiem. W odróżnieniu od niego miała jednak słabo rozwinięty czwarty krętarz na kości udowej, różniła się również budową kręgów szyjnych. Ponadto ''Shri'' miała dłuższe śródstopie i większy pazur na drugim palcu stopy. Czaszka ''Shri'' była krótsza i głębsza niż u pokrewnych [[Velociraptorinae|welociraptorynów]], cechowała się również Z-kształtnym szwem między kością szczękową a jarzmową oraz ostatnim zębem kości szczękowej położonym bliżej oczodołu (Czepiński, 2023). Można zakładać, że zwierzę to pokryte było piórami, których występowanie stwierdzono u kilku innych [[dromeozauryd]]ów (Turner i in,. 2021). |
Dinozaur ten miał krótszą czaszkę w stosunku do innych przedstawicieli [[Velociraptorinae]]. Cecha ta również występuje u jego północnoamerykańskich kuzynów, jednak u ''Shri'' wykształciła się w wyniku [[konwergencja|ewolucji konwergentnej]] (Czepiński, 2023). | Dinozaur ten miał krótszą czaszkę w stosunku do innych przedstawicieli [[Velociraptorinae]]. Cecha ta również występuje u jego północnoamerykańskich kuzynów, jednak u ''Shri'' wykształciła się w wyniku [[konwergencja|ewolucji konwergentnej]] (Czepiński, 2023). |
Wersja z 22:21, 27 wrz 2023
Autor: | Kamil Kamiński |
Korekta: | Paweł Konarzewski |
Shri | |||||
---|---|---|---|---|---|
Długość | ok. 2 m | ||||
Dieta | mięsożerny | ||||
Miejsce | Mongolia
ajmak południowogobijski (formacja Barun Goyot) | ||||
Czas | |||||
Systematyka | Dinosauria | ||||
Rekonstrukcja Shri. Autor: FunkMonk (Michael B. H.) [3]
Porównanie wielkości Shri i człowieka. | |||||
Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Shri to rodzaj stosunkowo niewielkiego teropoda z rodziny Dromaeosauridae, żyjącego na terenie dzisiejszej Mongolii w późnej kredzie. Zwierzę to nazwano na cześć kobiecego bóstwa opiekuńczego w buddyzmie tybetańsko-mongolskim. Jego bliskim krewnym był bardziej znany Velociraptor.
Materiał kopalny i historia
Holotyp oznaczony jako MPC-D 100/980 to częściowo artykułowany szkielet pozaczaszkowy obejmujący 23 kręgi przedkrzyżowe, miednicę, przednie kręgi ogonowe i szewrony, prawą kończynę tylną i lewą kość piszczelowo-stępową (ang. tibiotarsus). Szczątki te odkrył w 1991 r. Mark Norell. Przez długi czas uważano, że mogły one należeć do Velociraptor. Dopiero w 2021 r. Turner i współpracownicy ustanowili dla niego nowy rodzaj i gatunek.
Czepiński (2023) przypisał do rodzaju Shri nowy okaz o numerze katalogowym ZPAL MgD-I/97 składający się z niekompletnej czaszki oraz częściowej lewej kończyny tylnej na podstawie morfologii stopy.
Budowa
Shri wielkością i zapewne również wyglądem przypominała swojego kuzyna welocyraptora, będąc niewielkim, ptakopodobnym, ale zwinnym i dobrze uzbrojonym drapieżnikiem. W odróżnieniu od niego miała jednak słabo rozwinięty czwarty krętarz na kości udowej, różniła się również budową kręgów szyjnych. Ponadto Shri miała dłuższe śródstopie i większy pazur na drugim palcu stopy. Czaszka Shri była krótsza i głębsza niż u pokrewnych welociraptorynów, cechowała się również Z-kształtnym szwem między kością szczękową a jarzmową oraz ostatnim zębem kości szczękowej położonym bliżej oczodołu (Czepiński, 2023). Można zakładać, że zwierzę to pokryte było piórami, których występowanie stwierdzono u kilku innych dromeozaurydów (Turner i in,. 2021).
Dinozaur ten miał krótszą czaszkę w stosunku do innych przedstawicieli Velociraptorinae. Cecha ta również występuje u jego północnoamerykańskich kuzynów, jednak u Shri wykształciła się w wyniku ewolucji konwergentnej (Czepiński, 2023).
Spis gatunków
Shri | Turner, Montanari i Norell, 2021 |
= „Ichabodcraniosaurus” | Novacek, 1996 |
S. devi | Turner, Montanari i Norell, 2021 |
Bibliografia
Czepiński, Ł. (2023). "Skull of a dromaeosaurid dinosaur Shri devi from the Upper Cretaceous of the Gobi Desert suggests convergence to the North American forms". Acta Palaeontologica Polonica 68. doi:10.4202/app.01065.2023
Turner, A.H., Montanari, S., Norell, M.A. (2021). "A New Dromaeosaurid from the Late Cretaceous Khulsan Locality of Mongolia" (PDF). American Museum Novitates. 2020 (3965): 1–48. doi:10.1206/3965.1.