Charonosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{DISPLAYTITLE:''Charonosaurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Charonosaurus''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Tomasz Sokołowski]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Alan Broka]], [[Łukasz Czepiński]], [[Krzysztof Stuchlik]], [[Kamil Kamiński]] |
| − | + | |nazwa = ''Charonosaurus'' (charonozaur) | |
| − | + | |długość = 9-10 m | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | |masa = 5-7 t |
| − | [[Alan Broka]] | + | |dieta = roślinożerny |
| − | + | |miejsce = [[Chiny]] - prowincja Heilongjiang, okolice wsi Jiayin | |
| − | [[Łukasz Czepiński]] | + | <small>([[formacja]] [[Yuliangze]])</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|67|66}} | |
| − | [[Krzysztof Stuchlik]] | + | ok. 67-66 [[Ma]]<br> |
| − | | | + | <small>późna [[kreda]] (późny [[mastrycht]])</small> |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | 5-7 | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Chiny]] - prowincja Heilongjiang, okolice | ||
| − | |||
| − | wsi Jiayin | ||
| − | |||
| − | <small>(formacja [[Yuliangze]])</small> | ||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithopoda]] | [[Ornithopoda]] | ||
| Linia 50: | Linia 22: | ||
[[Iguanodontia]] | [[Iguanodontia]] | ||
| − | [[Hadrosauridae]] | + | [[Hadrosauroidea]] |
| + | |||
| + | [[Hadrosauridae]] | ||
[[Lambeosaurinae]] | [[Lambeosaurinae]] | ||
[[Parasaurolophini]] | [[Parasaurolophini]] | ||
| − | | | + | |grafika = Charonosaurus jiayensis profile.png |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja. Autor: Clumsystiggy [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Charonosaurus_jiayensis_profile.png]. |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | | | + | |PorównanieDługość = |
| − | + | |mapa = | |
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | | | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| − | 48. | + | 48.23°N, 130.08°E~Lokalizacja holotypu. |
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| Linia 73: | Linia 43: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] to fragmentaryczna czaszka (CUST J-V1251-57) | + | [[Plik: Charonosaurus.png|300px|thumb|right|Czaszka charonozaura. Na jasno elementy odnalezione. Źródło: Godefroit i in., 2000(?).]] |
| + | [[Holotyp]] to fragmentaryczna czaszka (CUST J-V1251-57). Materiał przypisany obejmuje kilkanaście okazów, w tym młode osobniki. | ||
| − | ==Budowa | + | ==Budowa== |
| − | + | Czaszka ''Charonosaurus'' jest bardzo podobna do czaszki północnoamerykańskiego ''[[Parasaurolophus]]'' i również mogła mieć długi wyrostek. Ten zaś prawdopodobnie służył do porozumiewania się pomiędzy osobnikami w stadzie (zob. szerzej [[Hadrosauridae#Funkcje grzebienia lambeozaurynów]]). Kość zębowa była masywna i zawierała 40 rzędów zębów. Każdy rząd liczył 2-3 zęby o wysokich koronach, sięgających 50 mm. Kończyny przednie charakteryzowały się długimi i smukłymi przedramionami. Kość krzyżową tworzyło 9 zrośniętych kręgów. Kość udowa mierzyła aż 135 cm i jak podają autorzy opisu, długością wśród hadrozaurów ustępowała jedynie ''[[Shantungosaurus]]''. Wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej był wyjątkowo długi. | |
| − | + | ==Taksonomia== | |
| + | Wg Paula (2016) ''Charonosaurus'' mógł być gatunkiem w ramach rodzaju ''[[Parasaurolophus]]''. Większość analiz potwierdza bardzo bliskie pokrewieństwo obu taksonów. W badaniu Cruzado-Caballero i in. (2017) omawainy ornitopod tworzy [[klad]] z ''P. walkeri'' i ''P. tubicens'', podczas gdy ''P. cyrtocristatus'' jest bardziej [[bazalny]]. W analizie Kobayashiego i in. (2019) ''Charonosaurus'' okazał się najbliższym krewnym ''P. tubicens'', a pozostałe gatunki parazaurolofa zajmują pozycję na zewnątrz kladu tworzonego przez dwa pierwsze z wymienionych taksonów. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Jego nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od greckiego boga Charona, który przewoził zmarłych przez rzekę Styks. Można ją tłumaczyć na "jaszczur Charona". Epitet gatunkowy ''jiayinensis'' odnosi się do wsi Jiayin, nieopodal której natrafiono na jego skamieniałości. | Jego nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od greckiego boga Charona, który przewoził zmarłych przez rzekę Styks. Można ją tłumaczyć na "jaszczur Charona". Epitet gatunkowy ''jiayinensis'' odnosi się do wsi Jiayin, nieopodal której natrafiono na jego skamieniałości. | ||
| + | |||
| + | ==Paleoekologia== | ||
| + | W formacji Yuliangze ''Charonosaurus'' koegzystował z kilkoma innymi hadrozaurydami, takimi jak ''[[Wulagasaurus]]'' czy ''[[Amurosaurus]]''. Na terenach tych żył też drapieżny [[Theropoda|teropod]], prawdopodobnie [[Tyrannosauridae|tyranozauryd]], którym mógł być ''[[Tarbosaurus]] bataar''. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Charonosaurus''}} | |
| {{Kpt|[[Pascal Godefroit|Godefroit]], [[Shuqin Zan|Zan]]}} i {{Kpt|[[Liyong Jin|Jin]]}}, [[2000]] | | {{Kpt|[[Pascal Godefroit|Godefroit]], [[Shuqin Zan|Zan]]}} i {{Kpt|[[Liyong Jin|Jin]]}}, [[2000]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | |{{V| ''C. jiayinensis''}} | |
| {{Kpt|Godefroit, Zan}} i {{Kpt|Jin}}, 2000 | | {{Kpt|Godefroit, Zan}} i {{Kpt|Jin}}, 2000 | ||
|} | |} | ||
| Linia 95: | Linia 70: | ||
<small> | <small> | ||
Źródła naukowe: | Źródła naukowe: | ||
| + | |||
| + | Cruzado-Caballero, P.; Powell, J. E. (2017). "''Bonapartesaurus rionegrensis'', a new hadrosaurine dinosaur from South America: implications for phylogenetic and biogeographic relations with North America". Journal of Vertebrate Paleontology 37. 1–16. [[doi:10.1080/02724634.2017.1289381]]. | ||
Godefroit, P., Zan, S. & Jin, L. (2000) Charonosaurus jiayinensis n.g., n.sp.,a lambeosaurine dinosaur from the Late Maastrichtian of northeastern China. Compte Rendus de l'Academie des Sciences, Paris, Sciences de la Terre et des planètes 330: 875–882 [abstrakt] [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1251805000002147] | Godefroit, P., Zan, S. & Jin, L. (2000) Charonosaurus jiayinensis n.g., n.sp.,a lambeosaurine dinosaur from the Late Maastrichtian of northeastern China. Compte Rendus de l'Academie des Sciences, Paris, Sciences de la Terre et des planètes 330: 875–882 [abstrakt] [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1251805000002147] | ||
| Linia 103: | Linia 80: | ||
Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Bwyd. University of California - Berkeley i Los Angeles, 438–463 | Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Bwyd. University of California - Berkeley i Los Angeles, 438–463 | ||
| + | |||
| + | Kobayashi, Y., Nishimura, T., Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A.R., Tanaka,K., Chinzorig, T., Sato, T. & Sakurai, K. (2019). "A New Hadrosaurine (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Marine Deposits of the Late Cretaceous Hakobuchi Formation, Yezo Group, Japan". Scientific Reports. 9 (1): 1–14. [[doi:10.1038/s41598-019-48607-1]]. | ||
Prieto-Márquez, A., Chiappe, L.M. & Joshi, S.H. (2012) "The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico" PLoS ONE 7(6), e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207 | Prieto-Márquez, A., Chiappe, L.M. & Joshi, S.H. (2012) "The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico" PLoS ONE 7(6), e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207 | ||
| Linia 110: | Linia 89: | ||
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | ||
| − | Paul, G.S. ( | + | Paul, G.S. (2016) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University |
</small> | </small> | ||
| Linia 123: | Linia 102: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Mastrycht]] | [[Kategoria:Mastrycht]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 12:31, 29 gru 2023
| Autor: | Tomasz Sokołowski |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Alan Broka, Łukasz Czepiński, Krzysztof Stuchlik, Kamil Kamiński |
| Charonosaurus (charonozaur) | |
|---|---|
| Długość | 9-10 m |
| Masa | 5-7 t |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - prowincja Heilongjiang, okolice wsi Jiayin |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: Clumsystiggy [1]. | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Charonosaurus to rodzaj hadrozaura z grupy lambeozaurynów, znaleziony w późnokredowych pokładach formacji Yuliangze. Znajdują się one na zachód od wsi Jiayin w prowincji Heilongjiang w północno-wschodnich Chinach. Gatunek typowy, C. jiayinensis, został opisany przez Godefroita, Zana i Jina w 2000 roku.
Materiał kopalny
Holotyp to fragmentaryczna czaszka (CUST J-V1251-57). Materiał przypisany obejmuje kilkanaście okazów, w tym młode osobniki.
Budowa
Czaszka Charonosaurus jest bardzo podobna do czaszki północnoamerykańskiego Parasaurolophus i również mogła mieć długi wyrostek. Ten zaś prawdopodobnie służył do porozumiewania się pomiędzy osobnikami w stadzie (zob. szerzej Hadrosauridae#Funkcje grzebienia lambeozaurynów). Kość zębowa była masywna i zawierała 40 rzędów zębów. Każdy rząd liczył 2-3 zęby o wysokich koronach, sięgających 50 mm. Kończyny przednie charakteryzowały się długimi i smukłymi przedramionami. Kość krzyżową tworzyło 9 zrośniętych kręgów. Kość udowa mierzyła aż 135 cm i jak podają autorzy opisu, długością wśród hadrozaurów ustępowała jedynie Shantungosaurus. Wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej był wyjątkowo długi.
Taksonomia
Wg Paula (2016) Charonosaurus mógł być gatunkiem w ramach rodzaju Parasaurolophus. Większość analiz potwierdza bardzo bliskie pokrewieństwo obu taksonów. W badaniu Cruzado-Caballero i in. (2017) omawainy ornitopod tworzy klad z P. walkeri i P. tubicens, podczas gdy P. cyrtocristatus jest bardziej bazalny. W analizie Kobayashiego i in. (2019) Charonosaurus okazał się najbliższym krewnym P. tubicens, a pozostałe gatunki parazaurolofa zajmują pozycję na zewnątrz kladu tworzonego przez dwa pierwsze z wymienionych taksonów.
Etymologia
Jego nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego boga Charona, który przewoził zmarłych przez rzekę Styks. Można ją tłumaczyć na "jaszczur Charona". Epitet gatunkowy jiayinensis odnosi się do wsi Jiayin, nieopodal której natrafiono na jego skamieniałości.
Paleoekologia
W formacji Yuliangze Charonosaurus koegzystował z kilkoma innymi hadrozaurydami, takimi jak Wulagasaurus czy Amurosaurus. Na terenach tych żył też drapieżny teropod, prawdopodobnie tyranozauryd, którym mógł być Tarbosaurus bataar.
Spis gatunków
| Charonosaurus | Godefroit, Zan i Jin, 2000 |
| C. jiayinensis | Godefroit, Zan i Jin, 2000 |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Cruzado-Caballero, P.; Powell, J. E. (2017). "Bonapartesaurus rionegrensis, a new hadrosaurine dinosaur from South America: implications for phylogenetic and biogeographic relations with North America". Journal of Vertebrate Paleontology 37. 1–16. doi:10.1080/02724634.2017.1289381.
Godefroit, P., Zan, S. & Jin, L. (2000) Charonosaurus jiayinensis n.g., n.sp.,a lambeosaurine dinosaur from the Late Maastrichtian of northeastern China. Compte Rendus de l'Academie des Sciences, Paris, Sciences de la Terre et des planètes 330: 875–882 [abstrakt] [2]
Godefroit, P., Zan, S. & Jin, L. (2001) The Mastrichtian (Late Cretaceous) lambeosaurine dinosaur Charonosaurus jiayinensis fro north-eastern China. Bulletin Institut Royal Sciences Naturalles Belgique Sciences de la Terre 71: 119-168
Godefroit, P., Hai, S., Yu, T. & Lauters, P. (2008) "New hadrosaurid dinosaurs from the uppermost Cretaceous of north−eastern China" (pdf). Acta Palaeontologica Polonica 53 (1): 47–74. doi:10.4202/app.2008.0103 [3]
Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Bwyd. University of California - Berkeley i Los Angeles, 438–463
Kobayashi, Y., Nishimura, T., Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A.R., Tanaka,K., Chinzorig, T., Sato, T. & Sakurai, K. (2019). "A New Hadrosaurine (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Marine Deposits of the Late Cretaceous Hakobuchi Formation, Yezo Group, Japan". Scientific Reports. 9 (1): 1–14. doi:10.1038/s41598-019-48607-1.
Prieto-Márquez, A., Chiappe, L.M. & Joshi, S.H. (2012) "The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico" PLoS ONE 7(6), e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207
Inne:
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [4]
Paul, G.S. (2016) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Charonosaurus_jiayensis_profile.png){kind=link}