Cratonavis

Autor:

Michał Siedlecki

---

Cratonavis (kratonawis)
Masa	ok. 616,16 g
Dieta	mięsożerny?
Miejsce	Chiny - Liaoning (formacja Jiufotang)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 120 Ma wczesna kreda (wczesny apt)
Systematyka	Avialae Pygostylia Jinguofortisidae
Kratonawis w towarzystwie młodego osobnika pterozaura z rodzaju Sinopterus. Autor: SpinoDragon145. [[1]]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja formacji Jiufotang \u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja formacji Jiufotang \n","link":"","lat":41.2000000000000028421709430404007434844970703125,"lon":119.400000000000005684341886080801486968994140625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Cratonavis to rodzaj wczesnego awiala żyjącego na terenie dzisiejszych Chin w drugiej połowie epoki wczesnej kredy. Jego czaszka jest zbliżona budową do tej obecnej u nieptasich teropodów.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza "ptaka z kratonu", co odnosi się do zniszczenia Kratonu Północnochińskiego we wczesnej kredzie ( wydarzenie to dało podwaliny pod utworzenia środowiska do powstania i ewolucji bioty Jehol). Epitet gatunkowy honoruje chińskiego geologa dr Rixianga Zhu, który rozpoczął badanie wspomnianego powyżej wydarzenia.

Materiał kopalny

Holotyp (IVPP V31106) to artykułowany, prawie kompletny szkielet, stowarzyszony z odciskami piór konturowych i sterówek skrzydeł. Osobnik ten w chwili śmierci był osobnikiem dorosłym (podejrzenie oparte m.in.: o zrośnięcie się synsakrum, pygostylu, kości piszczelowej i stępu oraz k. stępu i śródstopia i częściowe zrośnięcie się k. czołowych).

Budowa i filogeneza

Kratonawis był niewielkim ptakiem, którego najbardziej charakterystyczną cechą była anatomia czaszki zbliżona do tej obecnej u nieptasich teropodów. Była ona bardziej masywna oraz akinetyczna, podobna do tych spotykanych u bazalnych awiali. Wznoszący się wyrostek kości szczękowej perforowany jedynie otworem szczękowym, a nie również przedszczękowym , k. łzowa z bocznym obrzeżem oraz wielka k. łuskowa i lemiesz w czaszce kratonawisa zbliżają go do dromeozaurydów oraz troodontydów. Jednakże szkielet pozaczaszkowy tego awiala ma już cechy charakterystyczne dla bardziej zaawansowanych awiali (obecność pygostylu, skostniały mostek, wydłużone kończyny przednie ze zredukowanymi paliczkami palców dłoni i odwróconego palucha, będącego najdłuższym palcem stopy).

Analiza filogenetyczna umieściła kratonawisa jako członka rodziny Jinguofortisidae i takson siostrzany czongmingii.

Spis gatunków

Cratonavis	Li, Wang, Stidham i Zhou, 2023
C. zhui	Li, Wang, Stidham i Zhou, 2023

Bibliografia

Li, Z., Wang, M, Stidham, T. A. i Zhou, Z. (2023). "Decoupling the skull and skeleton in a Cretaceous bird with unique appendicular morphologies". Nature Ecology & Evolution. 7 (1): 20–31.[2]