Enigmosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Budowa i systematyka)
 
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Enigmosaurus''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Enigmosaurus''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor = [[Maciej Ziegler]]
−
| Autor:
+
|Korekta = [[Tomasz Sokołowski]], [[Paweł Konarzewski]]
−
| Korekta:
+
|nazwa = ''Enigmosaurus'' (enigmozaur)
−
|-
+
|długość = 5 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref>
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|wysokość = 1,8 m (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
| [[Tomasz Sokołowski]]
+
|masa = 900 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
|}
+
|dieta = roślinożerny/wszystkożerny
−
</small>
+
|miejsce = [[Mongolia]] - Bayshin Tsav
−
 
+
<small>([[formacja]] [[Bayan Shireh]])</small>  
−
----
+
|czas = {{Występowanie|96|90}}
−
 
+
ok. 96-90 [[Ma]] <ref>Kurumada, Y., Aoki, S., Aoki, K., Kato, D., Saneyoshi, M., Tsogtbaatar, K., ... & Ishigaki, S. (2020). "Calcite U–Pb age of the Cretaceous vertebrate‐bearing Bayn Shire Formation in the Eastern Gobi Desert of Mongolia: Usefulness of caliche for age determination". Terra Nova, 32(4), 246-252.</ref><br>
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
<small>[[późna kreda]] ([[cenoman]] - [[turon]])</small>
−
! colspan=2 | ''Enigmosaurus'' (enigmozaur)
+
|systematyka =
−
|-
+
[[Dinosauria]]
−
! '''Długość''':
 
−
| ok. 5 m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ok. 900 kg
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Mongolia]]
 
−
 
 
−
<small>(formacja [[Bayan Shire]] =Baynshirenskaya Svita,
 
−
 
 
−
Baynshirenskaya)</small>  
 
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 99-83 Ma
 
−
 
 
−
<small>późna [[kreda]] ([[cenoman]] - [[santon]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 51: Linia 29:
  
 
? [[Therizinosauridae]]
 
? [[Therizinosauridae]]
−
|-
+
|PorównanieGrupa = Therizinosauria
−
| colspan=2 |[[Plik:Enigmosaurus.jpg|400px|]]
+
|PorównanieDługość = 5
−
<small>Rekonstrukcja przyżyciowa ''E. mongoliensis''. [http://www.wikidino.com/?page_id=484]</small>
+
|grafika = Enigmosaurus Restoration.jpg
−
|}
+
|podpis = Rekonstrukcja. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Enigmosaurus_Restoration.jpg]
−
 
+
|mapa =  
 +
<display_points type="terrain" zoom=3>
 +
43.1° N, 107.5° E~Mongolia, Formacja Baishin Tsav</small>
 +
</display_points>
 +
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Enigmosaurus mongoliensis'' to zaawansowany [[terizinozaur]] znany z późnej kredy Mongolii. Możliwe, że jest to to samo zwierzę co ''[[Erlikosaurus]]'' - znany jedynie z czaszki, stóp i kości ramiennej.  
+
''Enimgosaurus'' to [[rodzaj]] tajemniczego przedstawiciela [[Therizinosauria]] żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Mongolii.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
−
[[Holotyp]] (IGM 100/84; dorosły) składa się z żeber, kości krzyżowej, części kości ramiennej i łokciowej, (?) promieniowej, części kości biodrowych, kości łonowych oraz niekompletnej kulszowej, udowej i kolejnej udowej (lub piszczeli, która może nie należeć do holotypu).
+
[[Plik:Enigmosaurus Skeleton Reconstruction.jpg|thumb|Sylwetka ''Enigmosaurus'' z zaznaczeniem znalezionych kości. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Enigmosaurus_Skeleton_Reconstruction.jpg]]]
 +
[[Holotyp]] o numerze katalogowym IGM 100/84 to miednica pozbawiona kości biodrowych. Szczątki należały do dorosłego osobnika.
  
−
==Paleobiologia==
+
==Budowa i systematyka==
−
Prawdopodobnie był roślinożerny, chociaż jego pokarmem mogły być także ryby i okazjonalnie mniejsze zwierzęta. Tak jak jego krewniacy, enigmozaur prawdopodobnie bronił się przed drapieżnikami swoimi uzbrojonymi z wielkie pazury kończynami przednimi. A miał przed kim - z tych samych pokładów znane są drapieżniki - [[tyranozauroid]] ''[[Alectrosaurus]]'' i olbrzymi (do 6 m długości) [[dromeozauryd]] ''[[Achillobator]]''.
+
[[Plik:Enigmosaurus Sacrum.jpg|thumb|Schemat przedstawiający miednicę ''Enigmosaurus''. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Enigmosaurus_Sacrum.jpg]]]
 +
''Enigmosaurus'' to dość duży przedstawiciel [[Therizinosauroidea]] mierzący 5 m długości i ważący do 900 kg (Molina-Peréz i Larramendi, 2019). Zapewne, tak jak jego kuzyni charakteryzował się przednimi kończynami zakończonymi długimi, ostrymi pazurami. Od pozostałych [[Therizinosauroidea|terizinozauroidów]] różnił się budową miednicy.  
 +
 
 +
Lindsay Zanno (2010) wykazała, że enigmozaur jest [[bazalny|bazalnym]] przedstawicielem [[Therizinosauroidea]], z kolei wg Hartmana i wspólników (2019) to zaawansowany przedstawiciel tego kladu. Kobayashi i in. (2022) w swojej analizie filogenetycznej otrzymali opisywanego dinozaura w Therizinosauridae. Część paleontologów sądziła, że ''Enigmosaurus'' mógł być synonimem ''[[Erlikosaurus]]''. Zobacz więcej [[Erlikosaurus#Taksonomia]].
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
''Enigmosaurus mongoliensis'' oznacza "mongolski tajemniczy jaszczur".
+
Nazwa rodzajowa ''Enigmosaurus'' to połączenie greckich słów ''ainigma (enigma)'' (tajemniczy) oraz ''sauros'' (jaszczur). Epitet gatunkowy ''mongoliensis'' nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków, czyli Mongolii.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Enigmosaurus''  
+
|{{V| ''Enigmosaurus''}}
 
| {{Kpt|[[Rinchen Barsbold|Barsbold]]}} i {{Kpt|[[Altangerel Perle|Perle]]}}, [[1983]]
 
| {{Kpt|[[Rinchen Barsbold|Barsbold]]}} i {{Kpt|[[Altangerel Perle|Perle]]}}, [[1983]]
 
|-
 
|-
−
! ''E. mongoliensis''
+
|{{V|''E. mongoliensis''}}
 
| {{Kpt|Barsbold}} i {{Kpt|Perle}}, 1983
 
| {{Kpt|Barsbold}} i {{Kpt|Perle}}, 1983
 
|}
 
|}
 +
==Bibliografia==
 +
<small>
 +
Barsbold, R. (1983). "Хищные динозавры мела Монголии" [Carnivorous dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia]. Transactions of the Joint Soviet-Mongolian Paleontological Expedition (in Russian). 19: 89.
 +
 +
Kobayashi, T., Takasaki, R., Fiorillo, A.R., Tsogtbaatar, C. & Hikida, Y. (2022). "New therizinosaurid dinosaur from the marine Osoushinai Formation (Upper Cretaceous, Japan) provides insight for function and evolution of therizinosaur claws". Scientific Reports.
 +
 +
Hartman, S., Mortimer, M., Wahl, W.R., Lomax, D.R., Lippincott, J., Lovelace, D.M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. [[doi:10.7717/peerj.7247.]]
  
−
==wybrana bibliografia==
+
Mortimer (online) [https://theropoddatabase.com/Therizinosauroidea.htm#Enigmosaurusmongoliensis]
−
<small>Zanno, L.E. (2010B) "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)" Journal of Systematic Palaeontology, 8(4), 503-543. doi: 10.1080/14772019.2010.488045
 
  
−
http://home.comcast.net/~eoraptor/Therizinosauroidea.htm#Enigmosaurusmongoliensis</small>
+
Zanno L.E. (2010). "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)". Journal of Systematic Palaeontology, t. 8, nr 4, str. 503-543. [[doi:10.1080/14772019.2010.488045]]
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 92: Linia 85:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 +
[[Kategoria:Cenoman]]
 +
[[Kategoria:Turon]]

Aktualna wersja na dzień 19:35, 10 sty 2024

Autor: Maciej Ziegler
Korekta: Tomasz Sokołowski, Paweł Konarzewski

Enigmosaurus (enigmozaur)
Długość 5 m [1]
Wysokość 1,8 m (w biodrach) [1]
Masa 900 kg [1]
Dieta roślinożerny/wszystkożerny
Miejsce Mongolia - Bayshin Tsav

(formacja Bayan Shireh)

Czas
252 201 145
66

ok. 96-90 Ma [2]
późna kreda (cenoman - turon)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Therizinosauria

Therizinosauroidea

? Therizinosauridae

Enigmosaurus Restoration.jpg
Rekonstrukcja. Autor: PaleoNeolitic [3]
Homo sapiens.png Therizinosauria.png
5 m

Porównanie wielkości Enigmosaurus i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Enimgosaurus to rodzaj tajemniczego przedstawiciela Therizinosauria żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Mongolii.

Materiał kopalny

Sylwetka Enigmosaurus z zaznaczeniem znalezionych kości. Autor: PaleoNeolitic [1]

Holotyp o numerze katalogowym IGM 100/84 to miednica pozbawiona kości biodrowych. Szczątki należały do dorosłego osobnika.

Budowa i systematyka

Schemat przedstawiający miednicę Enigmosaurus. Autor: PaleoNeolitic [2]

Enigmosaurus to dość duży przedstawiciel Therizinosauroidea mierzący 5 m długości i ważący do 900 kg (Molina-Peréz i Larramendi, 2019). Zapewne, tak jak jego kuzyni charakteryzował się przednimi kończynami zakończonymi długimi, ostrymi pazurami. Od pozostałych terizinozauroidów różnił się budową miednicy.

Lindsay Zanno (2010) wykazała, że enigmozaur jest bazalnym przedstawicielem Therizinosauroidea, z kolei wg Hartmana i wspólników (2019) to zaawansowany przedstawiciel tego kladu. Kobayashi i in. (2022) w swojej analizie filogenetycznej otrzymali opisywanego dinozaura w Therizinosauridae. Część paleontologów sądziła, że Enigmosaurus mógł być synonimem Erlikosaurus. Zobacz więcej Erlikosaurus#Taksonomia.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Enigmosaurus to połączenie greckich słów ainigma (enigma) (tajemniczy) oraz sauros (jaszczur). Epitet gatunkowy mongoliensis nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków, czyli Mongolii.

Spis gatunków

Enigmosaurus Barsbold i Perle, 1983
E. mongoliensis Barsbold i Perle, 1983

Bibliografia

Barsbold, R. (1983). "Хищные динозавры мела Монголии" [Carnivorous dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia]. Transactions of the Joint Soviet-Mongolian Paleontological Expedition (in Russian). 19: 89.

Kobayashi, T., Takasaki, R., Fiorillo, A.R., Tsogtbaatar, C. & Hikida, Y. (2022). "New therizinosaurid dinosaur from the marine Osoushinai Formation (Upper Cretaceous, Japan) provides insight for function and evolution of therizinosaur claws". Scientific Reports.

Hartman, S., Mortimer, M., Wahl, W.R., Lomax, D.R., Lippincott, J., Lovelace, D.M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247.

Mortimer (online) [4]

Zanno L.E. (2010). "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)". Journal of Systematic Palaeontology, t. 8, nr 4, str. 503-543. doi:10.1080/14772019.2010.488045

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
  2. ↑ Kurumada, Y., Aoki, S., Aoki, K., Kato, D., Saneyoshi, M., Tsogtbaatar, K., ... & Ishigaki, S. (2020). "Calcite U–Pb age of the Cretaceous vertebrate‐bearing Bayn Shire Formation in the Eastern Gobi Desert of Mongolia: Usefulness of caliche for age determination". Terra Nova, 32(4), 246-252.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Enigmosaurus&oldid=31047”