Bagaraatan: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(jeszcze drobne)
m (→‎Materiał kopalny)
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Bagaraatan''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
|Autor        = [[Sebastian Oziemski]]
−
| Korekta:
+
|Korekta      = [[Dawid Mazurek]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Maciej Ziegler]], [[Michał Siedlecki]]
−
|-
+
|nazwa        = ''Bagaraatan'' (bagaratan)
−
| [[Sebastian Oziemski]]
+
|długość      = > 3,2 m (osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. To oszacowanie wymiarów powstało przed redeskrypcją tego taksonu przez Słowiak, Brusatte i Szczygielskiego (2024).</ref>
−
| [[Dawid Mazurek]]
+
|wysokość      = > 80 cm (w biodrach; osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
[[Tomasz Sokołowski]]
+
|masa          = > 80 kg (osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
 +
|miejsce      = [[Mongolia]] - Ajmak południowogobijski
 +
<small>(dolne pokłady [[formacja|formacji]] [[Nemegt]] - północny Sajr)</small>
 +
|czas          = {{Występowanie|70|60}}
 +
?ok. 70 [[Ma]]<ref>datowanie U-Pb i spektrometryczne zębów tarbozaurów ze środkowej części formacji Nemegt wykazały, że ich wiek sięga ok. 66, 7, ale nie wiadomo dokładnie na jaką rozpiętość czasową mastrychtu rozciągają się pozostałe skały tej formacji. Podana wartość jest stosunkowo bezpieczna. Tanabe M., Aoki K., Chiba K., Saneyoshi M., Kodaira S., Nishido H., Mainbayar B., Tsogtbaatar K., Ishigaki S. 2023. Apatite U–Pb dating of dinosaur teeth from the Upper Cretaceous Nemegt Formation in the Gobi Desert, Mongolia: Contribution to depositional age constraints. Island Arc 32: e12488.</ref><br>
 +
<small>[[późna kreda]] (wczesny mastrycht) </small>
 +
|systematyka      =
  
−
[[Maciej Ziegler]]
+
[[Dinosauria]]
−
|}
 
−
</small>
 
  
−
----
+
[[Saurischia]]
  
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
[[Theropoda]]
−
! colspan=2 | ''Bagaraatan'' (bagaratan)
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| 3-3,5 m
 
  
−
|-
+
[[Tetanurae]]
−
! '''Masa''':
 
−
| ? kg
 
  
−
|-
+
[[Coelurosauria]]
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Mongolia]] - Ajmak południowogobijski
 
  
−
<small>([[formacja Nemegt]])</small>
+
[[Tyrannosauroidea]]
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 71-65 Ma
 
  
−
<small>późna [[kreda]] ([[mastrycht]])</small>
+
?[[Tyrannosauridae]]
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
−
[[Saurischia]]
+
|grafika = Bagaraatan.jpg
 +
|podpis  = Rekonstrukcja szkieletu bagaratana. Autor: [[Karol Sabath]]. Zmodyfikowano z [[Osmólska]], 1996. Nie wszystkie szczątki pokazane na rekonstrukcji naprawdę należą do tego taksonu.
 +
|PorównanieGrupa = Tyrannosauridae
 +
|PorównanieDługość = 3
 +
|mapa = <display_points type="terrain" zoom=4>
 +
43°31' N, 101°02' E~Sajr Północny, [[Nemegt]], [[Mongolia]]|''Bagaraatan'' - holotyp
 +
</display_points>
 +
}}
 +
==Wstęp==
 +
''Bagaraatan'' to nazwa [[rodzaj]]owa [[teropod]]a, którego skamieniałości odkryto w Mongolii w osadach [[formacja|formacji]] [[Nemegt]]. Jego pozycja systematyczna przez długi czas pozostawała zagadką, lecz ostanie badanie wskazuje, że rodzaj ten był [[chimera|chimerą]].
  
−
[[Theropoda]]
+
==Etymologia==
 +
Nazwa rodzajowa oznacza z mongolskiego "małego drapieżnika". Epitet gatunkowy upamiętnia słynnego amerykańskiego paleontologa [[John Ostrom|Johna Ostroma]].
  
−
[[Tetanurae]]
+
==Materiał kopalny==
 +
[[Holotyp]] (ZPAL MgD-I/108) to niekompletna prawa żuchwa (zachowane kości: zębowa, kątowa, nadkątowa, przedstawowa i stawowa), obie niekompletne k. biodrowe, prawie kompletna lewa i częściowa prawa k. łonowa, przedni koniec lewej k. kulszowej, lewy paliczek stopy IV-1, 2 kręgi szyjne, 25 kręgów ogonowych i 2 łuki hemalne.
  
−
[[Coelurosauria]] ''[[incertae sedis]]''
+
Pod tym numerem katalogowym opisane zostały również szczątki nieokreślonego [[Caenagnathidae|cenagantida]] (sklasyfikowane jako [[Cf.|cf.]] ''[[Elmisaurus]]'')- lewy paliczek dłoni II-1, pazur dłoni I-2, przedni i tylny koniec lewej k. udowej, [[tibiotarsus]] oraz żebro (Słowiak i in., 2024).
−
|-
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Bagaraatan.jpg|400px|]]
 
−
<small> Autor: [[Karol Sabath]]. Zmodyfikowano z [[Osmólska]], 1996.</small>
 
−
|}
 
  
−
''Bagaraatan'' to nazwa rodzajowa teropoda, którego skamieniałości odkryto w Mongolii w osadach formacji (Kotlinie) Nemegt. Składały się one na fragmenty żuchwy, 25 kręgów ogonowych, kości miedniczne, kość udową, k. piszczelową, k. strzałkową i paliczki stóp. Na ich podstawie oszacowano, że zwierzę to mogło osiągać 3-3,5 metra długości. Jak dotąd nie wiadomo, czym tak naprawdę jest ten zagadkowy teropod. Nazwa rodzajowa dinozaura oznacza "mały myśliwy" a gatunkowa honoruje Johna [[Ostrom]]a.
+
==Historia, systematyka i ważność taksonu==
 +
Bagaratan został  opisany przez polską paleontolożkę [[Halszka Osmólska|Halszkę Osmólską]] w 1996 roku na podstawie niekompletnego szkieletu. Autorka opisu uznała go za niewielkiego [[Tetanurae|tetanura]] o prymitywnych cechach. Przez następne lata, paleontolodzy głowili się nad przynależnością systematyczną tego teropoda, przypisując go do [[Alvarezsauridae|alwarezzaurydów]], a następnie do [[Tyrannosauroidea|tyranozauroidów]]. Wystąpiły również przypuszczenia iż ten rodzaj jest chimerą. Słowiak, [[Brusatte]] i Szczygielski (2024) dokonali redeskrypcji znanego materiału kopalnego bagaratana i uznali, że rzeczywiście takson ten był chimerą szczątków tyranozauroida oraz cenagnatida. Stwierdzili również, że bagaratan był najprawdopodobniej młodocianym [[Tyrannosauridae|tyranozaurydem]] o niepewnej pozycji systematycznej (być może młodocianym osobnikiem [[Tarbosaurus|tarbozaura]] lub [[Alioramus|aliorama]]), jednak pozostali przy używaniu nazwy ''Bagaraatan ostromi'', gdyż zaobserwowano u niego cechy potencjalnie diagnostyczne: obecność grzbietu oddzielającego 2 wklęśnięcia na bocznej powierzchni wyrostku zapanewkowego oraz obecność podwójnego otworu kości nadkątowej.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Bagaraatan''
+
|{{V|''Bagaraatan''}}
−
| [[Osmólska]], [[1996]]
+
|{{Kpt|[[Osmólska]]}}, [[1996]]
 
|-
 
|-
−
! ''B. ostromi''
+
|{{V|''B. ostromi''}}
−
| [[Osmólska]], [[1996]]
+
|{{Kpt|Osmólska}}, 1996
 
|}
 
|}
  
 
==Wybrana bibliografia==
 
==Wybrana bibliografia==
−
<small>Osmólska, H. (1996). "An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia". Acta Palaeontologica Polonica, 41(1), 1-38</small>
+
<small>
 +
Osmólska, H. (1996). "An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia". Acta Palaeontologica Polonica, 41(1), 1-38
 +
 
 +
Słowiak, J.; Brusatte, S. L.; Szczygielski, T. (2024). "Reassessment of the enigmatic Late Cretaceous theropod dinosaur, Bagaraatan ostromi". Zoological Journal of the Linnean Society. [https://doi.org/10.1093%2Fzoolinnean%2Fzlad169]
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 69: Linia 71:
 
[[Kategoria:Tetanurae]]
 
[[Kategoria:Tetanurae]]
 
[[Kategoria:Coelurosauria]]
 
[[Kategoria:Coelurosauria]]
 +
[[Kategoria:Tyrannosauroidea]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Mongolia]]
 
[[Kategoria:Mongolia]]
Linia 74: Linia 77:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Mastrycht]]
 
[[Kategoria:Mastrycht]]
 +
[[Kategoria:Chimera]]

Aktualna wersja na dzień 16:04, 22 lut 2024

Autor: Sebastian Oziemski
Korekta: Dawid Mazurek, Tomasz Sokołowski, Maciej Ziegler, Michał Siedlecki

Bagaraatan (bagaratan)
Długość > 3,2 m (osobnik młodociany) [1]
Wysokość > 80 cm (w biodrach; osobnik młodociany) [1]
Masa > 80 kg (osobnik młodociany) [1]
Miejsce Mongolia - Ajmak południowogobijski

(dolne pokłady formacji Nemegt - północny Sajr)

Czas
252 201 145
66

?ok. 70 Ma[2]
późna kreda (wczesny mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Tyrannosauroidea

?Tyrannosauridae

Bagaraatan.jpg
Rekonstrukcja szkieletu bagaratana. Autor: Karol Sabath. Zmodyfikowano z Osmólska, 1996. Nie wszystkie szczątki pokazane na rekonstrukcji naprawdę należą do tego taksonu.
Homo sapiens.png Tyrannosauridae.png
3 m

Porównanie wielkości Bagaraatan i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Bagaraatan to nazwa rodzajowa teropoda, którego skamieniałości odkryto w Mongolii w osadach formacji Nemegt. Jego pozycja systematyczna przez długi czas pozostawała zagadką, lecz ostanie badanie wskazuje, że rodzaj ten był chimerą.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza z mongolskiego "małego drapieżnika". Epitet gatunkowy upamiętnia słynnego amerykańskiego paleontologa Johna Ostroma.

Materiał kopalny

Holotyp (ZPAL MgD-I/108) to niekompletna prawa żuchwa (zachowane kości: zębowa, kątowa, nadkątowa, przedstawowa i stawowa), obie niekompletne k. biodrowe, prawie kompletna lewa i częściowa prawa k. łonowa, przedni koniec lewej k. kulszowej, lewy paliczek stopy IV-1, 2 kręgi szyjne, 25 kręgów ogonowych i 2 łuki hemalne.

Pod tym numerem katalogowym opisane zostały również szczątki nieokreślonego cenagantida (sklasyfikowane jako cf. Elmisaurus)- lewy paliczek dłoni II-1, pazur dłoni I-2, przedni i tylny koniec lewej k. udowej, tibiotarsus oraz żebro (Słowiak i in., 2024).

Historia, systematyka i ważność taksonu

Bagaratan został opisany przez polską paleontolożkę Halszkę Osmólską w 1996 roku na podstawie niekompletnego szkieletu. Autorka opisu uznała go za niewielkiego tetanura o prymitywnych cechach. Przez następne lata, paleontolodzy głowili się nad przynależnością systematyczną tego teropoda, przypisując go do alwarezzaurydów, a następnie do tyranozauroidów. Wystąpiły również przypuszczenia iż ten rodzaj jest chimerą. Słowiak, Brusatte i Szczygielski (2024) dokonali redeskrypcji znanego materiału kopalnego bagaratana i uznali, że rzeczywiście takson ten był chimerą szczątków tyranozauroida oraz cenagnatida. Stwierdzili również, że bagaratan był najprawdopodobniej młodocianym tyranozaurydem o niepewnej pozycji systematycznej (być może młodocianym osobnikiem tarbozaura lub aliorama), jednak pozostali przy używaniu nazwy Bagaraatan ostromi, gdyż zaobserwowano u niego cechy potencjalnie diagnostyczne: obecność grzbietu oddzielającego 2 wklęśnięcia na bocznej powierzchni wyrostku zapanewkowego oraz obecność podwójnego otworu kości nadkątowej.

Spis gatunków

Bagaraatan Osmólska, 1996
B. ostromi Osmólska, 1996

Wybrana bibliografia

Osmólska, H. (1996). "An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia". Acta Palaeontologica Polonica, 41(1), 1-38

Słowiak, J.; Brusatte, S. L.; Szczygielski, T. (2024). "Reassessment of the enigmatic Late Cretaceous theropod dinosaur, Bagaraatan ostromi". Zoological Journal of the Linnean Society. [1]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. To oszacowanie wymiarów powstało przed redeskrypcją tego taksonu przez Słowiak, Brusatte i Szczygielskiego (2024).
  2. ↑ datowanie U-Pb i spektrometryczne zębów tarbozaurów ze środkowej części formacji Nemegt wykazały, że ich wiek sięga ok. 66, 7, ale nie wiadomo dokładnie na jaką rozpiętość czasową mastrychtu rozciągają się pozostałe skały tej formacji. Podana wartość jest stosunkowo bezpieczna. Tanabe M., Aoki K., Chiba K., Saneyoshi M., Kodaira S., Nishido H., Mainbayar B., Tsogtbaatar K., Ishigaki S. 2023. Apatite U–Pb dating of dinosaur teeth from the Upper Cretaceous Nemegt Formation in the Gobi Desert, Mongolia: Contribution to depositional age constraints. Island Arc 32: e12488.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Bagaraatan&oldid=31415”