Tsagantegia: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (bez. kat. piętrowych (aż 4), powtórzenie, Svita to chyba odpowiednik formacji)
(uzupełnienia)
 
(Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Tsagantegia''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
|Autor                 = [[Maciej Ziegler]]
−
| Korekta:
+
|Korekta                = [[Tomasz Sokołowski]], [[Dawid Mazurek]], [[Paweł Konarzewski]]
−
|-
+
|nazwa                  = ''Tsagantegia'' (tsagantegia)
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|długość                = ok. 6-7 m
−
| [[Tomasz Sokołowski]]
+
|wysokość              =
−
[[Dawid Mazurek]]
+
|masa                  =
−
|}
+
|dieta                  = roślinożerny
−
</small>
+
|miejsce                = [[Mongolia]] - Ajmak wschodniogobijski  
−
 
+
<small>([[formacja]] [[Bayanshiree]])</small>
−
----
+
|czas                  = {{Występowanie|96|90}}
−
 
+
ok. 96 - 90 [[Ma]] <ref>Kurumada, Y., Aoki, S., Aoki, K., Kato, D., Saneyoshi, M., Tsogtbaatar, K., ... & Ishigaki, S. (2020). "Calcite U–Pb age of the Cretaceous vertebrate‐bearing Bayn Shire Formation in the Eastern Gobi Desert of Mongolia: Usefulness of caliche for age determination". Terra Nova, 32(4), 246-252.</ref><br>
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
<small>[[późna kreda]] ([[cenoman]]-[[turon]])</small>
−
! colspan=2 | ''Tsagantegia'' (tsagantegia)
+
|systematyka            = [[Dinosauria]]
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| 3,5 m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| 500 kg
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Mongolia]] - Ajmak wschodniogobijski
 
−
 
 
−
<small>([[formacja Baynshiree]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 99-83 Ma
 
−
 
 
−
<small>późna [[kreda]] ([[cenoman]] - [[santon]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Ornithischia]]
 
[[Ornithischia]]
Linia 44: Linia 23:
 
[[Ankylosauridae]]
 
[[Ankylosauridae]]
  
−
[[Ankylosaurinae]] (? [[Shamosaurinae]])
+
[[Ankylosaurinae]]
−
|-
+
|grafika                = Tsagantegia Skull.png
−
| colspan=2 |[[Plik:Tsagantegia.jpg|400px|]]
+
|podpis                = Rekonstrukcja czaszki ''Tsagantegia''. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tsagantegia_Skull.png]
−
<small>Rekonstrukcja przyżyciowa ''Tsagantegia'' [http://www.nhm.ac.uk/nature-online/life/dinosaurs-other-extinct-creatures/dino-directory/detail.dsml?Genus=Tsagantegia].</small>
+
|PorównanieGrupa        = Ankylosauridae
−
|}
+
|PorównanieDługość      = 6
−
 
+
|mapa                  =
 +
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Tsagantegia'' to [[rodzaj]] ankylozauryda znanego z południowo-wschodniej części sławnej pustyni [[Gobi]], z formacji Baynshiree.
+
''Tsagantegia'' to [[rodzaj]] ankylozauryda znanego z południowo-wschodniej części sławnej pustyni Gobi, z pokładów mongolskiej formacji [[Baynshiree]].
  
−
==Etymologia==
+
==Materiał kopalny==
−
Nazwa tego dinozaura oznacza "z Tsagan-Teg" (po polsku "Biała Góra"), na cześć miejsca odkrycia.  
+
[[Plik:Tsagantegia Skeleton Reconstruction.jpg|thumb|Sylwetka ''Tsagantegia'' wraz z zaznaczeniem na biało odnalezionych kości. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tsagantegia_Skeleton_Reconstruction.jpg]]]
−
 
+
[[Holotyp]] o numerze katalogowym GI SPS N 700/17 (MPC 700/17) to czaszka mająca długość 30-tu centymetrów i szerokości 25-ciu centymetrów.  
−
==Materiał kopalny i budowa==
 
−
Odnaleziono tylko kompletną czaszkę (GI SPS N 700/17) długości 30-tu centymetrów i szerokości 25-ciu centymetrów.  
 
  
 +
==Budowa==
 
Czaszka jest długa a powierzchnia jej nie jest podzielona na mozaikę składającą się z wielokątnych płytek jak u innych ankylozaurów, lecz jest gładka. Inną cechą wyróżniającą ''Tsagantegia'' na tle jej krewniaków są słabo wykształcone guzy na kościach kwadrato-jarzmowej i łuskowej.
 
Czaszka jest długa a powierzchnia jej nie jest podzielona na mozaikę składającą się z wielokątnych płytek jak u innych ankylozaurów, lecz jest gładka. Inną cechą wyróżniającą ''Tsagantegia'' na tle jej krewniaków są słabo wykształcone guzy na kościach kwadrato-jarzmowej i łuskowej.
  
 
==Pozycja systematyczna==
 
==Pozycja systematyczna==
−
W analizie kladystycznej dokonanej przez [[Vickaryous]] i in. ([[2004]]) ''Tsagantegia'' okazała się być [[bazalny]]m przedstawicielem [[Ankylosauridae]] - siostrzanym [[takson]]em [[klad]]u tworzonego przez pozostałe ankylozaurydy, natomiast w analizie [[Burns]]a i in. ([[2011]]) jest bliskim krewnym ''[[Shamosaurus]]''. Wg obszernej analizy [[Thompson]]a i in. ([[2011]]) jest to [[bazalny]] ankylozauryn, nieco bardziej zaawansowany od szamozaura.
+
W analizie kladystycznej dokonanej przez Vickaryous i in. ([[2004]]) ''Tsagantegia'' okazała się być [[bazalny]]m przedstawicielem [[Ankylosaurinae]], podobnie w obszernej analizie Thompsona i in. ([[2011]]) i wcześniejszej Kirklanda ([[1998]]; gdzie między ''[[Shamosaurus]]'' a ''Tsagantegia'' znajduje się jeszcze [[klad]] "Polacanthinae"), natomiast w analizie Burnsa i in. ([[2011]]) jest bliskim krewnym ''[[Shamosaurus]]''. Również Arbour i Currie ([[2015]]) uważają, że należy do [[Ankylosaurinae]]. Obecnie analizy filogenetyczne potwierdzają przynależność omawianego taksonu do [[Ankylosaurinae]] (np. Zheng i in., 2018; Xing i in., 2024).
 +
 
 +
==Etymologia==
 +
Nazwa rodzajowa ''Tsagantegia'' nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków, którym było stanowisko Tsagan-Teg". Epitet gatunkowy ''longicranialis'' to połączenie łacińskich słów ''longus'' (długi) i ''cranium'' (czaszka).
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Tsagantegia''
+
|{{V| ''Tsagantegia''}}
−
| [[Tumanova]], [[1994]] ([[1993]]?)
+
| {{Kpt|Tumanova}}, [[1993]]
 
|-
 
|-
−
! ''T. longicranialis''
+
|{{V| ''T. longicranialis''}}
−
| [[Tumanova]], [[1994]] ([[1993]]?)
+
| {{Kpt|Tumanova}}, 1993
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
<small>Burns, M.E., Currie, P.J., Sissons, R.L. & Arbour, V.M. (2011) "Juvenile specimens of Pinacosaurus grangeri Gilmore, 1933 (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of China, with comments on the specific taxonomy of Pinacosaurus" Cretaceous Research, 32(2), 174-186. doi:10.1016/j.cretres.2010.11.007  
+
<small>
 +
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]]
 +
 
 +
Burns, M.E., Currie, P.J., Sissons, R.L. & Arbour, V.M. (2011) "Juvenile specimens of ''Pinacosaurus grangeri'' Gilmore, 1933 (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of China, with comments on the specific taxonomy of ''Pinacosaurus''" Cretaceous Research, 32(2), 174-186. [[doi:10.1016/j.cretres.2010.11.007]]
 +
 
 +
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
 +
 
 +
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]]
  
−
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology DOI:10.1080/14772019.2011.569091
+
Tumanova, T. A. (1993). "O novom pantsirnov dinozavre iz iugo-vostochnoy Gobi" [A new armored dinosaur from Southeastern Gobi]. Paleontologicheskii Zhurnal (w języku rosyjskim). 27 (2): 92–98.
 +
 
 +
Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532.
  
 
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392.
 
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392.
−
 
+
Xing, L., Niu, K., Mallon, J. & Miyashita, T. (2024). "A new armored dinosaur with double cheek horns from the early Late Cretaceous of southeastern China". Vertebrate Anatomy Morphology Palaeontology. 11 [[doi:10.18435/vamp29396.]]
−
Paul, G. S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford</small>
+
Zheng, W., Jin, X., Azuma, Y., Wang, Q., Miyata, K., Xu, X. (2018). "The most basal ankylosaurine dinosaur from the Albian–Cenomanian of China, with implications for the evolution of the tail club". Scientific Reports. 8: Article number 3711. [[doi:10.1038/s41598-018-21924-7.]]
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 90: Linia 82:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 +
[[Kategoria:Cenoman]]
 +
[[Kategoria:Turon]]

Aktualna wersja na dzień 17:16, 10 mar 2024

Autor: Maciej Ziegler
Korekta: Tomasz Sokołowski, Dawid Mazurek, Paweł Konarzewski

Tsagantegia (tsagantegia)
Długość ok. 6-7 m
Dieta roślinożerny
Miejsce Mongolia - Ajmak wschodniogobijski

(formacja Bayanshiree)

Czas
252 201 145
66

ok. 96 - 90 Ma [1]
późna kreda (cenoman-turon)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Thyreophora

Ankylosauria

Ankylosauridae

Ankylosaurinae

Tsagantegia Skull.png
Rekonstrukcja czaszki Tsagantegia. Autor: PaleoNeolitic [2]
Homo sapiens.png Ankylosauridae.png
6 m

Porównanie wielkości Tsagantegia i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Wstęp

Tsagantegia to rodzaj ankylozauryda znanego z południowo-wschodniej części sławnej pustyni Gobi, z pokładów mongolskiej formacji Baynshiree.

Materiał kopalny

Sylwetka Tsagantegia wraz z zaznaczeniem na biało odnalezionych kości. Autor: PaleoNeolitic [1]

Holotyp o numerze katalogowym GI SPS N 700/17 (MPC 700/17) to czaszka mająca długość 30-tu centymetrów i szerokości 25-ciu centymetrów.

Budowa

Czaszka jest długa a powierzchnia jej nie jest podzielona na mozaikę składającą się z wielokątnych płytek jak u innych ankylozaurów, lecz jest gładka. Inną cechą wyróżniającą Tsagantegia na tle jej krewniaków są słabo wykształcone guzy na kościach kwadrato-jarzmowej i łuskowej.

Pozycja systematyczna

W analizie kladystycznej dokonanej przez Vickaryous i in. (2004) Tsagantegia okazała się być bazalnym przedstawicielem Ankylosaurinae, podobnie w obszernej analizie Thompsona i in. (2011) i wcześniejszej Kirklanda (1998; gdzie między Shamosaurus a Tsagantegia znajduje się jeszcze klad "Polacanthinae"), natomiast w analizie Burnsa i in. (2011) jest bliskim krewnym Shamosaurus. Również Arbour i Currie (2015) uważają, że należy do Ankylosaurinae. Obecnie analizy filogenetyczne potwierdzają przynależność omawianego taksonu do Ankylosaurinae (np. Zheng i in., 2018; Xing i in., 2024).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Tsagantegia nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków, którym było stanowisko Tsagan-Teg". Epitet gatunkowy longicranialis to połączenie łacińskich słów longus (długi) i cranium (czaszka).

Spis gatunków

Tsagantegia Tumanova, 1993
T. longicranialis Tumanova, 1993

Bibliografia

Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985

Burns, M.E., Currie, P.J., Sissons, R.L. & Arbour, V.M. (2011) "Juvenile specimens of Pinacosaurus grangeri Gilmore, 1933 (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of China, with comments on the specific taxonomy of Pinacosaurus" Cretaceous Research, 32(2), 174-186. doi:10.1016/j.cretres.2010.11.007

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2011.569091

Tumanova, T. A. (1993). "O novom pantsirnov dinozavre iz iugo-vostochnoy Gobi" [A new armored dinosaur from Southeastern Gobi]. Paleontologicheskii Zhurnal (w języku rosyjskim). 27 (2): 92–98.

Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532.

Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392. Xing, L., Niu, K., Mallon, J. & Miyashita, T. (2024). "A new armored dinosaur with double cheek horns from the early Late Cretaceous of southeastern China". Vertebrate Anatomy Morphology Palaeontology. 11 doi:10.18435/vamp29396. Zheng, W., Jin, X., Azuma, Y., Wang, Q., Miyata, K., Xu, X. (2018). "The most basal ankylosaurine dinosaur from the Albian–Cenomanian of China, with implications for the evolution of the tail club". Scientific Reports. 8: Article number 3711. doi:10.1038/s41598-018-21924-7.

  1. ↑ Kurumada, Y., Aoki, S., Aoki, K., Kato, D., Saneyoshi, M., Tsogtbaatar, K., ... & Ishigaki, S. (2020). "Calcite U–Pb age of the Cretaceous vertebrate‐bearing Bayn Shire Formation in the Eastern Gobi Desert of Mongolia: Usefulness of caliche for age determination". Terra Nova, 32(4), 246-252.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Tsagantegia&oldid=31929”