Samsonów

Autor:

Szymon Jagusztyn

---

Formacja Samsonów
Wiek	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 248-247.2 Ma (wczesny trias - późny olenek)
Miejsce	Polska - Góry Świętokrzyskie
Leży pod	formacja Baranów
Leży nad	formacja Wióry
Miąższość	?
Klimat	gorący i suchy
Litologia	czerwony piaskowiec, iłowiec
Odkrywka w Pałęgach (formacja Samsonów). Autor: Maria Kuleta [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EPa\u0142\u0119gi\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Pa\u0142\u0119gi\n","link":"","lat":51.00841460000000182617441168986260890960693359375,"lon":20.374262200000000433419700129888951778411865234375,"icon":""}],"imageoverlays":null} }

Wstęp

Formacja Samsonów to dolnotriasowa formacja, w której osadach odkryto tropy dinozauromorfów.

Litologia

Skały budujące warstwy tej formacji to przede wszystkim czerwone piaskowce i mułowce. Litostratygraficznie zaliczane są do utworów pstrego piaskowca.

Historia badań

W XX wieku na terenie kopalni w Pałęgach eksploatowano iłowce. Były one obiektem zainteresowania geologów od lat 60, ale dopiero w 2006 roku opisano faunę z tegoż stanowiska. Tropy dinozauromorfów nie doczekały się jeszcze formalnej publikacji.

Paleoekologia

Teren dzisiejszej kopalni w Pałęgach 247.5 Ma temu był teren równi zalewowej, porastanej przez rośliny nagonasienne, skrzypy i drzewiaste widłaki z rodzaju Pleuromeia. Przez drobne kałuże przechodziły zwierzęta, następnie te zbiorniki wysychały, a potem były zasypywane osadem przez podnoszącą się wodę w pobliskiej rzece. W wodzie żyły różnorodne bezkręgowce, które pozostawiły po sobie ślady w tym muszloraczki, małże i cyklidy- wymarłe stawonogi, zajmujące niszę ekologiczną dzisiejszych krabów. W powietrzu latało wiele owadów, w tym wojsiłki i Chauliodites niedzwiedzkii nazwany na cześć Grzegorza Niedźwiedzkiego. Na lądzie biegali ich nielotni krewni- karaluchy. W tym zróżnicowanym ekosystemie żyły również kręgowce. Odnaleziono dotąd nieopisane kości ryb i płazów oraz wiele tropów. Zostały pozostawione przez małe i średnie pseudozuchy, drobne lepidozauromorfy oraz najrzadsze tropy cf. Atreipus sp., które Gerard Gierliński uznaje za tropy silezaurydów (Gierliński, online).

Fauna i flora

Kręgowce
Takson	Miejsce	Komentarz	Grafika
cf. ‘Capitosauroides’ isp.	Pałęgi	enigmatyczny trop, niegdyś uważany za pozostawiony przez temnospondyla
Rhynchosauroides isp.	Pałegi	trop lepidozauromorfa/archozauromorfa
Synaptichnium isp.	Pałegi	trop pseudozucha
Isochirotherium isp. (podobny do I. herculis lub I.sorgeli )	Pałegi	trop pseudozucha
cf. Brachychirotherium isp.	Pałegi	trop pseudozucha
Chirotherium cf. barthii	Pałegi	trop pseudozucha
cf. Atreipus isp.	Pałegi	trop dinozauromorfa
Characichnos isp.	Pałęgi	trop pływającego kręgowca

Bezkręgowce i flora
Takson	Miejsce	Komentarz	Grafika
Palaeolimnadia mecsekensis	Pałęgi	muszloraczek
Dictyonatella sp.	Pałegi	muszloraczek
Mecoptera indet.	Pałegi	wojsiłka
Blattodea indet.	Pałegi	karaluch
Cyclida indet.	Pałegi	przedstawiciel cyklidów- wymarłego rzędu skorupiaków
Chauliodites niedzwiedzkii	Pałegi	gatunek latającego owada z rodziny Chaulioditidae
Cladophlebis sp.	Pałegi	paproć
Neuropteridium sp.	Pałegi	paproć
Anomopteris sp.	Pałegi	paproć
Pleuromeia sp.	Pałegi	widłak drzewiasty
Equisetites sp.	Pałegi	skrzypowe
Schizoneura sp.	Pałegi	skrzypowe

W Pałęgach odkryto również tropy bezkręgowców: Lockeia, Planolites, Koupichnium, Cruziana, Palaeophycus i Rusophycus.

Bibliografia

Maria Kuleta, Grzegorz Niedźwiedzki, Stanisława Zbroja (2006). Vertebrate track site in the uppermost Middle Buntsandstein of the Holy Cross Mountains, Poland Prz. Geol., 54: 1081–1088.

Polskie Towarzystwo Geologiczne, Kraków, 2023, Materiały konferencyjne. ISBN: 978-83-942304-7-0 str.89-92

Aristov, D. & Żyła, Dagmara & Wegierek, Piotr. (2013). Chauliodites niedzwiedzkii sp. n. (Grylloblattida: Chaulioditidae) from Triassic sediments of Poland. Zootaxa. 3721. 281–285. [2]

Dagmara Żyła, Piotr Wegierek, Krzysztof Owocki, Grzegorz Niedźwiedzki (2013).Insects and crustaceans from the latest Early–early Middle Triassic of Poland, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, Vol. 371, [3]