Haplocheirus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
Do sprawdzenia.
 +
 +
{{DISPLAYTITLE:''Haplocheirus''}}
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
Linia 14: Linia 17:
 
|-
 
|-
 
!  '''Masa''':
 
!  '''Masa''':
−
| ok. 10,6 (4,8-58) kg
+
| 10-20<ref>Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]]</ref> kg
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
| [[Chiny]] - Sinkciang
 
| [[Chiny]] - Sinkciang
  
−
<small>[[formacja Shishugou]]</small>
+
<small>[[formacja]] [[Shishugou]]</small>
 
|-  
 
|-  
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
−
| 161-158 Ma
+
| 162-161<ref>Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Eberth, D.A., Erickson, G.M., Chu, H. & Xu, X. (2013) "A juvenile specimen of a new coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Middle-Late Jurassic Shishugou Formation of Xinjiang, People's Republic of China" Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2013.78106]]7; Choiniere i in. (2014)</ref> Ma
  
 
<small>późna [[jura]] ([[oksford]])</small>
 
<small>późna [[jura]] ([[oksford]])</small>
Linia 37: Linia 40:
 
[[Coelurosauria]]
 
[[Coelurosauria]]
  
−
[[Alvarezsauroidea]] (?[[Ornithomimosauria]])
+
[[Tyrannoraptora]]
  
−
|-
+
?<ref>Spencer, M.R. & Wilberg, E.W. (2013) "Efficacy or convenience? Model-based approaches to phylogeny estimation using morphological data" Cladistics [[doi:10.1111/cla.12018]]</ref> [[Maniraptoriformes]]
−
| colspan=2 |[[Plik:Haplocheirus2.jpg|400px]]
 
−
<small>Od góry: a - holotyp ''Haplocheirus'', b - szkic, c - czaszka, d - szkic szaszki,
 
  
−
e-h - rekonstrukcje dłoni alwarezzauroidów (g - ''Haplocheirus'' i h - ''[[Shuvuuia]]'') i innych
+
[[Maniraptora]]<ref>Azuma, Y., Xu, X., Shibata, M., Kawabe, S., Miyata, K. & Imai, T. (2016) "A bizarre theropod from the Early Cretaceous of Japan highlighting mosaic evolution among coelurosaurians" Scientific Reports, 6, 20478.[[ doi:10.1038/srep20478]]</ref> / ??? [[Ornithomimosauria]]<ref>Lee, M.S.Y. & Worthy, T.H. (2012) "Likelihood reinstates Archaeopteryx as a primitive bird" Biology Letters 8(2), 299-303. [[doi:10.1098/rsbl.2011.0884]]</ref>
  
−
teropodów (e - ''[[Allosaurus]]'', f - ''[[Deinonychus]]''), reprezentujących budowę plezjomorficzną.
+
? [[Alvarezsauroidea]]
−
 
+
|-
−
Kości śródręcza oznaczono szarym kolorem. Skala: c - 4 cm, e-h - 0,5 cm. [http://www.nsf.gov/news/news_images.jsp?cntn_id=116291&org=NSF]</small>
+
| colspan=2 |[[Plik:Haplocheirus_by_kahless28.jpg|400px]]
 +
<small>Rekonstrukcja. Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://kahless28.deviantart.com/gallery]</small>
 
|}
 
|}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Haplocheirus'' to rodzaj celurozaura, prawdopodobnie [[bazalny|bazalnego]] alwarezzauroia, z początku późnej jury Azji. Jest bardzo istotny dla zbadania relacji między celurozaurami (zob. artykuł o [[alwarezzauroid]]ach i artykuł o [[celurozaur]]ach).
+
''Haplocheirus'' to rodzaj [[celurozaur]]a, prawdopodobnie [[bazalny|bazalnego]] [[alwarezzauroid]]a, z początku późnej jury Azji. Jest bardzo istotny dla zbadania relacji między celurozaurami (zob. artykuł o [[alwarezzauroid]]ach i artykuł o [[celurozaur]]ach).
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Linia 58: Linia 60:
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
 
[[Holotyp]] (IVPP V15988) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje jedynie dalszych kręgów ogonowych i grzbietowych części kości biodrowych. Należał do starszego młodocianego (subadult) lub młodego dorosłego osobnika.  
 
[[Holotyp]] (IVPP V15988) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje jedynie dalszych kręgów ogonowych i grzbietowych części kości biodrowych. Należał do starszego młodocianego (subadult) lub młodego dorosłego osobnika.  
 +
[[Plik:Haplocheirus.jpg|300px|thumb|right|Holotyp. Fot.: [https://www.flickr.com/photos/ist4u/6088681906/ Tomoaki INABA].]]
 +
W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm).
 +
 +
[[Plik:Haplocheirus_skel.jpg|300px|thumb|right|Szkielet - zrekonstruowane elementy oznaczono szarym kolorem. Autor: Portia Sloan, źródło: Choiniere i in., 2010.]]
  
−
W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm).
+
[[Plik:Haplocheirus_NT.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja. Autor: [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Haplocheirus_NT.jpg Nobu Tamura].]]
  
 
==Budowa==
 
==Budowa==
−
''Haplocheirus'' to dość duży rodzaj [[alwarezzauroid]]a (albo [[ornitomimozaur]]a) z charakterystycznie zbudowaną czaszką. [[Autapomorfia|Autapomorfie]] (za Choiniere i in., 2010) to: dodatkowe okno w żuchwie położone przedniodorsalnie od okna żuchwowego obecnego u większości teropodów i oddzielonym od niego przednim wyrostkiem kości zębowej oraz III (raczej II - zob. "[[Tetanurae#Redukcja_liczby_palc.C3.B3w_u_tetanur.C3.B3w|Redukcja liczby palców u tetanurów]]" w artykule o nich) kością śródręcza dwa razy krótszą od II (=I). Od (innych?) alwarezzauroidów, prócz cech [[plezjomorfia|plezjomorficznych]], odróżniały go: heterodontyzm dolnej szczęki - czwarty ząb był powiększony, grzbietowo wypukła krawędź zębodołowa na przedzie żuchwy oraz tylne ząbkowanie zębów wyrastających z kości szczękowej i żuchwy.  
+
''Haplocheirus'' to dość duży rodzaj [[alwarezzauroid]]a(?). Jedna z [[Autapomorfia|autapomorfii]] to II kość śródręcza dwa razy krótsza od I<ref>Cytowani autorzy podają odmienną numerację - III i II - zob. "[[Tetanurae#Redukcja_liczby_palc.C3.B3w_u_tetanur.C3.B3w|Redukcja liczby palców u tetanurów]]"</ref>. Od bardziej zaawansowanych alwarezzauroidów, prócz cech [[plezjomorfia|plezjomorficznych]], odróżniały go: heterodontyzm dolnej szczęki - czwarty ząb był powiększony, grzbietowo wypukła krawędź zębodołowa na przedzie żuchwy oraz tylne ząbkowanie zębów wyrastających z kości szczękowej i żuchwy (Choiniere i in., 2010; 2014). Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o [[alwarezzauroid]]ach.
−
 
 
−
Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o [[alwarezzauroid]]ach.  
 
  
 
== Spis gatunków ==
 
== Spis gatunków ==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
! ''Haplocheirus''
 
! ''Haplocheirus''
−
| Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010
+
|{{Kpt|Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, [[2010]]}}
 
|-
 
|-
 
! ''H. sollers''
 
! ''H. sollers''
−
| Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010
+
|{{Kpt|Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010}}
 
|}
 
|}
  
−
<gallery>
+
== Bibliografia ==
−
Image:Haplocheirus.jpg|Autor: Portia Sloan [http://www.nsf.gov/news/news_images.jsp?cntn_id=116291&org=NSF].
+
<small>Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 965, 571-574. doi:10.1126/science.1182143
−
</gallery>
 
  
−
== Bibliografia ==
+
Choiniere, J.N., Clark, J.M., Norell, M.A. & Xu, X. (2014) "Cranial Osteology of Haplocheirus sollers Choiniere et al., 2010 (Theropoda: Alvarezsauroidea)" American Museum Novitates, 3816, 1-44. doi:10.1206/3816.1
−
<small>Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 965, 571-574. DOI: 10.1126/science.1182143
 
  
−
Lee, M.S.Y. & Worthy, T.H. (2011) "Likelihood reinstates Archaeopteryx as a primitive bird" Biology Letters. doi: 10.1098/rsbl.2011.0884</small>
+
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]  
Linia 91: Linia 93:
 
[[Kategoria:Alvarezsauroidea]]
 
[[Kategoria:Alvarezsauroidea]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 +
[[Kategoria:Chiny]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Jura]]
 
[[Kategoria:Jura]]
 
[[Kategoria:Oksford]]
 
[[Kategoria:Oksford]]
 +
[[Kategoria:Do sprawdzenia]]

Aktualna wersja na dzień 13:29, 1 kwi 2024

Do sprawdzenia.


Autor:
Maciej Ziegler, Marcin Szermański

Haplocheirus (haplocheir)
Długość: 1,9-2,3 m
Masa: 10-20[1] kg
Miejsce występowania: Chiny - Sinkciang

formacja Shishugou

Czas występowania 162-161[2] Ma

późna jura (oksford)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Tyrannoraptora

?[3] Maniraptoriformes

Maniraptora[4] / ??? Ornithomimosauria[5]

? Alvarezsauroidea

Haplocheirus by kahless28.jpg

Rekonstrukcja. Autor: Jakub Kowalski [1]

Wstęp

Haplocheirus to rodzaj celurozaura, prawdopodobnie bazalnego alwarezzauroida, z początku późnej jury Azji. Jest bardzo istotny dla zbadania relacji między celurozaurami (zob. artykuł o alwarezzauroidach i artykuł o celurozaurach).

Etymologia

Nazwa Haplocheirus to zlatynizowana wersja greckiego haplocheir, znaczącego tyle, co "prosta ręka", co odnosi się do niewyspecjalizowanej budowy dłoni w porównaniu do bardziej zaawansowanych alwarezzauroidów. Epitet gatunkowy - sollers (z łac. "zręczny") - nadano, gdyż prawdopodobnie takson ten potrafił poruszać palcami w sposób niemożliwy dla alwarezzaurydów.

Materiał kopalny

Holotyp (IVPP V15988) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje jedynie dalszych kręgów ogonowych i grzbietowych części kości biodrowych. Należał do starszego młodocianego (subadult) lub młodego dorosłego osobnika.

Holotyp. Fot.: Tomoaki INABA.

W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm).

Szkielet - zrekonstruowane elementy oznaczono szarym kolorem. Autor: Portia Sloan, źródło: Choiniere i in., 2010.
Rekonstrukcja. Autor: Nobu Tamura.

Budowa

Haplocheirus to dość duży rodzaj alwarezzauroida(?). Jedna z autapomorfii to II kość śródręcza dwa razy krótsza od I[6]. Od bardziej zaawansowanych alwarezzauroidów, prócz cech plezjomorficznych, odróżniały go: heterodontyzm dolnej szczęki - czwarty ząb był powiększony, grzbietowo wypukła krawędź zębodołowa na przedzie żuchwy oraz tylne ząbkowanie zębów wyrastających z kości szczękowej i żuchwy (Choiniere i in., 2010; 2014). Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o alwarezzauroidach.

Spis gatunków

Haplocheirus Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010
H. sollers Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010

Bibliografia

Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 965, 571-574. doi:10.1126/science.1182143

Choiniere, J.N., Clark, J.M., Norell, M.A. & Xu, X. (2014) "Cranial Osteology of Haplocheirus sollers Choiniere et al., 2010 (Theropoda: Alvarezsauroidea)" American Museum Novitates, 3816, 1-44. doi:10.1206/3816.1

  1. ↑ Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853
  2. ↑ Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Eberth, D.A., Erickson, G.M., Chu, H. & Xu, X. (2013) "A juvenile specimen of a new coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Middle-Late Jurassic Shishugou Formation of Xinjiang, People's Republic of China" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2013.781067; Choiniere i in. (2014)
  3. ↑ Spencer, M.R. & Wilberg, E.W. (2013) "Efficacy or convenience? Model-based approaches to phylogeny estimation using morphological data" Cladistics doi:10.1111/cla.12018
  4. ↑ Azuma, Y., Xu, X., Shibata, M., Kawabe, S., Miyata, K. & Imai, T. (2016) "A bizarre theropod from the Early Cretaceous of Japan highlighting mosaic evolution among coelurosaurians" Scientific Reports, 6, 20478.doi:10.1038/srep20478
  5. ↑ Lee, M.S.Y. & Worthy, T.H. (2012) "Likelihood reinstates Archaeopteryx as a primitive bird" Biology Letters 8(2), 299-303. doi:10.1098/rsbl.2011.0884
  6. ↑ Cytowani autorzy podają odmienną numerację - III i II - zob. "Redukcja liczby palców u tetanurów"
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Haplocheirus&oldid=32474”