Hungarosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(→‎Materiał kopalny i budowa)
m
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
Do sprawdzenia i aktualizacji.
 +
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
Linia 5: Linia 7:
 
|-
 
|-
 
| [[Maciej Ziegler]]
 
| [[Maciej Ziegler]]
 +
[[Łukasz Czepiński]]
 
| [[Tomasz Sokołowski]]
 
| [[Tomasz Sokołowski]]
 
|}
 
|}
Linia 25: Linia 28:
 
| [[Węgry]]  
 
| [[Węgry]]  
  
−
<small>([[formacja Csehbánya]])</small>
+
<small>([[Formacja Csehbánya]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
−
| 86-83 Ma
+
| <small>późna [[kreda]] ([[santon]])
  
−
<small>późna [[kreda]] ([[santon]])</small>
+
86-83 Ma</small>
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 42: Linia 45:
  
 
[[Nodosauridae]]
 
[[Nodosauridae]]
 +
 +
? [[Struthiosaurinae]]
 +
|-
 +
| colspan=2 |[[Plik:Hungarosaurus.jpg|400px]]
 +
<small>Żuchwa. Fot.: Zoltan Csiki-Sava i in. [https://doi.org/10.3897/zookeys.469.8439].</small>
 +
|-
 +
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
 
|-
 
|-
−
| colspan=2 |[[Plik:Hungarosaurus.jpg|400px|]]
+
| colspan=2 |
−
<small>Źródło: [[Ösi]] i [[Makádi]], 2009</small>
+
<display_points type="terrain" zoom=5>
 +
Veszprém, Iharkút, Hungary~[[Formacja Csehbánya]], Iharkút, hrabstwo Veszprém, [[Węgry]]|<small>''P. fodori''<br>
 +
</display_points>
 
|}
 
|}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
Hungarozaur to dość bazalny przedstawiciel [[Nodosauridae]], jednak bardziej zaawansowany niż inny europejski nodozauryd - ''[[Struthiosaurus]]''.  
+
Hungarozaur to dość [[bazalny]] przedstawiciel [[Nodosauridae]]. Szczątki tego zwierzęcia znaleziono w późnokredowych ([[santon]]) pokładach formacji [[Formacja Csehbánya|Csehbánya]] w pasmie górskim zwanym Lasem Bakońskim na zachodzie [[Węgry|Węgier]].  
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
''Hungarosaurus tormai'' (''hungar'' = węgierski, gr. ''sauros'' = jaszczur, nazwa gatunkowa na cześć András Tormy) to nodozauryd, jak wskazuje nazwa, z Węgier. Szczą…tki tego zwierzęcia znaleziono w późnokredowych ([[santon]]) pokładach formacji Csehbánya w pasmie górskim zwanym Lasem Bakońskim na zachodzie Węgier.  
+
''Hungar'' = węgierski, gr. ''sauros'' = jaszczur, nazwa gatunkowa na cześć András Tormy.
  
 
==Materiał kopalny i budowa==
 
==Materiał kopalny i budowa==
−
Hungarozaur jest najbardziej kompletnym dinozaurem pancernym z Europy. Znaleziono pięć osobników i wiele izolowanych skamielin, w tym młodych. Na [[holotyp]] składa się ponad 450 kości, w tym ponad 100 płytek kostnych. Duża ilość materiału pozwoliła na dokładne poznanie anatomii. Jak inne opancerzone dinozaury, był roślinożercą…, mają…cym za ochronę pancerz z kostnych płyt oraz kolców. Hungarozaur miał nietypowe proporcje długości kończyn - przednie i tylne były mniej więcej jednakowo długie. Miał też inną… niezwykłą… cechę - podobnie jak ''[[Minmi]]'' miał "przykręgi" (''paravertebrae'').  
+
Hungarozaur jest najbardziej kompletnym dinozaurem pancernym z [[Europa|Europy]]. Znaleziono siedem  osobników (w tym dwa nieopisane) i wiele izolowanych skamielin, w tym należących do młodych. Na [[holotyp]] składa się ponad 450 kości, w tym ok. 100 płytek kostnych. Duża ilość materiału pozwoliła na dokładne poznanie anatomii tego zwierzęcia. Podobnie jak inne opancerzone dinozaury, był roślinożercą, mającym za ochronę pancerz z kostnych płyt oraz kolców. Podobnie jak ''[[Minmi]]'' miał "przykręgi" (''paravertebrae'') - poziome płytki kostne, ciągnące się po bokach kręgów, które powstały na skutek kostnienia ścięgien, prawdopodobnie wzmacniające grzbiet i umożliwiające sprawniejszą lokomocję. Dodatkowo charakteryzował się nietypowymi proporcjami kończyn jak na ankylozaura - u ''Hungarosaurus'' były stosunkowo długie i mniej więcej jednakowej długości, zarówno przednie jak i tylne. Podobnie jak ''[[Struthiosaurus]]'', hungarozaur miał dobrze rozwinięty móżdżek. Być może powiązane to było z lepszą niż u innych ankylozaurów koordynacją ruchów i szybszą lokomocją, co, w powiązaniu z budową anatomiczną (długie, jednakowe kończyny, "przykręgi") wydaje się być hipotezą uzasadnioną. Niewykluczone, że ta charakterystyczna cecha w budowie mózgu jest [[synapomorfia|synapomorfią]], przemawiającą za bliskim pokrewieństwem tych dwóch rodzajów i przynależnością hungarozaura do [[Struthiosaurinae]].  
−
 
 
−
W miejscu znalezienia ''Hungarosaurus'' odkryto także ryby, jaszczurki, żółwie, krokodyle, pterozaury, zęby dromeozauryda oraz kość udową ornitopoda podobnego do ''[[Rhabodon]]''.
 
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
! ''Hungarosaurus''
 
! ''Hungarosaurus''
−
| [[Ösi]], [[2005]]
+
| {{Kpt|[[Attila Ősi|Ősi]]}}, [[2005]]
 
|-
 
|-
 
! ''H. tormai''
 
! ''H. tormai''
−
| [[Ösi]], [[2005]]
+
| {{Kpt|Ősi}}, 2005
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
<small>
+
<small>Kirkland, J.I., Alcalá, L., Loewen, M.A., Espílez, E., Mampel, L. & Wiersma, J.P. (2013) "The Basal Nodosaurid Ankylosaur Europelta carbonensis n. gen., n. sp. from the Lower Cretaceous (Lower Albian) Escucha Formation of Northeastern Spain" PLoS ONE 8(12), e80405. [[doi:10.1371/journal.pone.0080405]]
−
Ösi, A. 2005. Hungarosaurus tormai, a new ankylosaur (Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary. Journal of Vertebrate Paleontology 25(2):370-383
+
 
 +
Ősi, A. 2005. ''Hungarosaurus tormai'', a new ankylosaur (Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary. Journal of Vertebrate Paleontology 25(2):370-383
  
−
Ösi, A. & Makádi, L. 2009. New remains of Hungarosaurus tormai (Ankylosauria, Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary: skeletal reconstruction and body mass estimation. Palaontologische Zeitschrift, 83: 227-245.
+
Ősi, Pereda Suberbiola, X. & Földes, T. (2014) "Partial skull and endocranial cast of the ankylosaurian dinosaur Hungarosaurus from the Late Cretaceous of Hungary: implications for locomotion" Palaeontologia Electronica, 17.1.1A. [http://palaeo-electronica.org/content/2014/612-skull-of-hungarosaurus]
  
−
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology DOI:10.1080/14772019.2011.569091
+
Ősi, A. & Makádi, L. (2009) "New remains of Hungarosaurus tormai (Ankylosauria, Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary: skeletal reconstruction and body mass estimation" Palaontologische Zeitschrift, 83: 227-245.
  
−
http://en.wikipedia.org/wiki/Hungarosaurus
+
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology DOI:10.1080/14772019.2011.569091</small>
−
</small>
 
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 87: Linia 97:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Santon]]
 
[[Kategoria:Santon]]
 +
[[Kategoria:Do sprawdzenia]]

Aktualna wersja na dzień 13:36, 1 kwi 2024

Do sprawdzenia i aktualizacji.

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler

Łukasz Czepiński

Tomasz Sokołowski

Hungarosaurus (hungarozaur)
Długość: 4 m
Masa: ok. 650 kg
Miejsce występowania: Węgry

(Formacja Csehbánya)

Czas występowania późna kreda (santon)

86-83 Ma

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Thyreophora

Ankylosauria

Nodosauridae

? Struthiosaurinae

Hungarosaurus.jpg

Żuchwa. Fot.: Zoltan Csiki-Sava i in. [1].

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Hungarozaur to dość bazalny przedstawiciel Nodosauridae. Szczątki tego zwierzęcia znaleziono w późnokredowych (santon) pokładach formacji Csehbánya w pasmie górskim zwanym Lasem Bakońskim na zachodzie Węgier.

Etymologia

Hungar = węgierski, gr. sauros = jaszczur, nazwa gatunkowa na cześć András Tormy.

Materiał kopalny i budowa

Hungarozaur jest najbardziej kompletnym dinozaurem pancernym z Europy. Znaleziono siedem osobników (w tym dwa nieopisane) i wiele izolowanych skamielin, w tym należących do młodych. Na holotyp składa się ponad 450 kości, w tym ok. 100 płytek kostnych. Duża ilość materiału pozwoliła na dokładne poznanie anatomii tego zwierzęcia. Podobnie jak inne opancerzone dinozaury, był roślinożercą, mającym za ochronę pancerz z kostnych płyt oraz kolców. Podobnie jak Minmi miał "przykręgi" (paravertebrae) - poziome płytki kostne, ciągnące się po bokach kręgów, które powstały na skutek kostnienia ścięgien, prawdopodobnie wzmacniające grzbiet i umożliwiające sprawniejszą lokomocję. Dodatkowo charakteryzował się nietypowymi proporcjami kończyn jak na ankylozaura - u Hungarosaurus były stosunkowo długie i mniej więcej jednakowej długości, zarówno przednie jak i tylne. Podobnie jak Struthiosaurus, hungarozaur miał dobrze rozwinięty móżdżek. Być może powiązane to było z lepszą niż u innych ankylozaurów koordynacją ruchów i szybszą lokomocją, co, w powiązaniu z budową anatomiczną (długie, jednakowe kończyny, "przykręgi") wydaje się być hipotezą uzasadnioną. Niewykluczone, że ta charakterystyczna cecha w budowie mózgu jest synapomorfią, przemawiającą za bliskim pokrewieństwem tych dwóch rodzajów i przynależnością hungarozaura do Struthiosaurinae.

Spis gatunków

Hungarosaurus Ősi, 2005
H. tormai Ősi, 2005

Bibliografia

Kirkland, J.I., Alcalá, L., Loewen, M.A., Espílez, E., Mampel, L. & Wiersma, J.P. (2013) "The Basal Nodosaurid Ankylosaur Europelta carbonensis n. gen., n. sp. from the Lower Cretaceous (Lower Albian) Escucha Formation of Northeastern Spain" PLoS ONE 8(12), e80405. doi:10.1371/journal.pone.0080405

Ősi, A. 2005. Hungarosaurus tormai, a new ankylosaur (Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary. Journal of Vertebrate Paleontology 25(2):370-383

Ősi, Pereda Suberbiola, X. & Földes, T. (2014) "Partial skull and endocranial cast of the ankylosaurian dinosaur Hungarosaurus from the Late Cretaceous of Hungary: implications for locomotion" Palaeontologia Electronica, 17.1.1A. [2]

Ősi, A. & Makádi, L. (2009) "New remains of Hungarosaurus tormai (Ankylosauria, Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary: skeletal reconstruction and body mass estimation" Palaontologische Zeitschrift, 83: 227-245.

Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology DOI:10.1080/14772019.2011.569091

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Hungarosaurus&oldid=32480”