Pamparaptor: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Pamparaptor''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Jakub Starzyński]] |
| − | + | |Korekta = [[Marcin Szermański]], [[Maciej Ziegler]], [[Michał Siedlecki]] | |
| − | + | |nazwa = ''Pamparaptor'' (pamparaptor) | |
| − | + | |długość = 1,15 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> | |
| − | | [[Marcin Szermański]] | + | |wysokość = 35 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | [[Maciej Ziegler]] | + | |masa = 2,6 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | | | + | |dieta = mięsożerny |
| − | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Neuquén | |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Portezuelo]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|91.5|89}} | |
| − | + | ok. 91,5-89 [[Ma]] <br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] (późny [[turon]] - wczesny [[koniak]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | |- | + | [[Dinosauria]] |
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Argentyna]] - ([[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[ | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 53: | Linia 31: | ||
[[Paraves]] | [[Paraves]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | [[Dromaeosauridae]] | ||
| + | |||
| + | ?[[Unenlagiinae]] | ||
| + | |grafika = Pamparaptor_micros.png | ||
| + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Eloy Manzanero [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pamparaptor_micros.png] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorówanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Pamparaptor'' | + | ''Pamparaptor'' to rodzaj niewielkiego [[Theropoda|teropoda]] z grupy [[Dromaeosauridae|dromeozaurydów]] żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny w pierwszej połowie epoki późnej kredy. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] składający się z kości lewej stopy na którą składa się: dobrze zachowane kości II, III i IV śródstopia, kompletny palec II, paliczki III-1, III-2 (dobrze zachowane) i niekompletne paliczki IV-2 i IV-3 (MUCPv-1163). Został odnaleziony w 2005 roku przez Diego Rosalesa, który jest technikiem w CePaLB (Centrum Paleontologiczne w Lago Barreales) Narodowego Uniwersytetu w Comahue. | + | [[Holotyp]] składający się z kości lewej stopy na którą składa się: dobrze zachowane kości II, III i IV śródstopia, kompletny palec II, paliczki III-1, III-2 (dobrze zachowane) i niekompletne paliczki IV-2 i IV-3 (MUCPv-1163). Został odnaleziony w 2005 roku przez Diego Rosalesa, który jest technikiem w CePaLB (Centrum Paleontologiczne w Lago Barreales) Narodowego Uniwersytetu w Comahue. Początkowo okaz ten został uznany za nowy materiał kopalny [[Neuquenraptor|nekenraptora]] (byłby to osobnik młodociany) (Porfiri i in., 2007). |
| + | |||
| + | ==Budowa i systematyka== | ||
| + | Pamparaptor był niewielkim, lekko zbudowanym teropodem prawdopodobnie podobnym do takich rodzajów jak [[Unenlagia|unenlagia]], czy [[Buitreraptor|buitreraptor]]. Odróżniał się od nich głównie szczegółami w budowie śródstopia. | ||
| + | |||
| + | ''Pamparaptor'' wstępnie został zaliczony do [[Deinonychosauria]] i [[Dromaeosauridae]]. Biorąc pod uwagę anatomię, względy czasu i miejsca jego życia, prawdopodobnie chodzi o [[Unenlagiinae|unenlagina]]. Gianechini i współautorzy (2018) w swej analizie filogenetycznej uznali go za takson o problematycznej pozycji systematycznej. Dwa lata później, Pittman i [[Xu]] uznali go za przedstawiciela Unenlagiinae. Porfiri i współpracownicy (2024) również uznali omawiany rodzaj za unenlagina, aczkolwiek jego pozycja systematyczna uzyskana w różnych analizach filogenetycznych przeprowadzonych przez wspomniany zespół paleontologów jest niestabilna (pamparaptor jest uzyskiwany jako takson siostrzany [[Anchiornithidae|anchiornitydów]], [[Troodontidae|troodontydów]] oraz [[Microraptoria|mikroraptorów]]). | ||
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | + | Zobacz opis formacji [[Portezuelo#Paleofauna]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwę rodzajową ''Pamparaptor'' (Pampa | + | Nazwę rodzajową ''Pamparaptor'' (Pampa [Indianie mający tą samą nazwę, którzy zamieszkują środkową Argentynę] + ''raptor'' ["rabuś")]) można przetłumaczyć na "rabuś Pampów". Epitet gatunkowy ''micros'' wziął się od małych rozmiarów teropoda. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Pamparaptor''}} | |
| − | | [[Porfiri]], [[Calvo]] i [[ | + | |{{Kpt|[[Porfiri]], [[Calvo]]}} i {{Kpt|[[dos Santos]]}}, [[2011]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''P. micros''}} | |
| − | | | + | |{{Kpt|Porfiri, Calvo}} i {{Kpt|dos Santos}}, 2011 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Porfiri, | + | Gianechini, F.A., Makovicky, P.J., Apesteguía, S., Cerda, I. (2018). "Postcranial skeletal anatomy of the holotype and referred specimens of ''Buitreraptor gonzalezorum'' Makovicky, Apesteguía and Agnolín 2005 (Theropoda, Dromaeosauridae), from the Late Cretaceous of Patagonia". PeerJ. 6: e4558. [https://doi.org/10.7717%2Fpeerj.4558] |
| − | </small> | + | |
| + | Pittman, M.; Xu, X. (2020). "Pennaraptoran Theropod Dinosaurs Past Progress and New Frontiers". Bulletin of the American Museum of Natural History. 440:1. [https://doi.org/10.1206%2F0003-0090.440.1.1] | ||
| + | |||
| + | Porfiri, J.D., Baiano, M.A., dos Santos, D.D., Gianechini F.A., Pittman M., Lamanna M.C. (2024). "Diuqin lechiguanae gen. et sp. nov., a new unenlagiine (Theropoda: Paraves) from the Bajo de la Carpa Formation (Neuquén Group, Upper Cretaceous) of Neuquén Province, Patagonia, Argentina". BMC Ecology and Evolution 24: 77. [https://doi.org/10.1186%2Fs12862-024-02247-w] | ||
| + | |||
| + | Porfiri, J.D.,, Calvo, J.O., dos Santos, D. (2011). "A new small deinonychosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Late Cretaceous of Patagonia, Argentina". Anais da Academia Brasileira de Ciências. 83 (1): 109–116. [https://doi.org/10.1590%2FS0001-37652011000100007] | ||
| + | |||
| + | Porfiri, J.D., Calvo, J.O., dos Santos, D., Valieri, R.D.J. (2007). "New record of ''Neuquenraptor'' (Theropoda, Dromaeosauridae) from the Late Cretaceous of Patagonia". Ameghiniana. 44(S), 34R. | ||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 92: | Linia 86: | ||
[[Kategoria:Coelurosauria]] | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
[[Kategoria:Paraves]] | [[Kategoria:Paraves]] | ||
| + | [[Kategoria:Dromaeosauridae]] | ||
[[Kategoria:Ameryka Południowa]] | [[Kategoria:Ameryka Południowa]] | ||
[[Kategoria:Argentyna]] | [[Kategoria:Argentyna]] | ||
Aktualna wersja na dzień 23:57, 12 paź 2024
| Autor: | Jakub Starzyński |
| Korekta: | Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Michał Siedlecki |
| Pamparaptor (pamparaptor) | |
|---|---|
| Długość | 1,15 m [1] |
| Wysokość | 35 cm (w biodrach) [1] |
| Masa | 2,6 kg [1] |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Argentyna - Neuquén |
| Czas |
ok. 91,5-89 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Eloy Manzanero [1] | |
Wstęp
Pamparaptor to rodzaj niewielkiego teropoda z grupy dromeozaurydów żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny w pierwszej połowie epoki późnej kredy.
Materiał kopalny
Holotyp składający się z kości lewej stopy na którą składa się: dobrze zachowane kości II, III i IV śródstopia, kompletny palec II, paliczki III-1, III-2 (dobrze zachowane) i niekompletne paliczki IV-2 i IV-3 (MUCPv-1163). Został odnaleziony w 2005 roku przez Diego Rosalesa, który jest technikiem w CePaLB (Centrum Paleontologiczne w Lago Barreales) Narodowego Uniwersytetu w Comahue. Początkowo okaz ten został uznany za nowy materiał kopalny nekenraptora (byłby to osobnik młodociany) (Porfiri i in., 2007).
Budowa i systematyka
Pamparaptor był niewielkim, lekko zbudowanym teropodem prawdopodobnie podobnym do takich rodzajów jak unenlagia, czy buitreraptor. Odróżniał się od nich głównie szczegółami w budowie śródstopia.
Pamparaptor wstępnie został zaliczony do Deinonychosauria i Dromaeosauridae. Biorąc pod uwagę anatomię, względy czasu i miejsca jego życia, prawdopodobnie chodzi o unenlagina. Gianechini i współautorzy (2018) w swej analizie filogenetycznej uznali go za takson o problematycznej pozycji systematycznej. Dwa lata później, Pittman i Xu uznali go za przedstawiciela Unenlagiinae. Porfiri i współpracownicy (2024) również uznali omawiany rodzaj za unenlagina, aczkolwiek jego pozycja systematyczna uzyskana w różnych analizach filogenetycznych przeprowadzonych przez wspomniany zespół paleontologów jest niestabilna (pamparaptor jest uzyskiwany jako takson siostrzany anchiornitydów, troodontydów oraz mikroraptorów).
Paleoekologia
Zobacz opis formacji Portezuelo#Paleofauna.
Etymologia
Nazwę rodzajową Pamparaptor (Pampa [Indianie mający tą samą nazwę, którzy zamieszkują środkową Argentynę] + raptor ["rabuś")]) można przetłumaczyć na "rabuś Pampów". Epitet gatunkowy micros wziął się od małych rozmiarów teropoda.
Spis gatunków
| Pamparaptor | Porfiri, Calvo i dos Santos, 2011 |
| P. micros | Porfiri, Calvo i dos Santos, 2011 |
Bibliografia
Gianechini, F.A., Makovicky, P.J., Apesteguía, S., Cerda, I. (2018). "Postcranial skeletal anatomy of the holotype and referred specimens of Buitreraptor gonzalezorum Makovicky, Apesteguía and Agnolín 2005 (Theropoda, Dromaeosauridae), from the Late Cretaceous of Patagonia". PeerJ. 6: e4558. [2]
Pittman, M.; Xu, X. (2020). "Pennaraptoran Theropod Dinosaurs Past Progress and New Frontiers". Bulletin of the American Museum of Natural History. 440:1. [3]
Porfiri, J.D., Baiano, M.A., dos Santos, D.D., Gianechini F.A., Pittman M., Lamanna M.C. (2024). "Diuqin lechiguanae gen. et sp. nov., a new unenlagiine (Theropoda: Paraves) from the Bajo de la Carpa Formation (Neuquén Group, Upper Cretaceous) of Neuquén Province, Patagonia, Argentina". BMC Ecology and Evolution 24: 77. [4]
Porfiri, J.D.,, Calvo, J.O., dos Santos, D. (2011). "A new small deinonychosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Late Cretaceous of Patagonia, Argentina". Anais da Academia Brasileira de Ciências. 83 (1): 109–116. [5]
Porfiri, J.D., Calvo, J.O., dos Santos, D., Valieri, R.D.J. (2007). "New record of Neuquenraptor (Theropoda, Dromaeosauridae) from the Late Cretaceous of Patagonia". Ameghiniana. 44(S), 34R.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pamparaptor_micros.png){kind=link}