Zhongyuansaurus

Autor:	Sebastian Oziemski, Maciej Ziegler
Korekta:	Tomasz Sokołowski, Paweł Konarzewski

---

Zhongyuansaurus (zongjuanzaur)
Długość	ok. 5 m
Masa	ok. 2 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Chiny - Henan (formacja Haoling)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 wczesna kreda (?alb)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Ankylosauria Ankylosauridae
Zrekonstruowany szkielet Zhongyuansaurus. Fot. Gary Todd [4]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Emiejsce odnalezienia \u003Ci\u003EZ. luoyangensis\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"miejsce odnalezienia Z. luoyangensis\n","link":"","lat":34.619653900000002977321855723857879638671875,"lon":112.4477045999999944569935905747115612030029296875,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Emiejsce odnalezienia \u003Ci\u003EZ. juchangi\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"miejsce odnalezienia Z. juchangi\n","link":"","lat":34.1052049999999979945641825906932353973388671875,"lon":112.510380277780001279097632504999637603759765625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Zhongyuansaurus to rodzaj ankykozaura żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Chin. Zongjunozaur był uważany za synonim gobizaura. Nazwa rodzajowa Zhongyuangosaurus nawiązuje do Zhongyuan, obszaru położonego na południe od rzeki Huang He w prowincji Henan.

Taksonomia

Xu Li i współpracownicy (2007) na postawie niekompletnego szkieletu z prowincji Henan zdefiniowali nowy rodzaj, który otrzymał nazwę Zhongyuansaurus luoyangensis. Pierwotnie został on uznany za nodozauryda. Carpenter i in. (2008) stwierdzili, że zongjuanzaur to przedstawiciel Shamosaurinae, natomiast Thompson i in. (2012) - bazalnego ankylozauryna. Arbour i Currie (2016) w swojej obszernej rewizji ankylozaurów uznali, że omawiany rodzaj jest nieodróżnialny od gobizaura i był jego synonimem. W 2025 roku Zhang i współpracownicy opisali nowy gatunek Zhongyuansaurus - Z. junchangi. Badacze znaleźli dwie cechy, które pozwalają odróżnić zongjuanzaur od gobizaura.

Budowa

Czaszka holotypowa zongjuanzaura. Fot. Gary Todd [1].

Zhongyuansaurus charakteryzował się bezzębną kością przedszczękową. Długość rzędu zębów wynosiła 31,7%, gdy u Gobisaurus 26,7%. W kości szczękowej znajdowało się 18 zębów. Róg z kości łuskowej był krótszy i bardziej zaokrąglony niż u Crichtonpelta. Ostatnie kręgi ogonowe zongjuanzaura ze sobą złączone i tworzyły jednolitą część podobną do pałki. Pod tym względem jego ogon przypominał bardziej ogon ankylozaurydów, a nie nodozaurów do których był pierwotnie zaliczany (Xu i in., 2007; Zhang i in., 2025).

Gatunki

Z. luoyangensis

Zrekonstrukowany szkielet Zhongyuansaurus. Fot. GKNOVA6 [2]

Gatunek typowy rodzaju Zhongyuansaurus. Holotyp (HGM 41HIII-0002) to dość kompletna czaszka, część żuchwy, niektóre kręgi, żebra, lewa kość ramienna, kości kulszowe, kość łonowa oraz osteodermy. Od pozostałych ankylozaurydów różnił się szczegółami budowy czaszki. Epitet gatunkowy luoyangensis odnosi się do miasta Luoyang, miejsca gdzie odnaleziono holotyp gatunku typowego (Xu i in., 2007).

Z. junchangi

Rekonstrukcja Z. juchangi. Autor: Ddinodan [3]

Gatunek ten został został odnaleziony w tych samych warstwach skalnych co Z. luoyangensis. Holotyp (41HIII0708) to prawa część żuchwy, 14 wolnych kręgów ogonowych oraz 7 zrośniętych tworzących pałkę, 4 żebra, 10 szewronów, lewa kość ramienna, kość śródstopia oraz 41 osteoderm. Od swoich pobratymców różnił się morfologią żuchwy, kręgów ogonowych oraz kości ramiennej. Z. junchangi w odróżnieniu od zaawansowanych ankylozaurynów miał smukłą oraz mniej masywną żuchwę. Epitet gatunkowy junchangi honoruje słynnego chińskiego paleontologa Lü Junchanga (Zhang i in., 2025).

Spis gatunków

Zhongyuansaurus	Xu, Lü, Zhang, Jia, Hu, Zhang, Wu i Ji, 2007
Z. luoyangensis	Xu, Lü, Zhang, Jia, Hu, Zhang, Wu i Ji, 2007
Z. junchangi	Zhang, Jia, Xu, You, Gao, Liu, Li i Wang, 2025

Bibliografia

Arbour, V. M. & Currie, P. J. (2016). "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology, 14(5), 385-444. doi:10.1080/14772019.2015.1059985

Carpenter, K., Bartlett, J., Bird, J., & Barrick, R. (2008). "Ankylosaurs from the Price River Quarries, Cedar Mountain Formation (Lower Cretaceous), east-central Utah". Journal of Vertebrate Paleontology, 28(4), 1089-1101. doi:10.1671/0272-4634-28.4.1089

Thompson, R. S., Parish, J. C., Maidment, S. C. R. & Barrett, P. M. (2012). "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)". Journal of Systematic Palaeontology, 10, 301-312. doi:10.1080/14772019.2011.569091

Xu, L., Lü, J., Zhang, X,. Jia, S., Hu, W., Zhang, J., Wu, Y., & Ji, Q. (2007). "New nodosaurid ankylosaur from the Cretaceous of Ruyang, Henan Province". Acta Geologica Sinica. 81 (4): 433–438.

Zhang, J., Jia, L. Xu, L., You, H., Gao, D., Liu, D., Li, Y., & Wang, Y. (2025). "New ankylosaurid material from the Lower Cretaceous of the Ruyang Basin, Henan Province". Acta Palaeontologica Sinica (1): 60–73. doi:10.19800/j.cnki.aps.2024037