Mochlodon: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków: kapitalki) |
|||
Linia 18: | Linia 18: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
− | | | + | | 1,8 m (''M. vorosi'') |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
− | | | + | | ? kg |
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
− | | [[Austria]] | + | | [[Austria]] - Muthmannsdorf |
+ | |||
+ | <small>(formacja [[Gosau]])</small> | ||
+ | |||
+ | [[Węgry]] – Iharkút | ||
− | <small>([[ | + | <small>(formacja [[Csehbánya]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
− | | | + | | Patrz: Materiał kopalny i czas występowania |
− | |||
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
Linia 57: | Linia 58: | ||
Autor: "Hyrotrioskjan". [http://hyrotrioskjan.deviantart.com/art/Rhabdodon-215815947]</small> | Autor: "Hyrotrioskjan". [http://hyrotrioskjan.deviantart.com/art/Rhabdodon-215815947]</small> | ||
+ | |- | ||
+ | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
+ | |- | ||
+ | | colspan=2 | | ||
+ | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
+ | Muthmannsdorf, Austria|formacja [[Gosau]], Muthmannsdorf, [[Austria]]|<small>''M. suessi'' - [[lektotyp]]. | ||
+ | Iharkút, Hungary|formacja [[Csehbánya]], Iharkút, [[Węgry]]|<small>''M. vorosi''<br> | ||
+ | </display_points> | ||
|} | |} | ||
Linia 62: | Linia 71: | ||
''Mochlodon'' to wątpliwy [[rodzaj]] późnokredowego przedstawiciela [[Iguanodontia]], który żył na terenach obecnej kontynentalnej Europy. Początkowo był zaliczany (wówczas zwany ''[[Iguanodon]] suessi'') jako kolejny [[gatunek]] należący do słynnego iguanodonta. | ''Mochlodon'' to wątpliwy [[rodzaj]] późnokredowego przedstawiciela [[Iguanodontia]], który żył na terenach obecnej kontynentalnej Europy. Początkowo był zaliczany (wówczas zwany ''[[Iguanodon]] suessi'') jako kolejny [[gatunek]] należący do słynnego iguanodonta. | ||
− | ==Materiał kopalny== | + | ==Materiał kopalny i czas występowania== |
− | [[Lektotyp]] to kość zębowa. Wg [[Sachs]] | + | '''''M. suessi''''': |
+ | |||
+ | [[Lektotyp]] to kość zębowa. Wg [[Sven Sachs|Sachsa]] i [[Jahn Hornung|Hornunga]] ([[2006]]) jest to nieokreślony [[gatunek]] zalmoksesa (''[[Zalmoxes]]'' sp.). Datowany jest na późną kredę (wczesny [[kampan]]). | ||
Reszta materiału należąca do ''M. suessi'' i drugiego gatunku - ''M. robustum'' - została przypisana innym [[takson]]om. | Reszta materiału należąca do ''M. suessi'' i drugiego gatunku - ''M. robustum'' - została przypisana innym [[takson]]om. | ||
+ | |||
+ | '''''M. vorosi''''': | ||
+ | |||
+ | Kilka(naście) (ang. ''several'') elementów czaszki w tym zęby oraz elementy szkieletu pozaczaszkowego: kość udowa o numerze katalogowym MTM 2012.25.1 (217 mm) i kość piszczelowa MTM 2012.26.1 (179 mm*) należące do osobnika podrosłego (ang. ''late juvenile''), kość udowa MTM V 2010.126.1 (160 mm*) należąca do osobnika nie w pełni dorosłego (ang. ''subadult''), kość piszczelowa MTM V 01.101 (148 mm*), kość ramienna MTM 2012.23.1 (156 mm) i kość udowa MTM V 01.225 (218 mm*). | ||
+ | |||
+ | Gwiązdką* oznaczono dane szacunkowe. Datowany jest na późną kredę ([[santon]]). | ||
==Historia taksonu i jego ważność== | ==Historia taksonu i jego ważność== | ||
− | Dinozaura tego opisał (nie ustanawiając formalnie [[holotyp]]u) austriacki paleontolog | + | Dinozaura tego opisał (nie ustanawiając formalnie [[holotyp]]u) austriacki paleontolog [[Emanuel Bunzel]] w [[1871]] roku pod nazwą ''[[Iguanodon]] suessi''. Opierał się na kości zębowej ([[lektotyp]]) i dwóch małych trzonach kręgów ogonowych(?). 10 lat później [[Harry Seeley]] uznał, że [[gatunek]] ten reprezentuje nowy, nieznany jeszcze nauce [[rodzaj]] ornitopoda, więc ukuł dla niego nazwę ''Mochlodon''. Dodatkowo, przypisał do niego materiał kopalny składający się z fragmentów kości łopatkowej i ciemieniowej, zakładając, że "prawdopodobnie" do niego należą. |
+ | |||
+ | Resztę materiału H.G. Seeley rozdzielił na 3 nowe [[takson]]y: ''Rhadinosaurus alcimus'', ''Ornithomerus gracilis'' i ''Oligosaurus adelus'' (u [[hypodigm]]a tego ostatniego była to prawdopodobnie kość śródstopia krokodylomorfa i niezidentyfikowane inne fragmenty). Do ''Oligosaurus adelus'' przypisał również 2 niekompletne kręgi (obecnie zaginione), uznane pierwotnie za pozostałości ''[[Iguanodon]]'' (= ''Mochlodon'') ''suessi''. | ||
+ | |||
+ | W [[1899]] roku [[Franz Nopcsa]] nazwał nowe skamieniałości (z obszarów Rumunii, Transylwania, Basen Haţeg) "M. robustum", lecz po dokładniejszych badaniach uznał je za kolejne szczątki należące do gatunku typowego. Trzy lata później ten sam naukowiec opisał inne skamieniałości należące do [[Ornithopoda]], również z terenów obecnej Rumunii (Transylwania). Część z nich przypisał do ''M. suessi'', a dla kolejnej utworzył nowy [[gatunek]], dla którego wykorzystał wcześniej użyty przez siebie nieformalnie epitet gatunkowy - ''Mochlodon robustum''. Zasugerował jednocześnie, że mochlodont może być tak naprawdę tym samym dinozaurem, co ''[[Rhabdodon]]'', a różnice anatomiczne wynikają z dymorfizmu płciowego. ''M. robustum'' został (z poprawionym epitetem gatunkowym ''robustus'') przemianowany przez tego samego uczonego na ''[[Rhabdodon]] robustus''. W końcu, na początku XXI wieku, zdecydowano się utworzyć dla niego nowy [[rodzaj]] - ''[[Zalmoxes]]'' zawierający 2 gatunki (''R. robustus'' został na nie rozbity). | ||
− | + | Przypisany materiał do ''M. suessi'' wykazuje duże podobieństwa do ''[[Zalmoxes]]'' a zwłaszcza gatunku ''Z. shqiperorum''. Zakładając, że materiał kopalny ''M. suessi'' i ''M. robustum'' (= ''[[Zalmoxes]] robustus'') należał do jednego gatunku i gdyby kość zębowa ''M. suessi'' wykazałaby cechy diagnostyczne, [[takson]] ten można by uznać za ważny, a ''[[Zalmoxes]]'' za jego [[młodszy synonim]]. Jak się jednak okazuje, jest to nie możliwe, gdyż nie wykazuje tych cech, przez co często uważa się go za ''[[nomen dubium]]'' (np. Sachs i Hornung, [[2006]]). Jako nieważny również traktowany jest ''Rhadinosaurus alcimus'' (DML). Nierzadko (np. [[David Norman|Norman]], [[2004]]) uważa się go za możliwy [[młodszy synonim]] ''[[Rhabdodon]]'' - tak samo, jak inne opisane przez Seeleya dinozaury z [[1881]] roku: ''Ornithomerus gracilis'' i ''Oligosaurus adelus''. | |
− | W [[ | + | W [[2012]] roku [[Attila Ösi]] i in. opisali kolejny [[gatunek]] mochlodonta. Pochodzi on z obszaru dzisiejszych Węgier i jest bardzo podobny do austriackiego gatunku ''Mochlodon suessi'', dla którego jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]]. ''M. vorosi'' żył na tych terenach w późnej kredzie – skały w których spoczywały jego skamieniałe szczątki datowane są na [[santon]]. |
− | + | Odnalezione kości należą do osobników w trzech stadiach rozwojowych – podrosłym, nie w pełni dorosłym i w pełni dorosłym. Szacunkowa długość dla tych okazów to odpowiednio 1,2, 1,6 oraz 1,8 metra długości, co czyni go małym przedstawicielem [[Rhabdontidae]]. Zostały one odnalezione podczas prac wykopaliskowych odbywanych w zachodnich Węgrzech w latach [[2001]]-[[2011]]. Spoczywają one obecnie w Węgierskim Muzeum Historii Naturalnej (MTM). | |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
− | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Mochlodon'' oznacza "prętowaty ząb", zaś epitet typowego gatunku został nadany na cześć austriackiego geologa - Eduarda Suessa. Epitet drugiego gatunku honoruje węgierskiego paleontologa Attilę Vörösa. | |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | + | ! ''Mochlodon'' | |
− | | {{Kpt|[[Seeley]]}}, [[1881]] | + | | {{Kpt|[[Harry Seeley|Seeley]]}}, [[1881]] |
| ?''[[nomen dubium]]'' | | ?''[[nomen dubium]]'' | ||
| ?= ''[[Rhabdodon]]'' | | ?= ''[[Rhabdodon]]'' | ||
− | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|Matheron}}, [[1869]] |
|- | |- | ||
− | + | ! ''M. suessi'' | |
− | | {{Kpt|([[Bunzel]]}}, [[1871]]) {{Kpt| | + | | {{Kpt|([[Emanuel Bunzel|Bunzel]]}}, [[1871]]) {{Kpt|Seeley}}, 1881 |
| ?''[[nomen dubium]]'' | | ?''[[nomen dubium]]'' | ||
| ?= ''[[Rhabdodon]] priscus'' | | ?= ''[[Rhabdodon]] priscus'' | ||
− | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|Matheron}}, 1869 |
|- | |- | ||
| = ''[[Iguanodon]] suessi'' | | = ''[[Iguanodon]] suessi'' | ||
− | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|Bunzel}}, 1871 |
|- | |- | ||
| = "Mochlodon robustum" | | = "Mochlodon robustum" | ||
− | | {{Kpt|[[Nopcsa]]}}, [[1899]] | + | | {{Kpt|[[Franz Nopcsa|Nopcsa]]}}, [[1899]] |
| ''[[nomen nudum]]'' | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
|- | |- | ||
| ''M. robustum'' | | ''M. robustum'' | ||
− | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|Nopcsa}}, [[1902]] |
| = ''[[Zalmoxes]] robustus'' i ''[[Zalmoxes]] shqiperorum'' | | = ''[[Zalmoxes]] robustus'' i ''[[Zalmoxes]] shqiperorum'' | ||
− | | ({{Kpt| | + | | ({{Kpt|Nopcsa}}, 1902) {{Kpt|[[David Weishampel|Weishampel]]}}, {{Kpt|[[Coralia-Maria Jianu|Jianu]]}}, {{Kpt|[[Zoltan Csiki|Csiki]]}} i {{Kpt|[[David Norman|Norman]]}}, [[2003]] |
|- | |- | ||
| = ''[[Rhabdodon]] robustus'' | | = ''[[Rhabdodon]] robustus'' | ||
− | | ({{Kpt| | + | | ({{Kpt|Nopcsa}}, 1902) {{Kpt|Nopcsa}}, [[1915]] |
+ | |- | ||
+ | ! ''M. vorosi'' | ||
+ | | {{Kpt|[[Attila Ösi|Ösi]], [[Edina Prondvai|Prondvai]], [[Richard Butler|Butler]]}} i {{Kpt|Weishampel}}, [[2012]] | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
+ | Źródła naukowe: | ||
+ | |||
Godefroit, P., Codrea, V. & Weishampel, D.B. (2009) Osteology of Zalmoxes shqiperorum (Dinosauria, Ornithopoda), based on new specimens from the Upper Cretaceous of Nalat-Vad (Romania). Geodiversitas 31 (3) : 525-553 | Godefroit, P., Codrea, V. & Weishampel, D.B. (2009) Osteology of Zalmoxes shqiperorum (Dinosauria, Ornithopoda), based on new specimens from the Upper Cretaceous of Nalat-Vad (Romania). Geodiversitas 31 (3) : 525-553 | ||
Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press | Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press | ||
+ | |||
+ | Ősi, A., Prondvai, E., Butler, R. & Weishampel, D.B. (2012) Phylogeny, Histology and Inferred Body Size Evolution in a New Rhabdodontid Dinosaur from the Late Cretaceous of Hungary. PLoS ONE 7(9): e44318. doi:10.1371/journal.pone.0044318 | ||
Sachs, S. & Hornung, J. (2006) "Juvenile ornithopod (Dinosauria: Rhabdodontidae) remains from the Upper Cretaceous (Lower Campanian, Gosau Group) of Muthmannsdorf (Lower Austria)". Geobios 39 (3): 415–425. doi:10.1016/j.geobios.2005.01.003 | Sachs, S. & Hornung, J. (2006) "Juvenile ornithopod (Dinosauria: Rhabdodontidae) remains from the Upper Cretaceous (Lower Campanian, Gosau Group) of Muthmannsdorf (Lower Austria)". Geobios 39 (3): 415–425. doi:10.1016/j.geobios.2005.01.003 | ||
Linia 119: | Linia 147: | ||
Weishampel, D.B., Jianu C.-M. , Csiki Z. , & Norman D.B. (2003) "Osteology and phylogeny of Zalmoxes (n.g.), an unusual Euornithopod dinosaur from the latest Cretaceous of Romania". Journal of Systematic Palaeontology 1(2): 65–123 | Weishampel, D.B., Jianu C.-M. , Csiki Z. , & Norman D.B. (2003) "Osteology and phylogeny of Zalmoxes (n.g.), an unusual Euornithopod dinosaur from the latest Cretaceous of Romania". Journal of Systematic Palaeontology 1(2): 65–123 | ||
− | + | Inne: | |
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | ||
+ | |||
+ | Sachs, S. & Hornung, J.J. (online): http://dml.cmnh.org/2006Jun/msg00431.html | ||
</small> | </small> | ||
Linia 131: | Linia 161: | ||
[[Kategoria:Europa]] | [[Kategoria:Europa]] | ||
[[Kategoria:Austria]] | [[Kategoria:Austria]] | ||
+ | [[Kategoria:Węgry]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
+ | [[Kategoria:Santon]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
[[Kategoria:Nomen dubium]] | [[Kategoria:Nomen dubium]] | ||
[[Kategoria:do poprawy - niezajęte]] | [[Kategoria:do poprawy - niezajęte]] |
Wersja z 12:45, 28 paź 2012
Opis do poprawy
Autor: | Korekta: |
Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
Mochlodon (mochlodont) | |
---|---|
Długość: | 1,8 m (M. vorosi) |
Masa: | ? kg |
Miejsce występowania: | Austria - Muthmannsdorf
(formacja Gosau) Węgry – Iharkút (formacja Csehbánya) |
Czas występowania | Patrz: Materiał kopalny i czas występowania |
Systematyka | Dinosauria |
Być może identycznie lub podobnie wyglądał Mochlodon - rekonstrukcja Rhabdodon. Autor: "Hyrotrioskjan". [1] | |
Mapa znalezisk: | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Mochlodon to wątpliwy rodzaj późnokredowego przedstawiciela Iguanodontia, który żył na terenach obecnej kontynentalnej Europy. Początkowo był zaliczany (wówczas zwany Iguanodon suessi) jako kolejny gatunek należący do słynnego iguanodonta.
Materiał kopalny i czas występowania
M. suessi:
Lektotyp to kość zębowa. Wg Sachsa i Hornunga (2006) jest to nieokreślony gatunek zalmoksesa (Zalmoxes sp.). Datowany jest na późną kredę (wczesny kampan).
Reszta materiału należąca do M. suessi i drugiego gatunku - M. robustum - została przypisana innym taksonom.
M. vorosi:
Kilka(naście) (ang. several) elementów czaszki w tym zęby oraz elementy szkieletu pozaczaszkowego: kość udowa o numerze katalogowym MTM 2012.25.1 (217 mm) i kość piszczelowa MTM 2012.26.1 (179 mm*) należące do osobnika podrosłego (ang. late juvenile), kość udowa MTM V 2010.126.1 (160 mm*) należąca do osobnika nie w pełni dorosłego (ang. subadult), kość piszczelowa MTM V 01.101 (148 mm*), kość ramienna MTM 2012.23.1 (156 mm) i kość udowa MTM V 01.225 (218 mm*).
Gwiązdką* oznaczono dane szacunkowe. Datowany jest na późną kredę (santon).
Historia taksonu i jego ważność
Dinozaura tego opisał (nie ustanawiając formalnie holotypu) austriacki paleontolog Emanuel Bunzel w 1871 roku pod nazwą Iguanodon suessi. Opierał się na kości zębowej (lektotyp) i dwóch małych trzonach kręgów ogonowych(?). 10 lat później Harry Seeley uznał, że gatunek ten reprezentuje nowy, nieznany jeszcze nauce rodzaj ornitopoda, więc ukuł dla niego nazwę Mochlodon. Dodatkowo, przypisał do niego materiał kopalny składający się z fragmentów kości łopatkowej i ciemieniowej, zakładając, że "prawdopodobnie" do niego należą.
Resztę materiału H.G. Seeley rozdzielił na 3 nowe taksony: Rhadinosaurus alcimus, Ornithomerus gracilis i Oligosaurus adelus (u hypodigma tego ostatniego była to prawdopodobnie kość śródstopia krokodylomorfa i niezidentyfikowane inne fragmenty). Do Oligosaurus adelus przypisał również 2 niekompletne kręgi (obecnie zaginione), uznane pierwotnie za pozostałości Iguanodon (= Mochlodon) suessi.
W 1899 roku Franz Nopcsa nazwał nowe skamieniałości (z obszarów Rumunii, Transylwania, Basen Haţeg) "M. robustum", lecz po dokładniejszych badaniach uznał je za kolejne szczątki należące do gatunku typowego. Trzy lata później ten sam naukowiec opisał inne skamieniałości należące do Ornithopoda, również z terenów obecnej Rumunii (Transylwania). Część z nich przypisał do M. suessi, a dla kolejnej utworzył nowy gatunek, dla którego wykorzystał wcześniej użyty przez siebie nieformalnie epitet gatunkowy - Mochlodon robustum. Zasugerował jednocześnie, że mochlodont może być tak naprawdę tym samym dinozaurem, co Rhabdodon, a różnice anatomiczne wynikają z dymorfizmu płciowego. M. robustum został (z poprawionym epitetem gatunkowym robustus) przemianowany przez tego samego uczonego na Rhabdodon robustus. W końcu, na początku XXI wieku, zdecydowano się utworzyć dla niego nowy rodzaj - Zalmoxes zawierający 2 gatunki (R. robustus został na nie rozbity).
Przypisany materiał do M. suessi wykazuje duże podobieństwa do Zalmoxes a zwłaszcza gatunku Z. shqiperorum. Zakładając, że materiał kopalny M. suessi i M. robustum (= Zalmoxes robustus) należał do jednego gatunku i gdyby kość zębowa M. suessi wykazałaby cechy diagnostyczne, takson ten można by uznać za ważny, a Zalmoxes za jego młodszy synonim. Jak się jednak okazuje, jest to nie możliwe, gdyż nie wykazuje tych cech, przez co często uważa się go za nomen dubium (np. Sachs i Hornung, 2006). Jako nieważny również traktowany jest Rhadinosaurus alcimus (DML). Nierzadko (np. Norman, 2004) uważa się go za możliwy młodszy synonim Rhabdodon - tak samo, jak inne opisane przez Seeleya dinozaury z 1881 roku: Ornithomerus gracilis i Oligosaurus adelus.
W 2012 roku Attila Ösi i in. opisali kolejny gatunek mochlodonta. Pochodzi on z obszaru dzisiejszych Węgier i jest bardzo podobny do austriackiego gatunku Mochlodon suessi, dla którego jest taksonem siostrzanym. M. vorosi żył na tych terenach w późnej kredzie – skały w których spoczywały jego skamieniałe szczątki datowane są na santon.
Odnalezione kości należą do osobników w trzech stadiach rozwojowych – podrosłym, nie w pełni dorosłym i w pełni dorosłym. Szacunkowa długość dla tych okazów to odpowiednio 1,2, 1,6 oraz 1,8 metra długości, co czyni go małym przedstawicielem Rhabdontidae. Zostały one odnalezione podczas prac wykopaliskowych odbywanych w zachodnich Węgrzech w latach 2001-2011. Spoczywają one obecnie w Węgierskim Muzeum Historii Naturalnej (MTM).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Mochlodon oznacza "prętowaty ząb", zaś epitet typowego gatunku został nadany na cześć austriackiego geologa - Eduarda Suessa. Epitet drugiego gatunku honoruje węgierskiego paleontologa Attilę Vörösa.
Spis gatunków
Mochlodon | Seeley, 1881 | ?nomen dubium | ?= Rhabdodon | Matheron, 1869 |
---|---|---|---|---|
M. suessi | (Bunzel, 1871) Seeley, 1881 | ?nomen dubium | ?= Rhabdodon priscus | Matheron, 1869 |
= Iguanodon suessi | Bunzel, 1871 | |||
= "Mochlodon robustum" | Nopcsa, 1899 | nomen nudum | ||
M. robustum | Nopcsa, 1902 | = Zalmoxes robustus i Zalmoxes shqiperorum | (Nopcsa, 1902) Weishampel, Jianu, Csiki i Norman, 2003 | |
= Rhabdodon robustus | (Nopcsa, 1902) Nopcsa, 1915 | |||
M. vorosi | Ösi, Prondvai, Butler i Weishampel, 2012 |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Godefroit, P., Codrea, V. & Weishampel, D.B. (2009) Osteology of Zalmoxes shqiperorum (Dinosauria, Ornithopoda), based on new specimens from the Upper Cretaceous of Nalat-Vad (Romania). Geodiversitas 31 (3) : 525-553
Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Ősi, A., Prondvai, E., Butler, R. & Weishampel, D.B. (2012) Phylogeny, Histology and Inferred Body Size Evolution in a New Rhabdodontid Dinosaur from the Late Cretaceous of Hungary. PLoS ONE 7(9): e44318. doi:10.1371/journal.pone.0044318
Sachs, S. & Hornung, J. (2006) "Juvenile ornithopod (Dinosauria: Rhabdodontidae) remains from the Upper Cretaceous (Lower Campanian, Gosau Group) of Muthmannsdorf (Lower Austria)". Geobios 39 (3): 415–425. doi:10.1016/j.geobios.2005.01.003
Weishampel, D.B., Jianu C.-M. , Csiki Z. , & Norman D.B. (2003) "Osteology and phylogeny of Zalmoxes (n.g.), an unusual Euornithopod dinosaur from the latest Cretaceous of Romania". Journal of Systematic Palaeontology 1(2): 65–123
Inne:
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Sachs, S. & Hornung, J.J. (online): http://dml.cmnh.org/2006Jun/msg00431.html