Eocursor: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Wstęp) |
m |
||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | Do sprawdzenia | ||
| + | |||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Eocursor''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 28: | Linia 31: | ||
| [[RPA]] | | [[RPA]] | ||
| − | <small>( | + | <small>(górna część [[formacja|formacji]] [[Elliot]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | | + | | 201-190 [[Ma]] |
| − | <small>[[ | + | <small>[[wczesna jura]] ([[hettang]] lub [[synemur]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 39: | Linia 42: | ||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| + | |||
| + | [[Saphornithischia]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik:Eocursor.jpg|400px | + | | colspan=2 |[[Plik:Eocursor.jpg|400px]] |
<small>Rekonstrukcja zachowanego szkieletu ''Eocursor''. Skala 10 cm. Autor: Scott Hartman<br /> (Butler i in., 2007).</small> | <small>Rekonstrukcja zachowanego szkieletu ''Eocursor''. Skala 10 cm. Autor: Scott Hartman<br /> (Butler i in., 2007).</small> | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik:Eocursor3.jpg|400px | + | | colspan=2 |[[Plik:Eocursor3.jpg|400px]] |
<small>Rekonstrukcja całego szkieletu ''Eocursor'' na podstawie jego szczątków i kości<br /> ''[[Lesothosaurus]]''. Autor: Scott Hartman (Butler, 2010).</small> | <small>Rekonstrukcja całego szkieletu ''Eocursor'' na podstawie jego szczątków i kości<br /> ''[[Lesothosaurus]]''. Autor: Scott Hartman (Butler, 2010).</small> | ||
|- | |- | ||
| Linia 50: | Linia 55: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | + | 29°13'21'' S, 27°20'13'' E|Ladybrand District - formacja Elliot | |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
== Wstęp == | == Wstęp == | ||
| − | '''''Eocursor''''' to opisany w [[2007]] roku [[rodzaj]] [[Dinosauria|dinozaura]], którego | + | '''''Eocursor''''' to opisany w [[2007]] roku [[rodzaj]] [[Dinosauria|dinozaura]], którego szczątki zostały odkryte w Republice Południowej Afryki ([[RPA]]) w 1993 roku. |
| − | "Odkrycie to pozwala nam wypełnić lukę w wiedzy o wczesnych przedstawicielach grupy Ornithischia. Wiemy o nich tylko tyle, że pojawiły się po raz pierwszy w triasie ok. 230 milionów lat temu. | + | "Odkrycie to pozwala nam wypełnić lukę w wiedzy o wczesnych przedstawicielach grupy Ornithischia. Wiemy o nich tylko tyle, że pojawiły się po raz pierwszy w triasie ok. 230 milionów lat temu. Są to jednak nadal przypuszczenia, gdyż dinozaury ptasiomiedniczne są znane z tego okresu z bardzo niewielu skamieniałości. Nie jest więc pewne kiedy rozpoczęła się ich linia rozwojowa. ''Eokursor'' bardzo pomaga nam w tym momencie" - mówi [[Richard Butler]], brytyjski paleontolog. |
[[Plik:Eocursor2.jpg|400px|thumb|right|Materiał kopalny ''Eocursor''. A - żuchwa, B - łopatka, C - kość ramienna, D - fragment dłoni, E - kość biodrowa, F - wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej, G - fragment kości łonowej, H - kości miednicy i kończyny tylnej, I - kość udowa, J - kości śródstopia. (Butler i in., 2007)]] | [[Plik:Eocursor2.jpg|400px|thumb|right|Materiał kopalny ''Eocursor''. A - żuchwa, B - łopatka, C - kość ramienna, D - fragment dłoni, E - kość biodrowa, F - wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej, G - fragment kości łonowej, H - kości miednicy i kończyny tylnej, I - kość udowa, J - kości śródstopia. (Butler i in., 2007)]] | ||
| Linia 70: | Linia 75: | ||
Cechami charakterystycznymi eokursora jest kość ramienna w tylnej części dwa razy węższa od bliższej części kości udowej, obturator (otwór) na kości łonowej zaokrąglony i powiększony. Eokursor wyróżnia się ponadto spośród innych [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]] unikalną kombinacją cech [[zaawansowany]]ch i [[plezjomorfia|plezjomorficznych]]. | Cechami charakterystycznymi eokursora jest kość ramienna w tylnej części dwa razy węższa od bliższej części kości udowej, obturator (otwór) na kości łonowej zaokrąglony i powiększony. Eokursor wyróżnia się ponadto spośród innych [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]] unikalną kombinacją cech [[zaawansowany]]ch i [[plezjomorfia|plezjomorficznych]]. | ||
| − | Mimo wczesnego wieku ''Eocursor'' ma już wiele cech typowych dla [[Ornithischia]]. Są to m. in. zwiększona liczba [[kręg]]ów krzyżowych, wyraźny wyrostek przedpanekowy o charakterystycznym kształcie (na kości biodrowej), kość łonowa skierowana do tyłu (ptasi typ miednicy), wyraźny wyrostek przedłonowy, blaszkowaty krętarz przedni, wiszący w dół czwarty krętarz i tylnio rozszerzona piszczel. Anatomia ''Eocursor'' dowodzi, że te wszystkie cechy pojawiły się | + | Mimo wczesnego wieku ''Eocursor'' ma już wiele cech typowych dla [[Ornithischia]]. Są to m. in. zwiększona liczba [[kręg]]ów krzyżowych, wyraźny wyrostek przedpanekowy o charakterystycznym kształcie (na kości biodrowej), kość łonowa skierowana do tyłu (ptasi typ miednicy), wyraźny wyrostek przedłonowy, blaszkowaty krętarz przedni, wiszący w dół czwarty krętarz i tylnio rozszerzona piszczel. Anatomia ''Eocursor'' dowodzi, że te wszystkie cechy pojawiły się wcześnie w [[ewolucja|ewolucji]] Ornithischia. |
== Pozycja filogenetyczna == | == Pozycja filogenetyczna == | ||
[[Analiza filogenetyczna|Analizy filogenetyczne]] umieszczają ''Eocursor'' obok [[klad]]u [[Genasauria]] jako [[takson]] [[takson siostrzany|siostrzany]] do niego. Eokursor był zatem prymitywniejszy od ''[[Lesothosaurus]]'', ale bardziej [[zaawansowany]] od ''[[Pisanosaurus]]'' i [[rodzina|rodziny]] [[Heterodontosauridae]]. Jego chwytna, dobrze rozwinięta dłoń łączy go z heterodontozaurydami i prymitywnymi [[Saurischia|dinozaurami gadziomiednicznymi]]. Być może jest to cecha wspólna dla wszystkich prymitywnych dinozaurów. Bardziej zaawansowane Ornithischia w trakcie ewolucji tę cechę utraciły. | [[Analiza filogenetyczna|Analizy filogenetyczne]] umieszczają ''Eocursor'' obok [[klad]]u [[Genasauria]] jako [[takson]] [[takson siostrzany|siostrzany]] do niego. Eokursor był zatem prymitywniejszy od ''[[Lesothosaurus]]'', ale bardziej [[zaawansowany]] od ''[[Pisanosaurus]]'' i [[rodzina|rodziny]] [[Heterodontosauridae]]. Jego chwytna, dobrze rozwinięta dłoń łączy go z heterodontozaurydami i prymitywnymi [[Saurischia|dinozaurami gadziomiednicznymi]]. Być może jest to cecha wspólna dla wszystkich prymitywnych dinozaurów. Bardziej zaawansowane Ornithischia w trakcie ewolucji tę cechę utraciły. | ||
| − | Brak | + | Brak niekwestionowanych [[Ornithischia]] w [[trias]]ie wskazuje, że [[radiacja]] tej grupy nastąpiła prawdopodobnie na przełomie triasu i [[jura|jury]]. Z wczesnej jury znani są już m. in. przedstawiciele [[Thyreophora]]. Zapis triasowych Ornithischia jest problematyczny. Przez pierwsze 10 lat od oryginalnej publikacji powszechnie sądzono, że eokursor jest triasowy i pochodzi z dolnej części formacji Elliot. Badania z 2017 roku pokazały, że wydobyto go jednak z górnej części formacji, która datowana jest na wczesną jurę. Natomiast niewątpliwie triasowy [[Pisanosaurus|pizanozaur]] może nie być dinozaurem ptasiomiednicznym. Innych triasowych przedstawicieli tej linii na razie brak, chyba że [[Silesauridae]] są ich przodkami. Wg Fonseci i współpracowników (2024) był to takson siostrzany dla pozostałych [[Genasauria]]. |
== Paleobiologia == | == Paleobiologia == | ||
| + | [[Plik:Eocursor by Kahless28.jpg|400px|thumb|right|Rekonstrukcja ''Eocursor''. Autor: [[Jakub Kowalski]].]] | ||
''Eocursor'' był niewielkim [[Dinosauria|dinozaurem]], osiągającym około metra długości i 30-40 centymetrów wysokości. Żywił się nisko rosnącą roślinnością, którą rozdrabniał przy pomocy swoich liściowatych zębów. Budowa żuchwy i zębów wskazuje, że nie był on raczej wyspecjalizowanym roślinożercą i mógł sobie urozmaicać dietę małymi zwierzętami. Chwytna dłoń mogła pomagać mu w zdobywaniu pokarmu. Poruszał się na dwóch długich tylnych kończynach. Jego główną obroną przed drapieżnikami była szybka ucieczka. | ''Eocursor'' był niewielkim [[Dinosauria|dinozaurem]], osiągającym około metra długości i 30-40 centymetrów wysokości. Żywił się nisko rosnącą roślinnością, którą rozdrabniał przy pomocy swoich liściowatych zębów. Budowa żuchwy i zębów wskazuje, że nie był on raczej wyspecjalizowanym roślinożercą i mógł sobie urozmaicać dietę małymi zwierzętami. Chwytna dłoń mogła pomagać mu w zdobywaniu pokarmu. Poruszał się na dwóch długich tylnych kończynach. Jego główną obroną przed drapieżnikami była szybka ucieczka. | ||
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | {{V|''Eocursor''}} | |
| − | | {{Kpt|[[Richard Butler|Butler]], [[Roger Smith|Smith]] i [[ | + | | {{Kpt|[[Richard Butler|Butler]], [[Roger Smith|Smith]]}} i {{Kpt|[[David Norman|Norman]]}}, [[2007]] |
|- | |- | ||
| − | + | | {{V|''E. parvus''}} | |
| − | | {{Kpt | + | | {{Kpt|Butler, Smith}} i {{Kpt|Norman}}, 2007 |
|} | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small>Butler, R.J., Smith, R.M.H. | + | <small>Agnolín, F., Rozadilla, S. 2017. Phylogenetic reassessment of ''Pisanosaurus mertii'' Casamiquela, 1967, a basal dinosauriform from the Late Triassic of Argentina. Journal of Systematic Palaeontology, w druku. [https://doi.org/10.1080/14772019.2017.1352623] |
| + | |||
| + | Butler, R.J., Smith, R.M.H., Norman, D.B. 2007. A primitive ornithischian dinosaur from the Late Triassic of South Africa, and the early evolution and diversification of Ornithischia. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, t. 274, nr 1621, str. 2041-2046. [[doi:10.1098/rspb.2007.0367]] | ||
| + | |||
| + | Butler, R.J. 2010. The anatomy of the basal ornithischian dinosaur ''Eocursor parvus'' from the lower Elliot Formation (Late Triassic) of South Africa. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 160, str. 648-684. [[DOI: 10.1111/j.1096-3642.2009.00631.x]] | ||
| + | |||
| + | Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [https://doi.org/10.1080%2F14772019.2024.2346577] | ||
| − | + | McPhee, B.W., Bordy, E.M., Sciscio, L., Choiniere, J.N. 2017. The sauropodomorph biostratigraphy of the Elliot Formation of southern Africa: Tracking the evolution of Sauropodomorpha across the Triassic–Jurassic boundary. Acta Palaeontologica Polonica, t. 62, w druku. [https://doi.org/10.4202/app.00377.2017]</small> | |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 98: | Linia 110: | ||
[[Kategoria:Ornithischia bazalne]] | [[Kategoria:Ornithischia bazalne]] | ||
[[Kategoria:Afryka]] | [[Kategoria:Afryka]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:RPA]] | [[Kategoria:RPA]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Jura]] |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Hettang]] |
| + | [[Kategoria:Synemur]] | ||
| + | [(Kategoria:Do sprawdzenia]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:02, 30 cze 2024
Do sprawdzenia
| Autor: | Korekta: |
| Mateusz Tałanda | Marcin Szermański |
| Eocursor (eokursor) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 1 m |
| Masa: | ok. 10 kg |
| Miejsce występowania: | RPA |
| Czas występowania | 201-190 Ma
wczesna jura (hettang lub synemur) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja zachowanego szkieletu Eocursor. Skala 10 cm. Autor: Scott Hartman | |
Rekonstrukcja całego szkieletu Eocursor na podstawie jego szczątków i kości | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Eocursor to opisany w 2007 roku rodzaj dinozaura, którego szczątki zostały odkryte w Republice Południowej Afryki (RPA) w 1993 roku.
"Odkrycie to pozwala nam wypełnić lukę w wiedzy o wczesnych przedstawicielach grupy Ornithischia. Wiemy o nich tylko tyle, że pojawiły się po raz pierwszy w triasie ok. 230 milionów lat temu. Są to jednak nadal przypuszczenia, gdyż dinozaury ptasiomiedniczne są znane z tego okresu z bardzo niewielu skamieniałości. Nie jest więc pewne kiedy rozpoczęła się ich linia rozwojowa. Eokursor bardzo pomaga nam w tym momencie" - mówi Richard Butler, brytyjski paleontolog.
Etymologia
Naukowa nazwa tego zwierzęcia pochodzi od greckiego słowa eos (wczesny) oraz łacińskich pojęć: cursor (biegacz) i parvus (mały). Oznacza ona więc nic innego jak "wczesny, mały biegacz".
Materiał kopalny i budowa
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Holotyp Eocursor (SAM-PK-K8025) składa się na izolowane zęby, fragmenty czaszki i kręgów, łopatkę, miednicę oraz niekompletne kończyny. Budową przypominał Lesothosaurus i Scutellosaurus.
Cechami charakterystycznymi eokursora jest kość ramienna w tylnej części dwa razy węższa od bliższej części kości udowej, obturator (otwór) na kości łonowej zaokrąglony i powiększony. Eokursor wyróżnia się ponadto spośród innych dinozaurów ptasiomiednicznych unikalną kombinacją cech zaawansowanych i plezjomorficznych.
Mimo wczesnego wieku Eocursor ma już wiele cech typowych dla Ornithischia. Są to m. in. zwiększona liczba kręgów krzyżowych, wyraźny wyrostek przedpanekowy o charakterystycznym kształcie (na kości biodrowej), kość łonowa skierowana do tyłu (ptasi typ miednicy), wyraźny wyrostek przedłonowy, blaszkowaty krętarz przedni, wiszący w dół czwarty krętarz i tylnio rozszerzona piszczel. Anatomia Eocursor dowodzi, że te wszystkie cechy pojawiły się wcześnie w ewolucji Ornithischia.
Pozycja filogenetyczna
Analizy filogenetyczne umieszczają Eocursor obok kladu Genasauria jako takson siostrzany do niego. Eokursor był zatem prymitywniejszy od Lesothosaurus, ale bardziej zaawansowany od Pisanosaurus i rodziny Heterodontosauridae. Jego chwytna, dobrze rozwinięta dłoń łączy go z heterodontozaurydami i prymitywnymi dinozaurami gadziomiednicznymi. Być może jest to cecha wspólna dla wszystkich prymitywnych dinozaurów. Bardziej zaawansowane Ornithischia w trakcie ewolucji tę cechę utraciły.
Brak niekwestionowanych Ornithischia w triasie wskazuje, że radiacja tej grupy nastąpiła prawdopodobnie na przełomie triasu i jury. Z wczesnej jury znani są już m. in. przedstawiciele Thyreophora. Zapis triasowych Ornithischia jest problematyczny. Przez pierwsze 10 lat od oryginalnej publikacji powszechnie sądzono, że eokursor jest triasowy i pochodzi z dolnej części formacji Elliot. Badania z 2017 roku pokazały, że wydobyto go jednak z górnej części formacji, która datowana jest na wczesną jurę. Natomiast niewątpliwie triasowy pizanozaur może nie być dinozaurem ptasiomiednicznym. Innych triasowych przedstawicieli tej linii na razie brak, chyba że Silesauridae są ich przodkami. Wg Fonseci i współpracowników (2024) był to takson siostrzany dla pozostałych Genasauria.
Paleobiologia
Eocursor był niewielkim dinozaurem, osiągającym około metra długości i 30-40 centymetrów wysokości. Żywił się nisko rosnącą roślinnością, którą rozdrabniał przy pomocy swoich liściowatych zębów. Budowa żuchwy i zębów wskazuje, że nie był on raczej wyspecjalizowanym roślinożercą i mógł sobie urozmaicać dietę małymi zwierzętami. Chwytna dłoń mogła pomagać mu w zdobywaniu pokarmu. Poruszał się na dwóch długich tylnych kończynach. Jego główną obroną przed drapieżnikami była szybka ucieczka.
Spis gatunków
| Eocursor | Butler, Smith i Norman, 2007 |
| E. parvus | Butler, Smith i Norman, 2007 |
Bibliografia
Agnolín, F., Rozadilla, S. 2017. Phylogenetic reassessment of Pisanosaurus mertii Casamiquela, 1967, a basal dinosauriform from the Late Triassic of Argentina. Journal of Systematic Palaeontology, w druku. [1]
Butler, R.J., Smith, R.M.H., Norman, D.B. 2007. A primitive ornithischian dinosaur from the Late Triassic of South Africa, and the early evolution and diversification of Ornithischia. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, t. 274, nr 1621, str. 2041-2046. doi:10.1098/rspb.2007.0367
Butler, R.J. 2010. The anatomy of the basal ornithischian dinosaur Eocursor parvus from the lower Elliot Formation (Late Triassic) of South Africa. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 160, str. 648-684. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2009.00631.x
Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [2]
McPhee, B.W., Bordy, E.M., Sciscio, L., Choiniere, J.N. 2017. The sauropodomorph biostratigraphy of the Elliot Formation of southern Africa: Tracking the evolution of Sauropodomorpha across the Triassic–Jurassic boundary. Acta Palaeontologica Polonica, t. 62, w druku. [3] [(Kategoria:Do sprawdzenia]]
