Augustynolophus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Etymologia) |
m |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | | + | | ? ''~10 m'' |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | | + | | ? ''~2,5 t'' |
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | | + | | 68-66 [[Ma]] |
| − | <small>późna [[kreda]] ( | + | <small>późna [[kreda]] (późny [[mastrycht]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 44: | Linia 44: | ||
[[Saurolophini]] | [[Saurolophini]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik:Saurolophus morrisi.jpg|400px]] |
| − | <small>Ryc. 1.</small> | + | <small>Ryc. 1. Porównanie czaszki ''[[Saurolophus]] osborni'' (u góry) z czaszką <br>''Augustynolophus morrisi'' (u dołu).<br>© Prieto-Márquez & Wagner, 2013<ref name="PM13"></ref></small> |
|- | |- | ||
! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| − | 36.6424519, -120.67712019999999 | + | 36.6424519, -120.67712019999999~Panoche Tumey Hills, hrabstwo Fresno, formacja [[Moreno]], Kalifornia, [[USA]]~<small>''[[Augustynolophus]]'' morrisi - LACM/CIT 2852 ([[holotyp]]) i LACM/CIT 2760.</small> |
</display_points><small>Występowanie ''Augustynolophus morrisi''.</small> | </display_points><small>Występowanie ''Augustynolophus morrisi''.</small> | ||
|} | |} | ||
| + | |||
| + | ===Wstęp=== | ||
| + | ''Augustynolophus'' to [[rodzaj]] [[Saurolophini|zaurolofina]] z późnej [[kreda|kredy]] [[USA]]. Został opisany w [[2014]] roku przez zespół amerykańskich paleontologów<ref name="PM2014"></ref>, a wcześniej zaliczany był do rodzaju ''[[Saurolophus]]''<ref name="PM13"></ref>. W odróżnieniu od zaurolofa, augustynolofa charakteryzuje się między innymi odmiennym kształtem i budową wyrostka na czaszce, tworzonego przez wydłużone kości nosowe, skierowane ku górze, nie w tył (ryc. 2). | ||
===Historia odkrycia=== | ===Historia odkrycia=== | ||
| − | + | [[Plik:Saurolophini.png|300px|thumb|right| | |
| − | W latach 1939-1940 Chester Stock wraz z zespołem z Instytutu Technologii w Kaliifornii, zebrał dwa niekompletne szkielety hadrozaurydów, zawierające częściowo zachowane czaszki. Okazy te zostały znalezione w skałach późno[[kreda|kredowej]] formacji [[Moreno]] (Kalifornia; [[USA]]). W 1973 roku paleontolog William J. Morris zaklasyfikował te skamieniałości jako [[cf.]] ''Saurolophus'' [[sp.]]<ref | + | Ryc. 2. Przedstawiciele [[Saurolophini]]. A) ''[[Prosaurolophus]] maximus'', B) ''[[Saurolophus]] [[Saurolophus#S._angustirostris|angustirostris]]'', C) ''[[Saurolophus]] [[Saurolophus#Saurolophus_osborni|osborni]]'', D) ''[[Augustynolophus]] morrisi''.<br>Na podstawie: Prieto-Márquez ''et al.'', 2014<ref name="PM2014"></ref>.]] |
| + | W latach 1939-1940 Chester Stock wraz z zespołem z Instytutu Technologii w Kaliifornii, zebrał dwa niekompletne szkielety hadrozaurydów, zawierające częściowo zachowane czaszki. Okazy te zostały znalezione w skałach późno[[kreda|kredowej]] formacji [[Moreno]] (Kalifornia; [[USA]]). W 1973 roku paleontolog William J. Morris zaklasyfikował te skamieniałości jako [[cf.]] ''Saurolophus'' [[sp.]]<ref name="Morris'73"></ref>. W 2010 roku Phill Bell i David Evans sugerowali, że kalifornijski hadrozauryd jest taksonem siostrzanym do ''Saurolophus'' lub ''Edmontosaurus'', jednak nie należy do żadnego z nich<ref name="BE10">Bell, P.R. & Evans, D.C., 2010. Revision of the status of ''Saurolophus'' (Hadrosauridae) from California, USA. ''Canadian Journal of Earth Sciences'', 47(11), 1417-1426. | ||
| + | </ref>. W 2013 roku Prieto-Márquez i Wagner umieścili go jako nowy gatunek w obrębie rodzaju ''[[Saurolophus]]'' - ''S. morrisi''<ref name="PM13"></ref>, zaś w 2014 roku ustanowili dla niego nową [[nazwa|nazwę]] [[rodzaj]]ową - ''Augustynolophus''<ref name="PM2014"></ref>. | ||
===Materiał kopalny=== | ===Materiał kopalny=== | ||
| − | |||
[[Holotyp]]: LACM/CIT 2852 - szkielet, wraz z fragmentem lewej i większością prawej k. przedszczękowej, obiema k. szczękowymi, prawą k. jarzmową, prawą k. kwadratowo-jarzmową, częściową prawą k. kwadratową; prawą k. zaoczodołową, bocznopotyliczny (''paroccipital'') wyrostek prawej k. zewnętrznopotylicznej (''exoccipital''), k. przedzębowa, prawa i przedni fragment lewej k. zębowej, częsciowa k. kątowa górna, k. kątowa i płatowa; kręgi szyjne, grzbietowe i ogonowe, częściowa prawa łopatka, obie k. łokciowe, III k. śródstopia, różne elementy kończyn przednich i tylnych. | [[Holotyp]]: LACM/CIT 2852 - szkielet, wraz z fragmentem lewej i większością prawej k. przedszczękowej, obiema k. szczękowymi, prawą k. jarzmową, prawą k. kwadratowo-jarzmową, częściową prawą k. kwadratową; prawą k. zaoczodołową, bocznopotyliczny (''paroccipital'') wyrostek prawej k. zewnętrznopotylicznej (''exoccipital''), k. przedzębowa, prawa i przedni fragment lewej k. zębowej, częsciowa k. kątowa górna, k. kątowa i płatowa; kręgi szyjne, grzbietowe i ogonowe, częściowa prawa łopatka, obie k. łokciowe, III k. śródstopia, różne elementy kończyn przednich i tylnych. | ||
| Linia 70: | Linia 74: | ||
Zaurolof o następującej [[autapomorfia|autapomorfii]]: k. zaoczodołowa z ornamentacją w postaci szerokiego, pochyłego rowka na wyrostku k. jarzmowej (ryc. ZZ). | Zaurolof o następującej [[autapomorfia|autapomorfii]]: k. zaoczodołowa z ornamentacją w postaci szerokiego, pochyłego rowka na wyrostku k. jarzmowej (ryc. ZZ). | ||
| − | ''S. morrisi'' różni się od mongolskiego i kanadyjskiego gatunku również dwiema innymi, mniej jasnymi cechami. Zewnętrzny otwór nosowy, zarówno u ''[[Prosaurolophus]]'' jak i ''Saurolophus'' jest wydłużony i szparkowaty, tworząc ciasno zwężone, niemal V-kształtne zakończenie pyskowo-wewnętrzne (''rostroventral terminus''). Podczas gdy u ''S. morrisii'' wyraźnie ostry przedni koniec otworu posiada V-kształtną pyskową krawędź, ale nie jest jasne, czy nozdrze było szparkowate. Co więcej, k. przedszczękowa i szczękowa okazu LACM/CIT 2852, ma o wiele głębsze otwarcie. Być może jest to efekt deformacji okazu w trakcie [[diageneza|diagenezy]] (tworzenia skały), jak sugerują Bell i Evans<ref> | + | ''S. morrisi'' różni się od mongolskiego i kanadyjskiego gatunku również dwiema innymi, mniej jasnymi cechami. Zewnętrzny otwór nosowy, zarówno u ''[[Prosaurolophus]]'' jak i ''Saurolophus'' jest wydłużony i szparkowaty, tworząc ciasno zwężone, niemal V-kształtne zakończenie pyskowo-wewnętrzne (''rostroventral terminus''). Podczas gdy u ''S. morrisii'' wyraźnie ostry przedni koniec otworu posiada V-kształtną pyskową krawędź, ale nie jest jasne, czy nozdrze było szparkowate. Co więcej, k. przedszczękowa i szczękowa okazu LACM/CIT 2852, ma o wiele głębsze otwarcie. Być może jest to efekt deformacji okazu w trakcie [[diageneza|diagenezy]] (tworzenia skały), jak sugerują Bell i Evans<ref name="BE10"></ref>, ale nie jest jasne, jak taka deformacja mogłaby wpłynąć na geometryczne przekształcenie kostnych nozdrzy, przez co autorzy opisu ''S. morrisi'' uznają, że skamieniałości przedstawiają oryginalną morfologię zwierzęcia<ref name="PM13"></ref>. |
| − | |||
| − | == | + | ==Klasyfikacja== |
{{Drzewo}} | {{Drzewo}} | ||
{{klad| style=font-size:90%; line-height:100% | {{klad| style=font-size:90%; line-height:100% | ||
| Linia 88: | Linia 91: | ||
}} | }} | ||
}} | }} | ||
| − | [[Kladogram]] ukazujący relacje ''[[Augustynolophus]]'' w obrębie [[Saurolophini]] (za: Prieto-Márquez ''et al.'', 2014.<ref name="PM2014">Augustynolophus</ref>). | + | [[Kladogram]] ukazujący relacje ''[[Augustynolophus]]'' w obrębie [[Saurolophini]] (za: Prieto-Márquez ''et al.'', 2014.<ref name="PM2014">Prieto-Márquez, A., Wagner, J.R., Bell, P.R. & Chiappe, L.M., 2014. [[doi:10.1017/S0016756814000284|The late-surviving ‘duck-billed’ dinosaur ''Augustynolophus'' from the upper Maastrichtian of western North America and crest evolution in Saurolophini.]] ''Geological Magazine''. |
| + | </ref>). | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | '' | + | [[Nazwa]] [[rodzaj]]owa honoruje Gretchen Augustyn i jej rodzinę, która wspierała projekty naukowe i edukacyjne prowadzone przez Dinosaur Institute z Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles. Przyrostek ''-lophus'' oznacza "grzebień" i odnosi się do pokrewieństwa dinozaura z innymi przedstawicielami [[plemię|plemienia]] Saurolophini. Nazwa [[gatunek|gatunkowa]], ''morrisi'', honoruje paleontologa [[William Morris|Williama J. Morrisa]], który wsławił się badaniami nad morfologią funkcjonalną i historią ewolucyjną hadrozaurydów z wybrzeża Pacyfiku i Środkowego Zachodu Ameryki Północnej<ref name="PM13">Prieto-Márquez, A., Wagner, J.R., 2013. [[doi:10.4202/app.2011.0049|''Saurolophus morrisi'', a new species of hadrosaurid dinosaur from the Late Cretaceous of the Pacific coast of North America]]. ''[[Acta Palaeontologica Polonica]] (w druku)''</ref>. Był pierwszym naukowcem, który sugerował przynależność kalifornijskiego hadrozauryda do rodzaju ''Saurolophus''<ref name="Morris'73">Morris, W.J., 1973. A review of Pacific coast hadrosaurs. ''Journal of Paleontology'' 47: 551–561.</ref>. Nazwę ''Augustynolophus morrisi'' można zatem przetłumaczyć jako "grzebień Augustyn i Morrisa". |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 99: | Linia 103: | ||
|- | |- | ||
! ''A. morrisi'' | ! ''A. morrisi'' | ||
| − | | {{Kpt|Prieto-Márquez, Wagner, Bell, Chiappe}}, 2014 | + | | ({{Kpt|Prieto-Márquez, Wagner}}, [[2013]]) {{Kpt|Prieto-Márquez, Wagner, Bell, Chiappe}}, 2014 |
|- | |- | ||
| =''[[Saurolophus]] morrisi'' | | =''[[Saurolophus]] morrisi'' | ||
| Linia 105: | Linia 109: | ||
|} | |} | ||
<small><references/></small> | <small><references/></small> | ||
| + | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| + | [[Kategoria:Ornithischia]] | ||
| + | [[Kategoria:Ornithopoda]] | ||
| + | [[Kategoria:Iguanodontia]] | ||
| + | [[Kategoria:Hadrosauridae]] | ||
| + | [[Kategoria:Ameryka Północna]] | ||
| + | [[Kategoria:USA]] | ||
| + | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
| + | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| + | [[Kategoria:Mastrycht]] | ||
| + | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] | ||
Aktualna wersja na dzień 17:48, 27 maj 2024
W trakcie aktualizacji.
| Autor: |
| Łukasz Czepiński |
| Augustynolophus (augustynolof) | |
|---|---|
| Długość: | ? ~10 m |
| Masa: | ? ~2,5 t |
| Miejsce występowania: | USA
(formacja Moreno; Kalifornia) |
| Czas występowania | 68-66 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Ryc. 1. Porównanie czaszki Saurolophus osborni (u góry) z czaszką | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy… Występowanie Augustynolophus morrisi.
| |
Wstęp
Augustynolophus to rodzaj zaurolofina z późnej kredy USA. Został opisany w 2014 roku przez zespół amerykańskich paleontologów[2], a wcześniej zaliczany był do rodzaju Saurolophus[1]. W odróżnieniu od zaurolofa, augustynolofa charakteryzuje się między innymi odmiennym kształtem i budową wyrostka na czaszce, tworzonego przez wydłużone kości nosowe, skierowane ku górze, nie w tył (ryc. 2).
Historia odkrycia
Na podstawie: Prieto-Márquez et al., 2014[2].
W latach 1939-1940 Chester Stock wraz z zespołem z Instytutu Technologii w Kaliifornii, zebrał dwa niekompletne szkielety hadrozaurydów, zawierające częściowo zachowane czaszki. Okazy te zostały znalezione w skałach późnokredowej formacji Moreno (Kalifornia; USA). W 1973 roku paleontolog William J. Morris zaklasyfikował te skamieniałości jako cf. Saurolophus sp.[3]. W 2010 roku Phill Bell i David Evans sugerowali, że kalifornijski hadrozauryd jest taksonem siostrzanym do Saurolophus lub Edmontosaurus, jednak nie należy do żadnego z nich[4]. W 2013 roku Prieto-Márquez i Wagner umieścili go jako nowy gatunek w obrębie rodzaju Saurolophus - S. morrisi[1], zaś w 2014 roku ustanowili dla niego nową nazwę rodzajową - Augustynolophus[2].
Materiał kopalny
Holotyp: LACM/CIT 2852 - szkielet, wraz z fragmentem lewej i większością prawej k. przedszczękowej, obiema k. szczękowymi, prawą k. jarzmową, prawą k. kwadratowo-jarzmową, częściową prawą k. kwadratową; prawą k. zaoczodołową, bocznopotyliczny (paroccipital) wyrostek prawej k. zewnętrznopotylicznej (exoccipital), k. przedzębowa, prawa i przedni fragment lewej k. zębowej, częsciowa k. kątowa górna, k. kątowa i płatowa; kręgi szyjne, grzbietowe i ogonowe, częściowa prawa łopatka, obie k. łokciowe, III k. śródstopia, różne elementy kończyn przednich i tylnych.
Materiał przypisany: LACM/CIT 2760 - fragmentaryczna czaszka (zawierająca przednią część dachu czaszki - częściowe k. czołowe, k. ciemieniową, k. łuskowe, k. uszne przednie [prootics], k. nadpotyliczną i fragmenatryczne k. zewnątrzpotyliczne; prawdopodobnie złączone w części dalszej k. nosowe, obie k. szczękowe, niemal kompletna prawa k. kwadratowa, lewa i przednia połowa prawej k. zębowej, częściowa k. kątowa górna i pojedyncze izolowane zęby z k. zębowej) oraz szkielet pozaczaszkowy składający się z: lewej k. kruczej, lewej łopatki pozbawionej dalszego końca, lewej k. ramiennej, dalszego końca prawej k. ramiennej, bliższych części obu k. łokciowych i promieniowych, fragmentów obu k. udowych, bliższego końca lewej k. piszczelowej, lewej III k. śródstopia i wielu fragmentów kończyn przednich i tylnych. Okaz ten jest ok. 30% mniejszy od holotypu.
Diagnoza
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Zaurolof o następującej autapomorfii: k. zaoczodołowa z ornamentacją w postaci szerokiego, pochyłego rowka na wyrostku k. jarzmowej (ryc. ZZ).
S. morrisi różni się od mongolskiego i kanadyjskiego gatunku również dwiema innymi, mniej jasnymi cechami. Zewnętrzny otwór nosowy, zarówno u Prosaurolophus jak i Saurolophus jest wydłużony i szparkowaty, tworząc ciasno zwężone, niemal V-kształtne zakończenie pyskowo-wewnętrzne (rostroventral terminus). Podczas gdy u S. morrisii wyraźnie ostry przedni koniec otworu posiada V-kształtną pyskową krawędź, ale nie jest jasne, czy nozdrze było szparkowate. Co więcej, k. przedszczękowa i szczękowa okazu LACM/CIT 2852, ma o wiele głębsze otwarcie. Być może jest to efekt deformacji okazu w trakcie diagenezy (tworzenia skały), jak sugerują Bell i Evans[4], ale nie jest jasne, jak taka deformacja mogłaby wpłynąć na geometryczne przekształcenie kostnych nozdrzy, przez co autorzy opisu S. morrisi uznają, że skamieniałości przedstawiają oryginalną morfologię zwierzęcia[1].
Klasyfikacja
| Kladogramy są powszechnym sposobem przedstawiania hipotez o pokrewieństwach między organizmami. Ich interpretacja wymaga pewnych umiejętności, dlatego też dowiedz się Jak czytać kladogramy. |
| Saurolophini |
| ||||||||||||||||||
Kladogram ukazujący relacje Augustynolophus w obrębie Saurolophini (za: Prieto-Márquez et al., 2014.[2]).
Etymologia
Nazwa rodzajowa honoruje Gretchen Augustyn i jej rodzinę, która wspierała projekty naukowe i edukacyjne prowadzone przez Dinosaur Institute z Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles. Przyrostek -lophus oznacza "grzebień" i odnosi się do pokrewieństwa dinozaura z innymi przedstawicielami plemienia Saurolophini. Nazwa gatunkowa, morrisi, honoruje paleontologa Williama J. Morrisa, który wsławił się badaniami nad morfologią funkcjonalną i historią ewolucyjną hadrozaurydów z wybrzeża Pacyfiku i Środkowego Zachodu Ameryki Północnej[1]. Był pierwszym naukowcem, który sugerował przynależność kalifornijskiego hadrozauryda do rodzaju Saurolophus[3]. Nazwę Augustynolophus morrisi można zatem przetłumaczyć jako "grzebień Augustyn i Morrisa".
Spis gatunków
| Augustynolophus | Prieto-Márquez, Wagner, Bell, Chiappe, 2014 |
|---|---|
| A. morrisi | (Prieto-Márquez, Wagner, 2013) Prieto-Márquez, Wagner, Bell, Chiappe, 2014 |
| =Saurolophus morrisi | Prieto-Márquez, Wagner, 2013 |
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Prieto-Márquez, A., Wagner, J.R., 2013. Saurolophus morrisi, a new species of hadrosaurid dinosaur from the Late Cretaceous of the Pacific coast of North America. Acta Palaeontologica Polonica (w druku)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Prieto-Márquez, A., Wagner, J.R., Bell, P.R. & Chiappe, L.M., 2014. The late-surviving ‘duck-billed’ dinosaur Augustynolophus from the upper Maastrichtian of western North America and crest evolution in Saurolophini. Geological Magazine.
- ↑ 3,0 3,1 Morris, W.J., 1973. A review of Pacific coast hadrosaurs. Journal of Paleontology 47: 551–561.
- ↑ 4,0 4,1 Bell, P.R. & Evans, D.C., 2010. Revision of the status of Saurolophus (Hadrosauridae) from California, USA. Canadian Journal of Earth Sciences, 47(11), 1417-1426.
