Europelta: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | Do sprawdzenia. | ||
| + | |||
{{DISPLAYTITLE:''Europelta''}} | {{DISPLAYTITLE:''Europelta''}} | ||
<small> | <small> | ||
| Linia 5: | Linia 7: | ||
| Korekta: | | Korekta: | ||
|- | |- | ||
| − | | [[Adrian Sztuba]] | + | | [[Adrian Sztuba]] |
| | | | ||
| Linia 26: | Linia 28: | ||
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Stratygrafia|Czas występowania]]''' | ! '''[[:Kategoria:Stratygrafia|Czas występowania]]''' | ||
| − | | <small>[[wczesna kreda]] ([[ | + | | <small>[[wczesna kreda]] ([[alb]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 40: | Linia 42: | ||
[[Struthiosaurinae]] | [[Struthiosaurinae]] | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 |[[Plik:Europelta.jpg|400px]] | ||
| + | <small>Rekonstrukcja. Autor: IJReid [https://en.wikipedia.org/wiki/Europelta#/media/File:Europelta.jpg]</small> | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
| + | |||
== Wstęp == | == Wstęp == | ||
''Europelta'' to rodzaj ankylozaura zaliczany do [[klad|kladu]] Nodosauridae. Żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Hiszpanii. Jest to najbardziej kompletny ankylozaur znaleziony w Europie. | ''Europelta'' to rodzaj ankylozaura zaliczany do [[klad|kladu]] Nodosauridae. Żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Hiszpanii. Jest to najbardziej kompletny ankylozaur znaleziony w Europie. | ||
| − | == | + | == Odkrycie i etymologia == |
| − | Skamieniałości ''Europelta'' zostały znalezione w Hiszpanii, w pobliżu Ariño, dokładniej na terenie kopalni węgla Santa María. Nazwa rodzajowa została utworzona ze słów "Euro" (Europa) i | + | Skamieniałości ''Europelta'' zostały znalezione w Hiszpanii, w pobliżu Ariño, dokładniej na terenie kopalni węgla Santa María. Nazwa rodzajowa została utworzona ze słów "Euro" (Europa) i "pelta" (tarcza). Nazwa gatunkowa - ''carbonensis'' - odnosi się do kopalni węgla, gdzie odnaleziono skamieniałości europelty. |
== Budowa == | == Budowa == | ||
| − | Odnaleziono dwa dość kompletne, lecz | + | Odnaleziono dwa dość kompletne, lecz nieartykułowane okazy europelty - holotyp AR-1/10 oraz paratyp AR-1/31 (odnalezione kości zaznaczono na rysunku obok). |
| − | Czaszka | + | Czaszka miała długość ok. 37 cm i szerokość (w najszerszym miejscu) ok. 30 cm. W tylnej części nieco się ona zwężała, co w widoku grzbietowym nadawało jej charakterystyczny kształt gruszki. Podniebienie nie miało kształtu klepsydry, jak u innych nodozaurów. |
| − | Większość osteoderm nie była połączona ze szkieletem, przez co by porównać pancerz | + | Większość osteoderm nie była połączona ze szkieletem, przez co by porównać pancerz europelty z pancerzami innych ankylozaurów podzielono je na typy od "A" do "H". Osteodermy połączone z kośćmi znaleziono jedynie przy miednicy holotypu. |
| + | [[Plik:Europe_s_shield_by_scotthartman.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja szkieletu z zaznaczonymi znalezionymi kośćmi. Autor: Scott Hartmann. [https://www.deviantart.com/scotthartman/art/Europe-s-shield-429476594].]] | ||
| − | Jak na ankylozaura | + | Jak na ankylozaura europelta miała bardzo długą kość piszczelową (90% długości kości udowej). |
== Systematyka == | == Systematyka == | ||
| − | Europelta należy do kladu w obrębie nodozaurów o nazwie Struthiosaurinae. Należy do niego także ''[[Anoplosaurus]]'', ''[[ | + | Europelta należy do kladu w obrębie nodozaurów o nazwie Struthiosaurinae. Należy do niego także ''[[Anoplosaurus]]'', ''[[Hungarosaurus]]'' i ''[[Struthiosaurus]]''. |
| + | [[Plik:Europelta_-_skull.jpg|300px|thumb|right|Czaszka holotypu. Autor zdjęcia: Ghedoghedo. [https://en.wikipedia.org/wiki/Europelta#/media/File:Europelta_-_skull.jpg].]] | ||
| − | Odkrycie europelty pokazuje, że już we wczesnej kredzie | + | Odkrycie europelty pokazuje, że już we wczesnej kredzie do Europy dotarły pierwsze ankylozaury nie należące do Polacanthidae. "Wymiana" polakantydów na nodozaury nastąpiła w tym samym czasie w Ameryce Północnej i Europie. Świadczy to o tym, że jeszcze wtedy nodozaury z obu kontynentów nie były od siebie odizolowane. |
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
| Linia 68: | Linia 76: | ||
|- | |- | ||
! ''E. carbonensis'' | ! ''E. carbonensis'' | ||
| − | | {{Kpt|Kirkland, Alcalá, Loewen, Espílez, Luis, Mampel}} i {{Kpt| Wiersma}}, 2013 | + | | {{Kpt|Kirkland, Alcalá, Loewen, Espílez, Luis, Mampel}} i {{Kpt| Wiersma}}, [[2013]] |
|} | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> Kirkland J.I., Alcalá L., Loewen M.A, Espílez E., Mampel L., Wiersma J.L. 2013. The Basal Nodosaurid Ankylosaur Europelta carbonensis n. gen., n. sp. from the Lower Cretaceous (Lower Albian) Escucha Formation of Northeastern Spain. PLoS ONE. 8 (12): e80405. [[doi : 10.1371 / journal.pone.0080405]]. | + | <small> Kirkland J.I., Alcalá L., Loewen M.A, Espílez E., Mampel L., Wiersma J.L. 2013. The Basal Nodosaurid Ankylosaur Europelta carbonensis n. gen., n. sp. from the Lower Cretaceous (Lower Albian) Escucha Formation of Northeastern Spain. PLoS ONE. 8 (12): e80405. [[doi:10.1371/journal.pone.0080405]]. |
</small> | </small> | ||
| Linia 83: | Linia 91: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Alb]] |
| + | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] | ||
Aktualna wersja na dzień 22:47, 31 mar 2024
Do sprawdzenia.
| Autor: | Korekta: |
| Adrian Sztuba |
| Europelta (europelta) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 5 m |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Hiszpania – prowincja Teruel |
| Czas występowania | wczesna kreda (alb) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja. Autor: IJReid [3] | |
Wstęp
Europelta to rodzaj ankylozaura zaliczany do kladu Nodosauridae. Żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Hiszpanii. Jest to najbardziej kompletny ankylozaur znaleziony w Europie.
Odkrycie i etymologia
Skamieniałości Europelta zostały znalezione w Hiszpanii, w pobliżu Ariño, dokładniej na terenie kopalni węgla Santa María. Nazwa rodzajowa została utworzona ze słów "Euro" (Europa) i "pelta" (tarcza). Nazwa gatunkowa - carbonensis - odnosi się do kopalni węgla, gdzie odnaleziono skamieniałości europelty.
Budowa
Odnaleziono dwa dość kompletne, lecz nieartykułowane okazy europelty - holotyp AR-1/10 oraz paratyp AR-1/31 (odnalezione kości zaznaczono na rysunku obok).
Czaszka miała długość ok. 37 cm i szerokość (w najszerszym miejscu) ok. 30 cm. W tylnej części nieco się ona zwężała, co w widoku grzbietowym nadawało jej charakterystyczny kształt gruszki. Podniebienie nie miało kształtu klepsydry, jak u innych nodozaurów.
Większość osteoderm nie była połączona ze szkieletem, przez co by porównać pancerz europelty z pancerzami innych ankylozaurów podzielono je na typy od "A" do "H". Osteodermy połączone z kośćmi znaleziono jedynie przy miednicy holotypu.
Jak na ankylozaura europelta miała bardzo długą kość piszczelową (90% długości kości udowej).
Systematyka
Europelta należy do kladu w obrębie nodozaurów o nazwie Struthiosaurinae. Należy do niego także Anoplosaurus, Hungarosaurus i Struthiosaurus.
Odkrycie europelty pokazuje, że już we wczesnej kredzie do Europy dotarły pierwsze ankylozaury nie należące do Polacanthidae. "Wymiana" polakantydów na nodozaury nastąpiła w tym samym czasie w Ameryce Północnej i Europie. Świadczy to o tym, że jeszcze wtedy nodozaury z obu kontynentów nie były od siebie odizolowane.
Spis gatunków
| Europelta | Kirkland, Alcalá, Loewen, Espílez, Luis, Mampel i Wiersma, 2013 |
|---|---|
| E. carbonensis | Kirkland, Alcalá, Loewen, Espílez, Luis, Mampel i Wiersma, 2013 |
Bibliografia
Kirkland J.I., Alcalá L., Loewen M.A, Espílez E., Mampel L., Wiersma J.L. 2013. The Basal Nodosaurid Ankylosaur Europelta carbonensis n. gen., n. sp. from the Lower Cretaceous (Lower Albian) Escucha Formation of Northeastern Spain. PLoS ONE. 8 (12): e80405. doi:10.1371/journal.pone.0080405.
![[3]](https://en.wikipedia.org/wiki/Europelta#/media/File:Europelta.jpg){kind=link}
![[2]](https://en.wikipedia.org/wiki/Europelta#/media/File:Europelta_-_skull.jpg){kind=link}