Patagopelta: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "{{DISPLAYTITLE: ''Patagopelta''}} {{Opis |Autor = Paweł Konarzewski |Korekta = |nazwa = ''Patagopelta'' (patago...") |
(Soto-Acuña i in., 2024) |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Paweł Konarzewski]] | |Autor = [[Paweł Konarzewski]] | ||
| − | |Korekta = | + | |Korekta = [[Michał Siedlecki]] |
|nazwa = ''Patagopelta'' (patagopelta) | |nazwa = ''Patagopelta'' (patagopelta) | ||
|długość = ok. 2,2 m | |długość = ok. 2,2 m | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
[[Ankylosauria]] | [[Ankylosauria]] | ||
| − | [[Nodosauridae]] | + | ? [[Nodosauridae]]/? [[Parankylosauria]] |
| − | [[Nodosaurinae]] | + | ? [[Nodosaurinae]] |
|grafika = Patagopelta into the water.png | |grafika = Patagopelta into the water.png | ||
| − | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Patagopelta''. Autor: Gabriel Díaz Yantén [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Patagopelta_into_the_water.png] | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Patagopelta'' jako nodozauryda. Autor: Gabriel Díaz Yantén [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Patagopelta_into_the_water.png] |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Patagopelta'' to [[nodozauryd]] żyjący w Argentynie na przełomie [[kampan]] | + | ''Patagopelta'' to [[nodozauryd]] lub [[Parankylosauria|parankylozaur]] żyjący w Argentynie na przełomie [[kampan|kampanu]] i [[mastrycht|mastrychtu]] ([[późna kreda]]). Jest to drugi ważny [[takson]] [[Ankylosauria|ankylozaura]] pochodzący z Ameryki Południowej. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Patagopelta Skeletal.svg|thumb|Sylwetka ''Patagopelta'' jako przedstawicielki Parankylosauria wraz z zaznaczeniem na biało znanych kości. Pierwszy rysunek przedstawia znane osteodermy, zaś drugi szkielet pozaczaszkowy. Autor: SlvrHwk [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Patagopelta_Skeletal.svg]]] | ||
[[Holotyp]] MPCA-SM-78 to fragment tarczki kręgu szyjnego (ang. ''cervical half-ring element'') | [[Holotyp]] MPCA-SM-78 to fragment tarczki kręgu szyjnego (ang. ''cervical half-ring element'') | ||
| Linia 42: | Linia 43: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | ''Patagopelta'' była niewielkim dinozaurem pancernych | + | ''Patagopelta'' była niewielkim dinozaurem pancernych dorównującym rozmiarami ''[[Struthiosaurus]]''. Jej ciało pokrywały liczne osteodermy, jednak na końcu ogona nie znajdowała się kostna buława. Od swoich kuzynów różniła się unikalną budową tarczek szyjnych oraz kości udowych. Według autorów opisu miała silnie rozwinięte mięśnie na przedniej powierzchni kości udowej. |
| + | |||
| + | ==Systematyka== | ||
| + | Analiza filogenetyczna umieściła patagopeltę jako członka [[klad|kladu]] [[Nodosaurinae]] w obrębie nodozaurydów, jako stosunkowo bliskiego krewniaka [[Texasetes|texasetesa]] (Riguetti i in., 2022). Jednakże nowe szczątki późnokredowych ankylozaurów z Patagonii wskazują, że patagopelta mogła być o wiele bardziej [[takson bazalny|bazalnym]] ankylozaurem w obrębie kladu [[Parankylosauria]], obejmującego ankylozaury z terenów dawnej [[Gondwana|Gondwany]] (Agnolín i in., 2024). Podobnie sądzą Soto-Acuña i współpracownicy (2024). W ich analizie filogenetycznej ''Patagopelta'' uplasowała się węwnątrz grupy [[Parankylosauria]]. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa rodzajowa ''Patagopelta'' to połączenie słowa ''patago'' odnoszącego się do miejsca odnalezienia szczątków dinozaura oraz greckiego wyrazu ''pelta'' znaczącego "tarcza". Epitet gatunkowy ''cristata'' (z języka łacińskiego) oznacza "grzebień". Nawiązuje | + | Nazwa rodzajowa ''Patagopelta'' to połączenie słowa ''patago'' odnoszącego się do miejsca odnalezienia szczątków dinozaura oraz greckiego wyrazu ''pelta'' znaczącego "tarcza". Epitet gatunkowy ''cristata'' (z języka łacińskiego) oznacza "grzebień". Nawiązuje on do dużych grzebieni znajdujących się na osteodermach szyjnych i kości udowej. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Patagopelta''}} | | {{V|''Patagopelta''}} | ||
| − | | {{Kpt|Riguetti, Pereda-Suberbiola, Ponce, Salgado, Apesteguía, Rozadilla | + | | {{Kpt|Riguetti, Pereda-Suberbiola, Ponce, [[Salgado]], [[Apesteguía]], Rozadilla}} i {{Kpt|[[Victoria Arbour|Arbour]]}}, [[2022]] |
|- | |- | ||
| {{V|''P. cristata''}} | | {{V|''P. cristata''}} | ||
| − | | {{Kpt|Riguetti, Pereda-Suberbiola, Ponce, Salgado, Apesteguía, Rozadilla | + | | {{Kpt|Riguetti, Pereda-Suberbiola, Ponce, Salgado, Apesteguía, Rozadilla}} i {{Kpt|[[Victoria Arbour|Arbour]]}}, 2022 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Riguetti, F., Pereda-Suberbiola, X., Ponce, D., Salgado, L., Apesteguía, S., Rozadilla, S., & Arbour, V. (2022). "A new small-bodied ankylosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of North Patagonia (Río Negro Province, Argentina)". | + | Agnolín, F. L., Álvarez Herrera, G., Rolando, M. A., Motta, M.,Rozadilla, S., Verdiquio, L., D'Angelo, J. S., Moyano-Paz, D., Varela, A. N., Sterli, J., Bogan, S., Miner, S., Moreno, R., Ana, Muñoz, G., Isasi, M. P., & Novas, F. E. (2024). "Fossil vertebrates from the Cerro Fortaleza Formation (Upper Cretaceous), Santa Cruz Province, Argentina". Cretaceous Research. 154. 105735. [[doi:10.1016%2Fj.cretres.2023.105735]] |
| + | |||
| + | Riguetti, F., Pereda-Suberbiola, X., Ponce, D., Salgado, L., Apesteguía, S., Rozadilla, S., & Arbour, V. (2022). "A new small-bodied ankylosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of North Patagonia (Río Negro Province, Argentina)". Journal of Systematic Palaeontology. 20(1): 1-33, 2137441. [[doi:10.1080/14772019.2022.2137441]] | ||
| + | |||
| + | Soto Acuña, S., Vargas, A.O. & Kaluza, J.A. (2024). "A new look at the first dinosaur discovered in Antarctica: reappraisal of ''Antarctopelta oliveroi'' (Ankylosauria: Parankylosauria)". Advances in Polar Science. 35 (1): 78–107. [[doi:10.12429/j.advps.2023.0036]] | ||
</small> | </small> | ||
Aktualna wersja na dzień 09:52, 30 kwi 2024
| Autor: | Paweł Konarzewski |
| Korekta: | Michał Siedlecki |
| Patagopelta (patagopelta) | |
|---|---|
| Długość | ok. 2,2 m |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna - Patagonia |
| Czas |
ok. 73-69 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa Patagopelta jako nodozauryda. Autor: Gabriel Díaz Yantén [2] | |
Wstęp
Patagopelta to nodozauryd lub parankylozaur żyjący w Argentynie na przełomie kampanu i mastrychtu (późna kreda). Jest to drugi ważny takson ankylozaura pochodzący z Ameryki Południowej.
Materiał kopalny
Holotyp MPCA-SM-78 to fragment tarczki kręgu szyjnego (ang. cervical half-ring element)
Paratypy stanowią różne osteodermy, ząb, kręgi grzbietowe i ogonowe oraz kości udowe.
Materiał przypisany MACN-PV-RN 1149 to pięć osteoderm.
Budowa
Patagopelta była niewielkim dinozaurem pancernych dorównującym rozmiarami Struthiosaurus. Jej ciało pokrywały liczne osteodermy, jednak na końcu ogona nie znajdowała się kostna buława. Od swoich kuzynów różniła się unikalną budową tarczek szyjnych oraz kości udowych. Według autorów opisu miała silnie rozwinięte mięśnie na przedniej powierzchni kości udowej.
Systematyka
Analiza filogenetyczna umieściła patagopeltę jako członka kladu Nodosaurinae w obrębie nodozaurydów, jako stosunkowo bliskiego krewniaka texasetesa (Riguetti i in., 2022). Jednakże nowe szczątki późnokredowych ankylozaurów z Patagonii wskazują, że patagopelta mogła być o wiele bardziej bazalnym ankylozaurem w obrębie kladu Parankylosauria, obejmującego ankylozaury z terenów dawnej Gondwany (Agnolín i in., 2024). Podobnie sądzą Soto-Acuña i współpracownicy (2024). W ich analizie filogenetycznej Patagopelta uplasowała się węwnątrz grupy Parankylosauria.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Patagopelta to połączenie słowa patago odnoszącego się do miejsca odnalezienia szczątków dinozaura oraz greckiego wyrazu pelta znaczącego "tarcza". Epitet gatunkowy cristata (z języka łacińskiego) oznacza "grzebień". Nawiązuje on do dużych grzebieni znajdujących się na osteodermach szyjnych i kości udowej.
Spis gatunków
| Patagopelta | Riguetti, Pereda-Suberbiola, Ponce, Salgado, Apesteguía, Rozadilla i Arbour, 2022 |
| P. cristata | Riguetti, Pereda-Suberbiola, Ponce, Salgado, Apesteguía, Rozadilla i Arbour, 2022 |
Bibliografia
Agnolín, F. L., Álvarez Herrera, G., Rolando, M. A., Motta, M.,Rozadilla, S., Verdiquio, L., D'Angelo, J. S., Moyano-Paz, D., Varela, A. N., Sterli, J., Bogan, S., Miner, S., Moreno, R., Ana, Muñoz, G., Isasi, M. P., & Novas, F. E. (2024). "Fossil vertebrates from the Cerro Fortaleza Formation (Upper Cretaceous), Santa Cruz Province, Argentina". Cretaceous Research. 154. 105735. doi:10.1016/j.cretres.2023.105735
Riguetti, F., Pereda-Suberbiola, X., Ponce, D., Salgado, L., Apesteguía, S., Rozadilla, S., & Arbour, V. (2022). "A new small-bodied ankylosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of North Patagonia (Río Negro Province, Argentina)". Journal of Systematic Palaeontology. 20(1): 1-33, 2137441. doi:10.1080/14772019.2022.2137441
Soto Acuña, S., Vargas, A.O. & Kaluza, J.A. (2024). "A new look at the first dinosaur discovered in Antarctica: reappraisal of Antarctopelta oliveroi (Ankylosauria: Parankylosauria)". Advances in Polar Science. 35 (1): 78–107. doi:10.12429/j.advps.2023.0036
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Patagopelta_into_the_water.png){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Patagopelta_Skeletal.svg){kind=link}