Probactrosaurus

Autor:

Kamil Kamiński

---

Probactrosaurus (probaktrozaur)
Długość	5,5 m
Masa	ok. 1,1 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Chiny, Mongolia Wewnętrzna (formacja Miaogou)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 121,4-100,5 Ma wczesna kreda (apt - alb)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Cerapoda Ornithopoda Iguanodontia Hadrosauroidea
Zmontowany szkielet. Autor zdjęcia: Greg Goebel.

Wstęp

Probactrosaurus to rodzaj średniej wielkości, lekko zbudowanego roślinożernego dinozaura, który żył w drugiej połowie epoki wczesnej kredy na terenie dzisiejszych Chin..

Etymologia

Nazwa Probactrosaurus oznacza „przed Bactrosaurus” i wynika z błędnego wg obecnego stanu wiedzy przekonania, że opisywany tu dinozaur był przodkiem baktrozaura. Epitet gatunkowy nawiązuje do pustyni Gobi.

Materiał kopalny

Holotyp (PIN 2232/1) to fragmentaryczna czaszka, 7 słabo zachowanych kręgów szyjnych, 6 kręgów grzbietowych, 4 krzyżowe i 22 ogonowe, obie łopatki, k. krucza, k. ramienne i łokciowe, k. promieniowa, kilka kości śródręcza, lewe k. udowa i piszczelowa, obie k. strzałkowe i kilka k. śródstopie.

Oprócz tego znany jest bardzo bogaty materiał przypisany, który obejmuje zarówno niekompletne szkielety, jak i pojedyncze kości. Dzięki temu znana jest większość szieletu probaktrozaura.

Zrekonstruowany szkielet. Autor zdjęcia: Kumiko. [1].

Historia taksonu

Szczątki probaktrozaura zostały zebrane w latach 1959-60 na terenie Mingolii Wewnętrznej w Chinach. W 1966 r. radziecki paleontolog Anatoly Rozhdestvensky na ich podstawie nazwał dwa gatunki w ramach rodzaju Probactrosaurus - P. gobiensis i P. alashanicus. W 2002 r. David Norman dokonał redeskrypcji baktrozaura i zsynonimizował oba gatunki.

W 1997 r. nazwano kolejny gatunek - P. mazongshanensis. Norman (2002) uznał, że nie należy on do rodzaju Probactrosaurus. Następnie przeniesiono go do osobnego rodzaju Gongpoquansaurus (You i in., 2014).

Rekonstrukcja. Autor: Debivort. [2] .

Budowa

Probactrosaurus był ornitopodem o raczej średnich rozmiarach i dość smukłej budowie. Charakteryzował się wydłużonymi przedramionami oraz dłońmi i zredukowanymi, wąskimi kolcami na kciuku. Masywną budową cechowała się za to kość kulszowa (Norman, 2015). Ogólną budowę szkieletu pozaczaszkowego przypominał mantelizaura (Norman, 2002). Czaszka była dość niska i podobna do czaszki Iguanodon oraz Eolambia. Bezzębny przód pyska był zaokrąglony i opadał wyraźnie ku dołowi. Zęby w kościach szczękowych były wąskie i przypominały zęby innych niehadrozaurydowych iguanodontów. W dolnej szczęce zęby były mniejsze i miały bardziej lancetowaty kształt (Norman, 2002).

Filogeneza

Probactrosaurus został opisany jako członek rodziny Iguanodontidae. Obecnie jednak uważa się go za ornitopoda o większym zaawansowaniu ewolucyjnym i członka kladu Hadrosauroidea. Zob. też Iguanodontia#Kladogramy.

Spis gatunków

Probactrosaurus	Anatoly Rozhdestvensky, 1966
P. gobiensis	Anatoly Rozhdestvensky, 1966
= P. alashanicus	Anatoly Rozhdestvensky, 1966
P. mazongshanensis	Lü, 1997	=Gongpoquansaurus mazongshanensis

Bibliografia

Hao, M., Li, Z., Wang, Z., Wang, S., Ma, F., Qinggele, King, J.L., Pei, R.,Zhao, Q., Xu, X. (2024). "A new oviraptorosaur from the Lower Cretaceous Miaogou Formation of western Inner Mongolia, China". Cretaceous Research. 106023. [3]

Lü, J. (1997). "A new Iguanodontidae (Probactrosaurus mazongshanensis sp. nov.) from Mazongshan area, Gansu Province, China". Sino-Japanese Silk Road Dinosaur Expedition. China Ocean Press, Beijing: 27–47.

Norman, D.B. (2002). "On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 4. Probactrosaurus Rozhdestvensky, 1966". Zoological Journal of the Linnean Society. 136 (1): 113–144. doi:10.1046/j.1096-3642.2002.00027.

Norman, D.B. (2015) "On the history, osteology, and systematic position of the Wealden (Hastings group) dinosaur Hypselospinus fittoni (Iguanodontia: Styracosterna)" Zoological Journal of the Linnean Society. doi:10.1111/zoj.12193.

Paul, G.S. (2024). “The Princeton Field Guide to Dinosaurs” (3. edycja). Princeton University Press .

You, H.-I., Li, D.-Q. & Dodson, P. (2014). "Gongpoquansaurus mazongshanensis (Lü, 1997) comb. nov. (Ornithischia: Hadrosauroidea) from the Early Cretaceous of Gansu Province, Northwestern China". W: Eberth, D.A. & Evans, D.C. (eds.). Hadrosaurs. Indiana University Press. 73–76.