Dollodon: Różnice pomiędzy wersjami
m (Holotyp jest chyba kompletny - Paul 2008 ryc. 1 D) |
m |
||
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | + | Do sprawdzenia (zwłaszcza możliwość synonimiki z [[Mantellisaurus]]. | |
+ | {{DISPLAYTITLE:''Dollodon''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
Linia 8: | Linia 9: | ||
| [[Sebastian Oziemski]] | | [[Sebastian Oziemski]] | ||
[[Tomasz Singer]] | [[Tomasz Singer]] | ||
− | + | ||
− | [[Łukasz Czepiński]] | + | [[Marcin Szermański]] |
+ | |||
+ | [[Maciej Ziegler]] | ||
+ | |||
+ | | [[Łukasz Czepiński]] | ||
[[Tomasz Sokołowski]] | [[Tomasz Sokołowski]] | ||
Linia 21: | Linia 26: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
− | | | + | | 6,5 m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
− | | | + | | 1,1 t |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
− | | [[Belgia]] | + | | [[Belgia]] - Bernissart |
− | <small>(grupa Upper Hainaut)</small> | + | <small>(grupa Upper Hainaut i [[formacja]] [[Sainte-Barbe Clays]])</small> |
+ | |||
+ | [[Wielka Brytania]] - Brook, Wyspa Wight | ||
+ | |||
+ | <small>([[formacja]] [[Wessex]])</small> | ||
+ | |||
+ | ??[[Niemcy]] | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
− | | | + | | <small>[[wczesna kreda]] ("środkowy" [[barrem]] - [[apt]])</small> |
− | |||
− | <small> | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
Linia 54: | Linia 61: | ||
[[Iguanodontia]] | [[Iguanodontia]] | ||
+ | |||
+ | [[Hadrosauriformes]] | ||
+ | |||
+ | ? [[Hadrosauroidea]] | ||
|- | |- | ||
− | | colspan=2 |[[Plik:Dollodon.jpg|400px|]] | + | | colspan=2 |[[Plik:Dollodon bampingi Steveoc86.jpg|400px|]] |
− | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa | + | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa ''D. bampingi'' (?= ''[[Mantellisaurus]] atherfieldensis'') na |
− | Autor: Stephen O'Connor[http:// | + | podstawie rekonstrukcji szkieletu G.S. Paula. |
+ | |||
+ | Autor: Stephen O'Connor. Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Dollodon_bampingi_Steveoc86.jpg]</small> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Dollodon'' to | + | ''Dollodon'' to wątpliwy [[rodzaj]] iguanodonta, który występował we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Belgii i Anglii oraz być może na terenie obecnych Niemiec. Był średniej wielkości - dorastał bowiem do 6,5 metrów długości i ponad 1 tony, długość kości udowej – ok. 760 mm ([[Gregory Paul|Paul]], [[2008]]; Paul, [[2010]]). Nazwa [[rodzaj]]owa jest uhonorowaniem Louisa Dollo, który jako pierwszy opisał iguanodonty z kopalni w Bernissart ([[Belgia]]). Oznacza ona w dosłownym tłumaczeniu "ząb Dollo". |
+ | |||
+ | Dwa gatunki tego ornitopoda (''D. seelyi'' i ''D. bampingi'') najczęściej uznaje się za [[synonim]]y innych dinozaurów - odpowiednio ''[[Iguanodon]] bernissartensis'' i ''[[Mantellisaurus]] atherfieldensis''. | ||
+ | |||
+ | ==Gatunki ''Dollodon''== | ||
+ | ===''D. bampingi''=== | ||
+ | '''Długość''': 6,5 m | ||
+ | |||
+ | '''Masa''': 1,1 t | ||
+ | |||
+ | '''Czas''': [[wczesna kreda]] (prawdopodobnie późny [[barrem]]/"środkowy" [[barrem]]/najwcześniejszy [[apt]]) | ||
+ | |||
+ | '''Miejsce''': [[Belgia]]; grupa Upper Hainaut | ||
+ | |||
+ | '''Materiał kopalny''': [[Holotyp]] IRSNB 1551 to kompletna czaszka i szkielet pozaczaszkowy (prawdopodobnie istnieje inny materiał przypisywany do tego gatunku, na co wskazuje podanie przez Paula ([[2008]]) więcej niż jednego miejsca znalezienia szczątków) | ||
− | + | [[Plik:Dollodon.jpg|300px|thumb|right|Holotyp IRSNB 1551 wystawiony w Belgijskim Instytucie Królewskim Historii Naturalnej. Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Dollodon.jpg].]] | |
− | [[Holotyp | ||
− | + | '''Diagnoza ''D. bampingi'' za Paul, 2008''': | |
{{Szablon:Diagnoza}} | {{Szablon:Diagnoza}} | ||
− | + | Prawdopodobnie dorosłe osobniki osiągały ponad 6 metrów długości i ponad 1 tonę wagi. Ogólnie lekko zbudowany. Stosunek długości wierzchołka k. przedszczękowej do przedniego brzegu oczodołu w stosunku do wyrostka bocznopotylicznego wynosi około 1,6. Wydłużenie: tylnej części k. nosowej, szczękowego wyrostka k. przedszczękowej i k. szczękowej. Stosunek długości do minimalnej głębokości wyrostka k. przedszczękowej wynosi ponad 5. Okno przedoczodołowe i towarzyszące mu zagłębienie zredukowane. Kość łzowa krótka, nie ma kontaktu z k. nosową. Tylni brzeg "potyliczny" prosty. Kość kwadrato-jarzmowa krótka. trzony tylnych [[kręg]]ów grzbietowych nieściśnięte przodo-tylnio. Wyrostki kolczyste kręgów: grzbietowych, krzyżowych i ogonowych mają kształt umiarkowanie wysokiego żagla. Siedem zlanych kręgów krzyżowych. Kończyny przednie mają około 55% długości kończyn tylnych. Dłoń wąska. Pierwszy paliczek pierwszego palca dłoni obecny, kolec kciuka i inne kości dłoni umiarkowanych rozmiarów. Centralna część k. biodrowej płytka. Przedłonowy (przedni) wyrostek k. łonowej głęboki. [[Trzon]] kości udowej skręcony. Pierwsze śródstopie obecne, drugie długie. | |
+ | |||
+ | Wg m.in. Normana ([[2013]]) diagnoza Paula nie opiera się na cechach unikalnych i nie została formalnie odpowiednio opisana, dlatego ''D. bampingi'' uważa za ''[[nomen dubium]]'' i można założyć, że jego [[holotyp]] reprezentuje [[gatunek]] ''[[Mantellisaurus]] atherfieldensis''. Epitet gatunkowy ''bampingi'' został nadany na cześć D. Bampinga, który udzielił wsparcia podczas badania dollodonta. | ||
+ | |||
+ | ===''D. seelyi''=== | ||
+ | '''Długość''': ? m | ||
+ | |||
+ | '''Masa''': ? t | ||
+ | |||
+ | '''Czas''': [[wczesna kreda]] ([[barrem]]) | ||
+ | |||
+ | '''Miejsce''': [[Belgia]] - Bernissart; [[formacja]] Sainte-Barbe Clays i [[Wielka Brytania]] - Brook, Wyspa Wight; [[formacja]] [[Wessex]] | ||
+ | |||
+ | '''Materiał kopalny''': NHMUK R2502 to kość biodrowa przypisana wcześniej do ''[[Iguanodon]] seelyi'' + materiał przypisany (częściowo) materiał należący do ''I. mantelli'' | ||
− | + | Osobnika z Wyspy Wight odnalazł w [[1870]] roku [[John Hulke]]. Opisał go 12 lat później jako kolejnego wówczas gatunka iguanodonta - ''[[Iguanodon]] seelyi''. Epitet gatunkowy ''seelyi'' honoruje Charlesa Seely'ego. | |
− | |||
− | [[ | + | ==Taksonomia i ważność gatunków ''D. bampingi'' i ''D. seelyi''== |
+ | ''Dollodon'' ma bardzo zawiłą [[taksonomia|taksonomię]]. Już dawno zauważono, że wczesnokredowe europejskie iguanodonty reprezentują dwa typy budowy - smukły i masywny. ''Dollodon'' należy do tej pierwszej grupy. W [[2008]] roku [[Gregory Paul|Gregory S. Paul]] zdecydował się na utworzenie nowego gatunku ''Dollodon bampingi'' (wcześniej był to okaz należący (częściowo) do ''[[Iguanodon]] mantelli'', później ''I. atherfieldensis'', czyli ''[[Mantellisaurus]] atherfieldensis''). [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i [[Yusuke Ishida|Ishida]] ([[2010]]) stwierdzają, że ''Dollodon bampingi'' to [[młodszy synonim]] ''[[Iguanodon]] seelyi'', przeważnie uznawanego za [[młodszy synonim]] masywnego ''[[Iguanodon]] bernissartensis'' ([[Andrew McDonald|McDonald]], [[2012]], [[David Norman|Norman]], [[2004]]). Lecz właśnie ''I. seelyi'' jest dla nich gatunkiem nie należącym do iguanodonta, a więc uznają zaproponowaną przez Paula nazwę ''Dollodon'' jako ważną, jedynie uznając za właściwy epitet gatunkowy ''seelyi'', a nie ''bampingi''. | ||
− | + | McDonald ([[2012]]) uważa dollodonta za [[młodszy synonim]] mantellizaura (co więcej - uznaje nazewnictwo ''D. bampingi'', a nie ''D. seelyi''), uznając z przedstawicieli [[Iguanodontia]] jedynie ''[[Iguanodon]] bernissartensis'' i ''[[Mantellisaurus]] atherfieldensis'' za ważne gatunki z [[barrem]]u – [[apt]]u Belgii i Anglii. Sam [[gatunek]] iguanodonta ''I. seelyi'' uznaje za [[synonim]] ''I. bernissartensis'', czym zgadza się z Normanem ([[2004]]; [[2010]]; [[2013]]). | |
− | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | + | | ''Dollodon'' | |
− | | [[Paul]], [[2008]] | + | | {{Kpt|[[Gregory Paul|Paul]]}}, [[2008]] |
+ | | ''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
− | + | | ''D. bampingi'' | |
− | | ([[Hulke]], [[1882]]) [[ | + | | {{Kpt|Paul}}, 2008 |
− | | ?= '' | + | |?= '''''[[Mantellisaurus|Mantellisaurus atherfieldensis]]''''' |
+ | |- | ||
+ | | ''D. seelyi'' | ||
+ | | ({{Kpt|[[John Hulke|Hulke]]}}, [[1882]]) {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|[[Yusuke Ishida|Ishida]]}}, [[2010]] | ||
+ | |?= '''''[[Iguanodon|Iguanodon bernissartensis]]''''' | ||
|- | |- | ||
− | | = '' | + | | = ''[[Iguanodon]] seelyi'' |
− | | | + | | {{Kpt|Hulke}}, 1882 |
+ | | | ||
|- | |- | ||
− | | = ''[[Iguanodon]]'' | + | | = ''[[Iguanodon]] mantelli'' [partim] |
+ | | {{Kpt|[[Christian von Meyer|von Meyer]]}}, [[1832]] | ||
| | | | ||
− | |||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
− | Carpenter, K. | + | Carpenter, K. & Ishida, Y. (2010) "Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space". Journal of Iberian Geology 36 (2): 145-164. [[doi:10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3.]] |
− | McDonald, A.T. (2012) "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe". Cretaceous Research advance online publication. doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002 | + | McDonald, A.T. (2012) "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe". Cretaceous Research advance online publication. [[doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002]] |
+ | |||
+ | McDonald, A.T., Wolfe, D.G. & Kirkland, J.I. (2010A) "A new basal hadrosauroid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Turonian of New Mexico" Journal of Vertbrate Paleontology, 30(3), 799-812. [[doi:10.1080/02724631003763516]] | ||
+ | |||
+ | McDonald, A.T., Barrett, P.M. & Chapman, S.D. (2010B) "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England" Zootaxa, 2569, 1–43. | ||
Norman D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press | Norman D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press | ||
Linia 106: | Linia 154: | ||
Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66. | Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66. | ||
− | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009 | + | Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda) |
+ | Revue de Paléobiologie; vol. 32 (2): 385-404 [http://www.ville-ge.ch/mhng/paleo/paleo-pdf/32-2/pal_32_2_09.pdf] | ||
+ | |||
+ | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. [[doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009]] | ||
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | ||
</small> | </small> | ||
− | + | ||
− | + | [[Kategoria:Nomen dubium]] | |
− | + | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | [[Kategoria: | ||
− | [[Kategoria:Do |
Aktualna wersja na dzień 22:48, 1 kwi 2024
Do sprawdzenia (zwłaszcza możliwość synonimiki z Mantellisaurus.
Autor: | Korekta: |
Sebastian Oziemski | Łukasz Czepiński |
Dollodon (dollodont) | |
---|---|
Długość: | 6,5 m |
Masa: | 1,1 t |
Miejsce występowania: | Belgia - Bernissart
(grupa Upper Hainaut i formacja Sainte-Barbe Clays) Wielka Brytania - Brook, Wyspa Wight ??Niemcy |
Czas występowania | wczesna kreda ("środkowy" barrem - apt) |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa D. bampingi (?= Mantellisaurus atherfieldensis) na podstawie rekonstrukcji szkieletu G.S. Paula. Autor: Stephen O'Connor. Źródło: [2] |
Wstęp
Dollodon to wątpliwy rodzaj iguanodonta, który występował we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Belgii i Anglii oraz być może na terenie obecnych Niemiec. Był średniej wielkości - dorastał bowiem do 6,5 metrów długości i ponad 1 tony, długość kości udowej – ok. 760 mm (Paul, 2008; Paul, 2010). Nazwa rodzajowa jest uhonorowaniem Louisa Dollo, który jako pierwszy opisał iguanodonty z kopalni w Bernissart (Belgia). Oznacza ona w dosłownym tłumaczeniu "ząb Dollo".
Dwa gatunki tego ornitopoda (D. seelyi i D. bampingi) najczęściej uznaje się za synonimy innych dinozaurów - odpowiednio Iguanodon bernissartensis i Mantellisaurus atherfieldensis.
Gatunki Dollodon
D. bampingi
Długość: 6,5 m
Masa: 1,1 t
Czas: wczesna kreda (prawdopodobnie późny barrem/"środkowy" barrem/najwcześniejszy apt)
Miejsce: Belgia; grupa Upper Hainaut
Materiał kopalny: Holotyp IRSNB 1551 to kompletna czaszka i szkielet pozaczaszkowy (prawdopodobnie istnieje inny materiał przypisywany do tego gatunku, na co wskazuje podanie przez Paula (2008) więcej niż jednego miejsca znalezienia szczątków)
Diagnoza D. bampingi za Paul, 2008:
Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Prawdopodobnie dorosłe osobniki osiągały ponad 6 metrów długości i ponad 1 tonę wagi. Ogólnie lekko zbudowany. Stosunek długości wierzchołka k. przedszczękowej do przedniego brzegu oczodołu w stosunku do wyrostka bocznopotylicznego wynosi około 1,6. Wydłużenie: tylnej części k. nosowej, szczękowego wyrostka k. przedszczękowej i k. szczękowej. Stosunek długości do minimalnej głębokości wyrostka k. przedszczękowej wynosi ponad 5. Okno przedoczodołowe i towarzyszące mu zagłębienie zredukowane. Kość łzowa krótka, nie ma kontaktu z k. nosową. Tylni brzeg "potyliczny" prosty. Kość kwadrato-jarzmowa krótka. trzony tylnych kręgów grzbietowych nieściśnięte przodo-tylnio. Wyrostki kolczyste kręgów: grzbietowych, krzyżowych i ogonowych mają kształt umiarkowanie wysokiego żagla. Siedem zlanych kręgów krzyżowych. Kończyny przednie mają około 55% długości kończyn tylnych. Dłoń wąska. Pierwszy paliczek pierwszego palca dłoni obecny, kolec kciuka i inne kości dłoni umiarkowanych rozmiarów. Centralna część k. biodrowej płytka. Przedłonowy (przedni) wyrostek k. łonowej głęboki. Trzon kości udowej skręcony. Pierwsze śródstopie obecne, drugie długie.
Wg m.in. Normana (2013) diagnoza Paula nie opiera się na cechach unikalnych i nie została formalnie odpowiednio opisana, dlatego D. bampingi uważa za nomen dubium i można założyć, że jego holotyp reprezentuje gatunek Mantellisaurus atherfieldensis. Epitet gatunkowy bampingi został nadany na cześć D. Bampinga, który udzielił wsparcia podczas badania dollodonta.
D. seelyi
Długość: ? m
Masa: ? t
Czas: wczesna kreda (barrem)
Miejsce: Belgia - Bernissart; formacja Sainte-Barbe Clays i Wielka Brytania - Brook, Wyspa Wight; formacja Wessex
Materiał kopalny: NHMUK R2502 to kość biodrowa przypisana wcześniej do Iguanodon seelyi + materiał przypisany (częściowo) materiał należący do I. mantelli
Osobnika z Wyspy Wight odnalazł w 1870 roku John Hulke. Opisał go 12 lat później jako kolejnego wówczas gatunka iguanodonta - Iguanodon seelyi. Epitet gatunkowy seelyi honoruje Charlesa Seely'ego.
Taksonomia i ważność gatunków D. bampingi i D. seelyi
Dollodon ma bardzo zawiłą taksonomię. Już dawno zauważono, że wczesnokredowe europejskie iguanodonty reprezentują dwa typy budowy - smukły i masywny. Dollodon należy do tej pierwszej grupy. W 2008 roku Gregory S. Paul zdecydował się na utworzenie nowego gatunku Dollodon bampingi (wcześniej był to okaz należący (częściowo) do Iguanodon mantelli, później I. atherfieldensis, czyli Mantellisaurus atherfieldensis). Carpenter i Ishida (2010) stwierdzają, że Dollodon bampingi to młodszy synonim Iguanodon seelyi, przeważnie uznawanego za młodszy synonim masywnego Iguanodon bernissartensis (McDonald, 2012, Norman, 2004). Lecz właśnie I. seelyi jest dla nich gatunkiem nie należącym do iguanodonta, a więc uznają zaproponowaną przez Paula nazwę Dollodon jako ważną, jedynie uznając za właściwy epitet gatunkowy seelyi, a nie bampingi.
McDonald (2012) uważa dollodonta za młodszy synonim mantellizaura (co więcej - uznaje nazewnictwo D. bampingi, a nie D. seelyi), uznając z przedstawicieli Iguanodontia jedynie Iguanodon bernissartensis i Mantellisaurus atherfieldensis za ważne gatunki z barremu – aptu Belgii i Anglii. Sam gatunek iguanodonta I. seelyi uznaje za synonim I. bernissartensis, czym zgadza się z Normanem (2004; 2010; 2013).
Spis gatunków
Dollodon | Paul, 2008 | nomen dubium |
D. bampingi | Paul, 2008 | ?= Mantellisaurus atherfieldensis |
D. seelyi | (Hulke, 1882) Carpenter i Ishida, 2010 | ?= Iguanodon bernissartensis |
= Iguanodon seelyi | Hulke, 1882 | |
= Iguanodon mantelli [partim] | von Meyer, 1832 |
Bibliografia
Carpenter, K. & Ishida, Y. (2010) "Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space". Journal of Iberian Geology 36 (2): 145-164. doi:10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3.
McDonald, A.T. (2012) "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe". Cretaceous Research advance online publication. doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002
McDonald, A.T., Wolfe, D.G. & Kirkland, J.I. (2010A) "A new basal hadrosauroid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Turonian of New Mexico" Journal of Vertbrate Paleontology, 30(3), 799-812. doi:10.1080/02724631003763516
McDonald, A.T., Barrett, P.M. & Chapman, S.D. (2010B) "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England" Zootaxa, 2569, 1–43.
Norman D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66.
Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda) Revue de Paléobiologie; vol. 32 (2): 385-404 [3]
Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford