Albertonykus: Różnice pomiędzy wersjami
(poprawki) |
m |
||
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Albertonykus''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Sebastian Oziemski]] |
| − | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Daniel Madzia]], [[Dawid Mazurek]], [[Paweł Konarzewski]] | |
| − | + | |nazwa = ''Albertonykus'' (albertonyk) | |
| − | + | |długość = 1,2 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> | |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | |wysokość = 48 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | [[Daniel Madzia]] | + | |masa = 3 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | + | |dieta = prawdopodobnie owadożerny | |
| − | [[Dawid Mazurek]] | + | |miejsce = [[Kanada]] - Alberta |
| − | | | + | <small>([[formacja]] [[Horseshoe Canyon]])</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|71|70.5}} | |
| − | + | ok. 71-70,5 [[Ma]] <ref> Eberth, D. A., & Kamo, S. L. (2020). "High-precision U–PB CA–ID–TIMS dating and chronostratigraphy of the dinosaur-rich horseshoe canyon formation (Upper Cretaceous, Campanian–Maastrichtian), Red Deer River Valley, Alberta, Canada". Canadian Journal of Earth Sciences, 57(10), 1220-1237. [[doi:10.1139/cjes-2019-0019]]</ref><br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[mastrycht]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Kanada]] - | ||
| − | |||
| − | <small>([[formacja Horseshoe Canyon]])</small> | ||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 55: | Linia 33: | ||
?? [[Mononykini]] | ?? [[Mononykini]] | ||
| − | | | + | |grafika = Albertonykus borealis life reconstruction.png |
| − | | | + | |podpis = Porównanie wielkości kury z ''Albertonykus''. Autor: Connor Ashbridge [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Albertonykus_borealis_life_reconstruction.png] |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | |} | + | |PorównanieDługość = |
| − | + | |mapa = | |
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
''Albertonykus'' to [[rodzaj]] alwarezzauryda, którego skamieniałości zostały odkryte w osadach formacji Horseshoe Canyon w Albercie ([[Kanada]]). [[Gatunek typowy]] to ''Albertonykus borealis''. Jego nazwa pochodzi z języka greckiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza "północny pazur z Alberty". | ''Albertonykus'' to [[rodzaj]] alwarezzauryda, którego skamieniałości zostały odkryte w osadach formacji Horseshoe Canyon w Albercie ([[Kanada]]). [[Gatunek typowy]] to ''Albertonykus borealis''. Jego nazwa pochodzi z języka greckiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza "północny pazur z Alberty". | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] tego [[teropod]]a (TMP 2001.45.91) to lewa kość łokciowa, która jest nadzwyczaj szeroka (jej szerokość to aż 35% całkowitej długości). Ponadto odniesiono inne okazy: TMP 2000.45.86 (I | + | [[Holotyp]] tego [[teropod]]a (TMP 2001.45.91) to lewa kość łokciowa, która jest nadzwyczaj szeroka (jej szerokość to aż 35% całkowitej długości). Ponadto odniesiono inne okazy: TMP 2000.45.86 (I pazur dłoni); TMP 2000.45.98 (prawa piszczel); TMP 2000.45.31 (górna część lewej piszczeli); TMP 2000.45.12 i TMP 2002.45.52 (III kości śródstopia); TMP 2000.45.85 (fragment kości śródstopia); TMP 2000.45.61, TMP 2000.45.8 i UALVP 48636 (drugi, trzeci oraz paliczek I palca stopy); TMP 2003.58.8 (trzeci paliczek II palca stopy); TMP 1999.50.110 (trzeci paliczek III palca stopy) oraz TMP 2003.45.51 i TMP 2000.45.97 (bliżej nieokreślone paliczki stopy). Skamieniałości te datuje się na wczesny [[mastrycht]] (ok. 71-70,5 [[Ma]]). |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | Podobnie jak u innych [[alwarezauryd]]ów, kończyny przednie albertonyka były krótkie. Kość łokciowa i pazur przypominają budową te u [[mononykin]]ów. Do niedawna wydawało się, iż kończyny przednie tych teropodów nie pełniły znaczących funkcji. Tymczasem okazuje się, że są one bardzo mocne i być może sprawdzały się podczas żerowania. Szczególnie obszernie na ten temat wypowiedzieli się autorzy opisu ''Albertonykus'', którzy twierdzą, że łapy alwarezzaurydów nie służyły do kopania w ziemi ze względu na swoją długość. O wiele bardziej prawdopodobne jest, że zwierzęta żywiły się m.in. owadami żyjącymi w spróchniałych pniach powalonych drzew. By dobrać się do pożywienia albertonyk i jego krewni musieli rozłupywać kruche drewno, a co za tym idzie ich kończyny musiały być wystarczająco mocne i ostre (pomimo swych rozmiarów). Hipoteza ta nie jest jednak pewna. Zob. też [[Alvarezsauroidea#Dieta]]. | + | Podobnie jak u innych [[Alvarezsauridae|alwarezauryd]]ów, kończyny przednie albertonyka były krótkie. Kość łokciowa i pazur przypominają budową te u [[mononykin]]ów. Do niedawna wydawało się, iż kończyny przednie tych teropodów nie pełniły znaczących funkcji. Tymczasem okazuje się, że są one bardzo mocne i być może sprawdzały się podczas żerowania. Szczególnie obszernie na ten temat wypowiedzieli się autorzy opisu ''Albertonykus'', którzy twierdzą, że łapy alwarezzaurydów nie służyły do kopania w ziemi ze względu na swoją długość. O wiele bardziej prawdopodobne jest, że zwierzęta żywiły się m.in. owadami żyjącymi w spróchniałych pniach powalonych drzew. By dobrać się do pożywienia albertonyk i jego krewni musieli rozłupywać kruche drewno, a co za tym idzie ich kończyny musiały być wystarczająco mocne i ostre (pomimo swych rozmiarów). Hipoteza ta nie jest jednak pewna. Zob. też [[Alvarezsauroidea#Dieta]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Albertonykus''}} | |
| − | | [[Longrich]] i [[Currie]], [[2009]] | + | | {{Kpt|[[Longrich]]}} i {{Kpt|[[Currie]]}}, [[2009]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V| ''A. borealis''}} | |
| − | | [[Longrich]] i [[Currie]], [[2009]] | + | | {{Kpt|[[Longrich]]}} i {{Kpt|[[Currie]]}}, [[2009]] |
|} | |} | ||
| + | |||
| + | ==Bibliografia== | ||
| + | <small> | ||
| + | Longrich, N. R., & Currie, P. J. (2009). "''Albertonykus borealis'', a new alvarezsaur (Dinosauria: Theropoda) from the Early Maastrichtian of Alberta, Canada: implications for the systematics and ecology of the Alvarezsauridae". Cretaceous Research, 30(1), 239-252. [[doi:10.1016/j.cretres.2008.07.005]] | ||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Aktualna wersja na dzień 13:34, 8 lip 2024
| Autor: | Sebastian Oziemski |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Daniel Madzia, Dawid Mazurek, Paweł Konarzewski |
| Albertonykus (albertonyk) | |
|---|---|
| Długość | 1,2 m [1] |
| Wysokość | 48 cm (w biodrach) [1] |
| Masa | 3 kg [1] |
| Dieta | prawdopodobnie owadożerny |
| Miejsce | Kanada - Alberta |
| Czas |
ok. 71-70,5 Ma [2] |
| Systematyka | Dinosauria
?? Mononykinae ?? Mononykini |
 Porównanie wielkości kury z Albertonykus. Autor: Connor Ashbridge [1] | |
Wstęp
Albertonykus to rodzaj alwarezzauryda, którego skamieniałości zostały odkryte w osadach formacji Horseshoe Canyon w Albercie (Kanada). Gatunek typowy to Albertonykus borealis. Jego nazwa pochodzi z języka greckiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza "północny pazur z Alberty".
Materiał kopalny
Holotyp tego teropoda (TMP 2001.45.91) to lewa kość łokciowa, która jest nadzwyczaj szeroka (jej szerokość to aż 35% całkowitej długości). Ponadto odniesiono inne okazy: TMP 2000.45.86 (I pazur dłoni); TMP 2000.45.98 (prawa piszczel); TMP 2000.45.31 (górna część lewej piszczeli); TMP 2000.45.12 i TMP 2002.45.52 (III kości śródstopia); TMP 2000.45.85 (fragment kości śródstopia); TMP 2000.45.61, TMP 2000.45.8 i UALVP 48636 (drugi, trzeci oraz paliczek I palca stopy); TMP 2003.58.8 (trzeci paliczek II palca stopy); TMP 1999.50.110 (trzeci paliczek III palca stopy) oraz TMP 2003.45.51 i TMP 2000.45.97 (bliżej nieokreślone paliczki stopy). Skamieniałości te datuje się na wczesny mastrycht (ok. 71-70,5 Ma).
Budowa
Podobnie jak u innych alwarezaurydów, kończyny przednie albertonyka były krótkie. Kość łokciowa i pazur przypominają budową te u mononykinów. Do niedawna wydawało się, iż kończyny przednie tych teropodów nie pełniły znaczących funkcji. Tymczasem okazuje się, że są one bardzo mocne i być może sprawdzały się podczas żerowania. Szczególnie obszernie na ten temat wypowiedzieli się autorzy opisu Albertonykus, którzy twierdzą, że łapy alwarezzaurydów nie służyły do kopania w ziemi ze względu na swoją długość. O wiele bardziej prawdopodobne jest, że zwierzęta żywiły się m.in. owadami żyjącymi w spróchniałych pniach powalonych drzew. By dobrać się do pożywienia albertonyk i jego krewni musieli rozłupywać kruche drewno, a co za tym idzie ich kończyny musiały być wystarczająco mocne i ostre (pomimo swych rozmiarów). Hipoteza ta nie jest jednak pewna. Zob. też Alvarezsauroidea#Dieta.
Spis gatunków
| Albertonykus | Longrich i Currie, 2009 |
| A. borealis | Longrich i Currie, 2009 |
Bibliografia
Longrich, N. R., & Currie, P. J. (2009). "Albertonykus borealis, a new alvarezsaur (Dinosauria: Theropoda) from the Early Maastrichtian of Alberta, Canada: implications for the systematics and ecology of the Alvarezsauridae". Cretaceous Research, 30(1), 239-252. doi:10.1016/j.cretres.2008.07.005
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
- ↑ Eberth, D. A., & Kamo, S. L. (2020). "High-precision U–PB CA–ID–TIMS dating and chronostratigraphy of the dinosaur-rich horseshoe canyon formation (Upper Cretaceous, Campanian–Maastrichtian), Red Deer River Valley, Alberta, Canada". Canadian Journal of Earth Sciences, 57(10), 1220-1237. doi:10.1139/cjes-2019-0019
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Albertonykus_borealis_life_reconstruction.png){kind=link}