Pegomastax

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański Tomasz Skawiński	Maciej Ziegler Mateusz Tałanda

---

Pegomastax (pegomastaks)
Długość:	ok. 70-90 cm (??)
Masa:	kilka kg
Miejsce występowania:	RPA - prowincja Cape (górne pokłady formacji Elliot = Red Beds)
Czas występowania	200-190 Ma wczesna jura (hettang - synemur)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Heterodontosauridae Heterodontosaurinae
Źródło: Sereno, 2012.
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eg\u00f3rne pok\u0142ady formacji \u003Ca href=\"/index.php?title=Elliot\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Elliot (strona nie istnieje)\"\u003EElliot\u003C/a\u003E, Voyizane, dystrykt Transkei, prowincja Cape, \u003Ca href=\"/wiki/RPA\" class=\"mw-redirect\" title=\"RPA\"\u003ERPA\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EPegomastax africana\u003C/i\u003E - \u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E SAM-PK-K10488.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"g\u00f3rne pok\u0142ady formacji Elliot, Voyizane, dystrykt Transkei, prowincja Cape, RPA|Pegomastax africana - holotyp SAM-PK-K10488.\n","link":"","lat":-30.566666666666666429819088079966604709625244140625,"lon":27.416666666666667850904559600166976451873779296875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Pegomastax africana to wczesnojurajski gatunek heterodontozauryna, opisanego przez znanego amerykańskiego paleontologa Paula Sereno w 2012 roku. Dinozaur ten żył około 200-190 milionów lat temu na obszarze dzisiejszej Republiki Południowej Afryki. Wg analizy Sereno Pegomastax jest taksonem siostrzanym względem Manidens.

Materiał kopalny

Holotyp SAM-PK-K10488 to fragmentaryczna czaszka zawierająca głównie żuchwę - obie kości zębowe i jedną kość przedzębową a także kość zaoczodołową, być może kość przedstawową (prearticular) oraz kilka niezidentyfikowanych elementów.

Wg Galtona (2014) do Pegomastax może też należeć okaz SAM-PK-K1328 (kręgi, miednica, fragmenty kończyn). Wcześniej Sereno (2012) przypisał go do Heterodontosaurus.

Lokalizacja

Holotyp pegomastaks został odnaleziony w pobliżu najlepiej zachowanych szczątków Heterodontosaurus tucki (okazy SAMPK-K337 i SAMPK -K1332), w Voyizane (Voisana), dystrykt Transkei (Herschel), prowincja Cape. Znajdowały się one w małych blokach piaskowca. Ich dokładna lokalizacja to 30°34'S; 27°25'E.

Warstwy te należą do górnej części formacji Elliot (Red Beds) i datowane są na wczesną jurę, konkretnie na około 200-190 milionów lat (hettang – synemur).

Budowa

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Jej kość przedzębowa (predentary) jest bardzo krótka i stosunkowo głęboka - długość jej krawędzi grzbietowej (górnej) wynosi 70% długości krawędzi przednio-brzusznej*. Grzbietowa krawędź kości przedzębowej zakrzywiona przednio-brzusznie pod kątem ok. 45°*. Jej kształt przypomina z przodu papuzi dziób, niespotykany u innych Heterodontosauridae.

Kość zębowa jest solidnie zbudowana, choć wydaje się że nieco mniej masywniej niż u południowoamerykańskiego Manidens. Jej korony zębów "zakłowych" ze środkowo (przyśrodkowo?) wygiętym głównym grzebieniem, zakrzywionym od szczytowego ząbka ku środkowi podstawy korony*. Ząbkowane krawędzie koron lekko wklęsłe po obu stronach dużego szczytowego ząbka*. Długość zęba kości zębowej wynosi 27 mm. Paul Sereno szacuje czaszkę na około 70-80 mm długości, czyli tyle co u Abrictosaurus i Manidens. Prawdopodobnie za życia mierzył około 70-90 cm długości (szacunki nieoficjalne).

Gwiazdką* oznaczono autapomorfie pegomastaks.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Pegomastax została zaczerpnięta z gr. słów pegos i mastax, a jej znaczenie to "silna szczęka". Nazwa odnosi się do budowy jego szczęk, które były solidnie zbudowane. Epitet gatunkowy africana wskazuje na pochodzenie tego wczesnego dinozaura ptasiomiednicznego.

Pierwotnie Sereno nazwał gatunek P. africanus, ale szybko skorygował go na P. africana, odwołując się do wytycznych ICZN, wg których epitet gatunkowy musi odpowiadać rodzajem (tu: żeńskim) ostatniemu członowi nazwy taksonu.

Spis gatunków

Pegomastax	Sereno, 2012
P. africana	Sereno, 2012
= P. africanus	Sereno, 2012

Bibliografia

Galton, P.M. (2014). "Notes on the postcranial anatomy of the heterodontosaurid dinosaur Heterodontosaurus tucki, a basal ornithischian from the Lower Jurassic of South Africa". Revue de Paléobiologie, Genève. 1. 33: 97–141.

Sereno, P.C. (2012) Corrigenda: Taxonomy, morphology, masticatory function and phylogeny of heterodontosaurid dinosaurs. ZooKeys. 227: 101-101, doi: 10.3897/zookeys.227.4091

Sereno, P.C. (2012) Taxonomy, morphology, masticatory function and phylogeny of heterodontosaurid dinosaurs. ZooKeys. 226: 1–225, doi:10.3897/zookeys.226.2840