Guanlong: Różnice pomiędzy wersjami
(→Filogeneza, Guanlong a Monolophosaurus) |
(uzupełnienie/aktualizacja) |
||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
[[Tetanurae]] | [[Tetanurae]] | ||
| − | ? [[Coelurosauria]] | + | [[Avetheropoda]] |
| + | |||
| + | (?) [[Coelurosauria]] | ||
? [[Tyrannosauroidea]] | ? [[Tyrannosauroidea]] | ||
| Linia 53: | Linia 55: | ||
==Odkrycie, tafonomia i materiał kopalny== | ==Odkrycie, tafonomia i materiał kopalny== | ||
| − | ''Guanlong wucaii'' znany jest jak na razie z dwóch szkieletów znalezionych w okolicy Wucaiwan w Kotlinie Dżungarskiej, w północno-zachodnich Chinach, blisko granicy z Mongolią i Kazachstanem. Jeden z nich ([[holotyp]] IVPP V14531) należał do dorosłego osobnika (12-letniego, który zakończył wzrost w wieku 7 lat) - zawiera on niekompletną czaszkę z żuchwą, przedni kręg grzbietowy, kość krzyżową, liczne kręgi ogonowe oraz praktycznie kompletne kości kończyn przednich, tylnych i miednicy. Natomiast drugi ([[paratyp]] IVPP V14532) należał do znacznie mniejszego, młodego guanlonga (6-letniego), jest niemal kompletny: zawiera ciąg kręgów przedkrzyżowych, krzyżowych i część ogonowych oraz kości kończyn i obręczy. Co ciekawe, znaleziono je w niezwykłych dołach - prawdopodobnie dinozaury za życia utknęły w błocie składającym się z wody i pyłu wulkanicznego (zob. opis ''[[Limusaurus#Pu.C5.82apki_na_limuzaury_i_etymologia|Limusaurus]]''). Dinozaur ten został opisany w czasopiśmie Nature z dziewiątego lutego 2006 r. przez [[Xing Xu | + | ''Guanlong wucaii'' znany jest jak na razie z dwóch szkieletów znalezionych w okolicy Wucaiwan w Kotlinie Dżungarskiej, w północno-zachodnich Chinach, blisko granicy z Mongolią i Kazachstanem. Jeden z nich ([[holotyp]] IVPP V14531) należał do dorosłego osobnika (12-letniego, który zakończył wzrost w wieku 7 lat) - zawiera on niekompletną czaszkę z żuchwą, przedni kręg grzbietowy, kość krzyżową, liczne kręgi ogonowe oraz praktycznie kompletne kości kończyn przednich, tylnych i miednicy. Natomiast drugi ([[paratyp]] IVPP V14532) należał do znacznie mniejszego, młodego guanlonga (6-letniego), jest niemal kompletny: zawiera ciąg kręgów przedkrzyżowych, krzyżowych i część ogonowych oraz kości kończyn i obręczy. Co ciekawe, znaleziono je w niezwykłych dołach - prawdopodobnie dinozaury za życia utknęły w błocie składającym się z wody i pyłu wulkanicznego (zob. opis ''[[Limusaurus#Pu.C5.82apki_na_limuzaury_i_etymologia|Limusaurus]]''). Dinozaur ten został opisany w czasopiśmie Nature z dziewiątego lutego 2006 r. przez [[Xu Xing|Xu Xinga]] i współpracowników. |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| Linia 61: | Linia 63: | ||
[[Plik:Guanlong_Nobu_Tamura.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja. Autor: Nobu Tamura [http://spinops.blogspot.com/2012/06/guanlong-wucaii.html].]] | [[Plik:Guanlong_Nobu_Tamura.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja. Autor: Nobu Tamura [http://spinops.blogspot.com/2012/06/guanlong-wucaii.html].]] | ||
| − | Dominuje hipoteza, że ''Guanlong'' to [[bazalny]] [[tyranozauroid]], prawdopodobnie należący do [[Proceratosauridae]] (zob. [[Tyrannosauroidea#Kladogramy]]). Według innej, raczej odrzucanej obecnie hipotezy, którą przedstawił Carr na konferencji Society Vertebrate Paleontology w 2006 roku, ''Guanlong'' jest [[takson siostrzany|siostrzanym taksonem]] lub młodym nieco starszego geologicznie ''[[Monolophosaurus]]''. Oba [[tetanur]]y miały na głowie charakterystyczny kostny grzebień i kilka innych cech wspólnych. Paul w 2010 roku utworzył nawet kombinację ''Monolophosaurus wucaii'' (żeby było ciekawiej, oba umieszcza w [[Sinraptoridae]]), jednak jak sam zastrzega, jego książka nie ma charakteru formalnej propozycji. Według [[analiza filogenetyczna|analizy filogenetycznej]] opublikowanej przez [[Tyrannosauroidea#Carr_i_Williamson.2C_2010|Carra i Williamsona w 2010]] roku [[ | + | Dominuje hipoteza, że ''Guanlong'' to [[bazalny]] [[tyranozauroid]], prawdopodobnie należący do [[Proceratosauridae]] (zob. [[Tyrannosauroidea#Kladogramy]] i [[Coelurosauria#Kladogramy]]). Według innej, raczej odrzucanej obecnie hipotezy (np. [[Stephen Brusatte|Brusatte]] i in., 2010), którą przedstawił [[Thomas Carr|Carr]] na konferencji Society Vertebrate Paleontology w 2006 roku, ''Guanlong'' jest [[takson siostrzany|siostrzanym taksonem]] lub młodym nieco starszego geologicznie ''[[Monolophosaurus]]''. Oba [[tetanur]]y miały na głowie charakterystyczny kostny grzebień i kilka innych cech wspólnych (Carr i in., 2006; Brusatte i in., 2010), z których niektóre (np. duży otwór nosowy) są też obecne u innych taksonów (''[[Proceratosaurus]]'', ''[[Yutyrannus]]''; [[Oliver Rauhut|Rauhut]] i in., 2010; [[Xu Xing|Xu]] i in., 2012). [[Gregory Paul|Paul]] w 2010 roku utworzył nawet kombinację ''Monolophosaurus wucaii'' (żeby było ciekawiej, oba umieszcza w [[Sinraptoridae]]), jednak jak sam zastrzega, jego książka nie ma charakteru formalnej propozycji. Według wkupionej na tyranozauroidach [[analiza filogenetyczna|analizy filogenetycznej]] Carra (2006) [[klad]] ''Guanlong''+''Monolophosaurus'' należy do [[Carnosauria]] a wg opublikowanej przez [[Tyrannosauroidea#Carr_i_Williamson.2C_2010|Carra i Williamsona w 2010]] roku klad ten znajduje się na zewnątrz [[Coelurosauria]]. Przeciw hipotezie o tożsamości ''Guanlong'' i ''Monolophosaurus'' świadczą badania histologiczne [[holotyp]]u ''Guanlong'', liczne [[autapomorfia|autapomorfie]] obu oraz wiele [[synapomorfia|synapomorfii]] [[Coelurosauria]] obecnych u ''Guanlong'' (Brusatte i in., 2010). Wg niepublikowanych analiz (Mortimer, online) guanlong może być celurozaurem bliższym [[takson]]owi [[Maniraptoriformes]] niż Tyrannosauroidea. |
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Guanlong'' | ! ''Guanlong'' | ||
| − | | [[ | + | | [[Xing Xu|Xu]], [[Clark]], [[Forster]], [[Norell]], [[Erickson]], [[Eberth]], [[Jia]] i [[Zhao]], [[2006]] |
|- | |- | ||
! ''G. wucaii'' | ! ''G. wucaii'' | ||
| Linia 88: | Linia 90: | ||
Xu, X., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Erickson, G.M., Eberth, D.A., Jia, C. & Zhao, Q. (2006) "A basal tyrannosauroid dinosaur from the Late Jurassic of China" Nature, 439, 715-718. | Xu, X., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Erickson, G.M., Eberth, D.A., Jia, C. & Zhao, Q. (2006) "A basal tyrannosauroid dinosaur from the Late Jurassic of China" Nature, 439, 715-718. | ||
| + | |||
| + | Xu, X., Wang, K., Zhang, K., Ma, Q., Xing, L., Sullivan, C., Hu, D., Cheng, S., Wang, S. (2012) "A gigantic feathered dinosaur from the Lower Cretaceous of China" Nature, 484, 92-95. [[doi:10.1038/nature10906]] | ||
Zhao, X., Benson, R.B.J., Brusatte, S.L. & Currie, P.J. (2010) "The postcranial skeleton of Monolophosaurus jiangi (Dinosauria: Theropoda) from the Middle Jurassic of Xinjiang, China, and a review of Middle Jurassic Chinese theropods" Geological Magazine, 147(1), 13–27. doi:10.1017/S0016756809990240. | Zhao, X., Benson, R.B.J., Brusatte, S.L. & Currie, P.J. (2010) "The postcranial skeleton of Monolophosaurus jiangi (Dinosauria: Theropoda) from the Middle Jurassic of Xinjiang, China, and a review of Middle Jurassic Chinese theropods" Geological Magazine, 147(1), 13–27. doi:10.1017/S0016756809990240. | ||
Wersja z 20:51, 10 gru 2013
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler, Dawid Mazurek, Marcin Pałdyna | Tomasz Sokołowski, Adrian Tkocz |
| Guanlong (guanlong) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 3 m |
| Masa: | ok. 75 kg |
| Miejsce występowania: | Chiny - Sinciang
formacja Shishugou |
| Czas występowania | ~159,5-159 Ma[1] |
| Systematyka | Dinosauria
(?) Coelurosauria |
Autor: Alexander Lovegrove [2] | |
Wstęp
Guanlong ("smok w koronie") to prawdopodobnie bazalny tyranozauroid, którego odkrycie pozwala zrozumieć ewolucję tej grupy, gdyż miał cechy łączącego go z innymi prymitywnymi celurozaurami. Epitet gatunkowy (chińskie wucai - "pięć kolorów") odnosi się do wielokolorowych skał, w których odnaleziono guanlonga.
Odkrycie, tafonomia i materiał kopalny
Guanlong wucaii znany jest jak na razie z dwóch szkieletów znalezionych w okolicy Wucaiwan w Kotlinie Dżungarskiej, w północno-zachodnich Chinach, blisko granicy z Mongolią i Kazachstanem. Jeden z nich (holotyp IVPP V14531) należał do dorosłego osobnika (12-letniego, który zakończył wzrost w wieku 7 lat) - zawiera on niekompletną czaszkę z żuchwą, przedni kręg grzbietowy, kość krzyżową, liczne kręgi ogonowe oraz praktycznie kompletne kości kończyn przednich, tylnych i miednicy. Natomiast drugi (paratyp IVPP V14532) należał do znacznie mniejszego, młodego guanlonga (6-letniego), jest niemal kompletny: zawiera ciąg kręgów przedkrzyżowych, krzyżowych i część ogonowych oraz kości kończyn i obręczy. Co ciekawe, znaleziono je w niezwykłych dołach - prawdopodobnie dinozaury za życia utknęły w błocie składającym się z wody i pyłu wulkanicznego (zob. opis Limusaurus). Dinozaur ten został opisany w czasopiśmie Nature z dziewiątego lutego 2006 r. przez Xu Xinga i współpracowników.
Budowa
Do ciekawych cech guanlonga należy duży grzebień kostny, w którym za życia znajdowały się worki powietrzne, służące być może do wydawania dźwięków w czasie godów. Podobna struktura znajdowała się u też u Proceratosaurus. W przedniej części pyska miał zęby w kształcie litery "D", co jest charakterystyczne dla tyranozauroidów (ale zob. Tyrannosauroidea#Czaszka). Przednie trójpalczaste kończyny u tego dinozaura były proporcjonalnie znacznie dłuższe od tych, które miały późniejsze formy tej grupy.
Filogeneza, Guanlong a Monolophosaurus
Dominuje hipoteza, że Guanlong to bazalny tyranozauroid, prawdopodobnie należący do Proceratosauridae (zob. Tyrannosauroidea#Kladogramy i Coelurosauria#Kladogramy). Według innej, raczej odrzucanej obecnie hipotezy (np. Brusatte i in., 2010), którą przedstawił Carr na konferencji Society Vertebrate Paleontology w 2006 roku, Guanlong jest siostrzanym taksonem lub młodym nieco starszego geologicznie Monolophosaurus. Oba tetanury miały na głowie charakterystyczny kostny grzebień i kilka innych cech wspólnych (Carr i in., 2006; Brusatte i in., 2010), z których niektóre (np. duży otwór nosowy) są też obecne u innych taksonów (Proceratosaurus, Yutyrannus; Rauhut i in., 2010; Xu i in., 2012). Paul w 2010 roku utworzył nawet kombinację Monolophosaurus wucaii (żeby było ciekawiej, oba umieszcza w Sinraptoridae), jednak jak sam zastrzega, jego książka nie ma charakteru formalnej propozycji. Według wkupionej na tyranozauroidach analizy filogenetycznej Carra (2006) klad Guanlong+Monolophosaurus należy do Carnosauria a wg opublikowanej przez Carra i Williamsona w 2010 roku klad ten znajduje się na zewnątrz Coelurosauria. Przeciw hipotezie o tożsamości Guanlong i Monolophosaurus świadczą badania histologiczne holotypu Guanlong, liczne autapomorfie obu oraz wiele synapomorfii Coelurosauria obecnych u Guanlong (Brusatte i in., 2010). Wg niepublikowanych analiz (Mortimer, online) guanlong może być celurozaurem bliższym taksonowi Maniraptoriformes niż Tyrannosauroidea.
Spis gatunków
| Guanlong | Xu, Clark, Forster, Norell, Erickson, Eberth, Jia i Zhao, 2006 |
|---|---|
| G. wucaii | Xu, Clark, Forster, Norell, Erickson, Eberth, Jia i Zhao, 2006 |
Bibliografia
Brusatte, S.L., Benson, R.B.J., Currie, P.J. & Zhao, X. (2010) "The skull of Monolophosaurus jiangi (Dinosauria: Theropoda) and its implications for early theropod phylogeny and evolution" Zoological Journal of the Linnean Society, 158, 573–607. doi:10.1111/j.1096-3642.2009.00563.x.
Carr, T.D. & Williamson, T.E. (2010) "Bistahieversor sealeyi, gen. et sp. nov., a new tyrannosauroid from New Mexico and the origin of deep snouts in Tyrannosauroidea" Journal of Vertebrate Paleontology, 30, 1-16.
Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010A) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 965, 571-574. DOI: 10.1126/science.1182143
Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A. & Xu, X. (2010B) "A basal coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Late Jurassic (Oxfordian) of the Shishugou Formation in Wucaiwan, People's Republic of China" Journal of Vertebrate Paleontology, 30(6), 1773-1796. doi: 10.1080/02724634.2010.520779
Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Eberth, D.A., Erickson, G.M., Chu, H. & Xu, X. (2013) "A juvenile specimen of a new coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Middle-Late Jurassic Shishugou Formation of Xinjiang, People's Republic of China" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2013.781067
Eberth, D.A., Xu, X & Clark, J.M. (2010) "Dinosaur death pits from the Jurassic of China" PALAIOS, 25(2), 112–125.
Rauhut, O.W.M., Milner, A.C. & Moore-Fay, S. (2010) "Cranial osteology and phylogenetic position of the theropod dinosaur Proceratosaurus bradleyi (Woodward, 1910) from the Middle Jurassic of England" Zoological Journal of the Linnean Society, 158, 155-195.
Xu, X., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Erickson, G.M., Eberth, D.A., Jia, C. & Zhao, Q. (2006) "A basal tyrannosauroid dinosaur from the Late Jurassic of China" Nature, 439, 715-718.
Xu, X., Wang, K., Zhang, K., Ma, Q., Xing, L., Sullivan, C., Hu, D., Cheng, S., Wang, S. (2012) "A gigantic feathered dinosaur from the Lower Cretaceous of China" Nature, 484, 92-95. doi:10.1038/nature10906
Zhao, X., Benson, R.B.J., Brusatte, S.L. & Currie, P.J. (2010) "The postcranial skeleton of Monolophosaurus jiangi (Dinosauria: Theropoda) from the Middle Jurassic of Xinjiang, China, and a review of Middle Jurassic Chinese theropods" Geological Magazine, 147(1), 13–27. doi:10.1017/S0016756809990240.
Mortimer, online: http://home.comcast.net/~eoraptor/Coelurosauria.htm#Guanlongwucaii
Carr, T. (2006) "Is Guanlong a tyrannosauroid or a subadult Monolophosaurus?" Journal of Vertebrate Paleontology, 26(3), 48A.
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
- ↑ za Choiniere i in., 2013
