Ceratonykus

Do poprawy (zob. #Bibliografia): budowa, diagnoza, systematyka (zob. też Alvarezsauroidea), ?wiek; źródło rys.

Autor:	Korekta:
Tomasz Sokołowski Łukasz Czepiński	Maciej Ziegler Krzysztof Lichota Marcin Szermański

---

Ceratonykus (ceratonyk)
Długość:	? m
Masa:	? kg
Miejsce występowania:	Mongolia - Ajmak Południowogobijski (formacja Baruungoyot)
Czas występowania	ok. 75-72 Ma późna kreda (późny kampan?)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Alvarezsauroidea Alvarezsauridae Parvicursorinae Ceratonykini
Rekonstrukcja ceratonyka. Autor: Nobu Tamura [1]

Wstęp

Ceratonykus to rodzaj alwarezzauryda, który żył podczas późnej kredy na terenach obecnej południowej Mongolii.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza "rogowy pazur" (z greki ceratinus = rogowy, onyx = pazur). Epitet gatunkowy nawiązuje do stosunkowo dużych oczu zwierzęcia.

Materiał kopalny

Holotyp o numerze MPC 100/124 odkryty w wczesnosantońskich osadach formacji Baruungoyot składa się z: niekompletnej czaszki z niekompletną żuchwą, kilku kręgów szyjnych i ogonowych, mostka, prawej i lewej kości kruczej, fragmentu prawej kości ramiennej, paliczków, fragmentarycznej kości biodrowej i kompletnych kończyn tylnych.

Budowa

Od innych alwarezzaurydów różni się wieloma cechami, włączając w to krótką kość udową, długie kości stępu i śródstopia oraz znacznie zredukowaną trzecią kość śródstopia. Odlew wnętrza czaszki nowego taksonu ukazuje duże, akustyczne bulwy, wewnętrzne położenie płatów wzrokowych w śródmózgowiu i brak pionowej krzywizny na ścianie mózgowej. Wskazuje to, że jego mózg nie przypominał w tak dużym stopniu ptasiego, jak sugerowały to wcześniejsze badania. Podważają także pozycję taksonomiczną alwarezzaurydów wśród teropodów.

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Ceratonyka charakteryzują: opistoceliczne kręgi przedsakralne; pazur kończyny przedniej dłuższy niż paliczek przedpazurowy; biodrowy wyrostek zapanewkowy ukierunkowany podpoziomo; stosunkowo niewielki wyrostek łonowy; duży, bocznie rozwinięty wyrostek kulszowy; kość biodrowa z dobrze rozwiniętym wyrostkiem nadpanewkowym; kość łonowa ciasno połączona z kością kulszową; większe, lekko przekształcone krętarze, połączone w jeden grzebień; pomniejszony dalszy fragment kości strzałkowej; trzecia kość śródstopia proksymalnie klinowata.

Spis gatunków

Ceratonykus	Alifanov i Barsbold, 2009
C. oculatus	Alifanov i Barsbold, 2009

Bibliografia

Agnolin, F.L., Powell, J.E., Novas, F.E. & Kundrát, M. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from uppermost Cretaceous of north-western Patagonia with associated eggs" Cretaceous Research, doi: 10.1016/j.cretres.2011.11.014

Alifanov, V.R. & Barsbold, R. (2009) "Ceratonykus oculatus gen. et sp. nov., a New Dinosaur (?Theropoda, Alvarezsauria) from the Late Cretaceous of Mongolia" Paleontological Journal, 43(1), 94–106.

Alifanov, V.R. & Saveliev, S.V. (2011) "Brain Structure and Neurobiology of Alvarezsaurians (Dinosauria), Exemplified by Ceratonykus oculatus (Parvicursoridae) from the Late Cretaceous of Mongolia" Paleontological Journal, 45(2), 183-190. doi: 10.1134/S0031030111020031

Mortimer, online: http://home.comcast.net/~eoraptor/Ornithomimosauria.htm#Ceratonykusoculatus