Janavis: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(Field i in., 2024) |
||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
[[Ichthyornithes]] | [[Ichthyornithes]] | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Janavis on the beach.png |
| − | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''[[ | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa trzech osobników ''Janavis'' wraz z towarzyszącymi im ''[[Asteriornis]]'' nad brzegiem morza. Autor: Phillip Krzeminski. Źródło: Field i in., 2024 [https://www.cambridge.org/core/journals/netherlands-journal-of-geosciences/article/remarkable-insights-into-modern-bird-origins-from-the-maastrichtian-type-area-northeast-belgium-southeast-netherlands/4DB9BBFF5FCE8275CD6190E4DF5FB2B3] |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Javanis'' to [[rodzaj]] ptaka żyjącego u schyłku ery mezozoicznej na terenie dzisiejszej Belgii. | + | ''Javanis'' to [[rodzaj]] ptaka z [[klad]]u [[Ichthyornithes]] żyjącego u schyłku ery mezozoicznej na terenie dzisiejszej Belgii. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Asterornis-Janavis size comparison.png|thumb|Sylwetki ''[[Asteriornis]]'' (z lewej strony) oraz ''Janavis'' (z prawej) wraz z zaznaczeniem odnalezionych kości. Źródło: Field i in., 2024 [https://www.cambridge.org/core/journals/netherlands-journal-of-geosciences/article/remarkable-insights-into-modern-bird-origins-from-the-maastrichtian-type-area-northeast-belgium-southeast-netherlands/4DB9BBFF5FCE8275CD6190E4DF5FB2B3].]] | ||
[[Holotyp]] (NHMM RD 271) znajduje się częściowo w skale. Wydobyte kości to: ząb, lewa kość skrzydłowa będąca w dwóch częściach, 3 kręgi piersiowe i częściowy paliczek u stopy. Elementy zachowane w głównym bloku skalnym obejmuje 6 kręgów szyjnych i 4 piersiowe, 6 żeber, prawie kompletna lewa kość ramienna, lewa łopatka, proksymalny fragment kości udowej, pierwszy paliczek drugiego palca u prawej dłoni oraz kilka niemożliwych do zidentyfikowania fragmentów. | [[Holotyp]] (NHMM RD 271) znajduje się częściowo w skale. Wydobyte kości to: ząb, lewa kość skrzydłowa będąca w dwóch częściach, 3 kręgi piersiowe i częściowy paliczek u stopy. Elementy zachowane w głównym bloku skalnym obejmuje 6 kręgów szyjnych i 4 piersiowe, 6 żeber, prawie kompletna lewa kość ramienna, lewa łopatka, proksymalny fragment kości udowej, pierwszy paliczek drugiego palca u prawej dłoni oraz kilka niemożliwych do zidentyfikowania fragmentów. | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
''Janavis'' to dość duży latający ptak rozmiarami przewyższającymi swojego kuzyna ''[[Ichthyornis]]''. Podobnie jak on miał zęby w czaszce. W odróżnieniu od ''Ichthyornis'' wykazywał większy stopień pneumatyzacji kręgów piersiowych oraz żeber. Kość ramienna mierzyła 134,8 mm, gdy u największego znanego okazu ''Ichthyornis'' miała 71,5 mm. Ogólna budowa szkieletu pozaczaszkowego była bardzo podobna jak u jego starszego kuzyna. | ''Janavis'' to dość duży latający ptak rozmiarami przewyższającymi swojego kuzyna ''[[Ichthyornis]]''. Podobnie jak on miał zęby w czaszce. W odróżnieniu od ''Ichthyornis'' wykazywał większy stopień pneumatyzacji kręgów piersiowych oraz żeber. Kość ramienna mierzyła 134,8 mm, gdy u największego znanego okazu ''Ichthyornis'' miała 71,5 mm. Ogólna budowa szkieletu pozaczaszkowego była bardzo podobna jak u jego starszego kuzyna. | ||
| + | |||
| + | Field i współpracownicy (2024) na podstawie budowy zachowanej kości skrzydłowej stwierdzili, że ''Janavis'' wykształcił ruchomą górną szczękę. Zatem cecha ta powstała wcześniej u ptaków niż dotychczas sądzono. Ogólna budowa i morfologia kości skrzydłowej omawianego ptaka była podobna jak u przedstawicieli [[klad]]u Galloanserae. Kolejną niezwykłą cechą jest ekstremalna pneumatyzacja szkieletu osiowego. Jest ona pozornie porównywalna do tej u ptaków z najbardziej spneumatyzowanymi kręgami jak współczesne fregaty. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 57: | Linia 60: | ||
| {{Kpt|Benito, Kuo, Widrig, Jagt}} i {{Kpt|Field}}, 2022 | | {{Kpt|Benito, Kuo, Widrig, Jagt}} i {{Kpt|Field}}, 2022 | ||
|} | |} | ||
| + | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
Benito, J., Kuo, P. C., Widrig, K. E., Jagt, J. W., & Field, D. J. (2022). "Cretaceous ornithurine supports a neognathous crown bird ancestor". Nature, 612(7938), 100-105. [[doi:10.1038/s41586-022-05445-y]] | Benito, J., Kuo, P. C., Widrig, K. E., Jagt, J. W., & Field, D. J. (2022). "Cretaceous ornithurine supports a neognathous crown bird ancestor". Nature, 612(7938), 100-105. [[doi:10.1038/s41586-022-05445-y]] | ||
| + | |||
| + | Field, D. J., Benito, J., Werning, S., Chen, A., Kuo, P.-C., Crane, A., Widrig, K. E., Ksepka, D. T., & Jagt, J. W. M. (2024). "Remarkable insights into modern bird origins from the Maastrichtian type area (north-east Belgium, south-east Netherlands)". Netherlands Journal of Geosciences, Volume 103, e15. [[doi:10.1017/njg.2024.11]] | ||
<references/></small> | <references/></small> | ||
Wersja z 13:21, 14 maj 2024
| Autor: | Paweł Konarzewski |
| Janavis | |
|---|---|
| Długość | ok. 70 cm [1] |
| Masa | ok. 1,5 kg |
| Dieta | rybożerny |
| Miejsce | Belgia - Eben-Emael |
| Czas |
ok. 66,8-66,7 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa trzech osobników Janavis wraz z towarzyszącymi im Asteriornis nad brzegiem morza. Autor: Phillip Krzeminski. Źródło: Field i in., 2024 [2] | |
Wstęp
Javanis to rodzaj ptaka z kladu Ichthyornithes żyjącego u schyłku ery mezozoicznej na terenie dzisiejszej Belgii.
Materiał kopalny
Holotyp (NHMM RD 271) znajduje się częściowo w skale. Wydobyte kości to: ząb, lewa kość skrzydłowa będąca w dwóch częściach, 3 kręgi piersiowe i częściowy paliczek u stopy. Elementy zachowane w głównym bloku skalnym obejmuje 6 kręgów szyjnych i 4 piersiowe, 6 żeber, prawie kompletna lewa kość ramienna, lewa łopatka, proksymalny fragment kości udowej, pierwszy paliczek drugiego palca u prawej dłoni oraz kilka niemożliwych do zidentyfikowania fragmentów.
Budowa
Janavis to dość duży latający ptak rozmiarami przewyższającymi swojego kuzyna Ichthyornis. Podobnie jak on miał zęby w czaszce. W odróżnieniu od Ichthyornis wykazywał większy stopień pneumatyzacji kręgów piersiowych oraz żeber. Kość ramienna mierzyła 134,8 mm, gdy u największego znanego okazu Ichthyornis miała 71,5 mm. Ogólna budowa szkieletu pozaczaszkowego była bardzo podobna jak u jego starszego kuzyna.
Field i współpracownicy (2024) na podstawie budowy zachowanej kości skrzydłowej stwierdzili, że Janavis wykształcił ruchomą górną szczękę. Zatem cecha ta powstała wcześniej u ptaków niż dotychczas sądzono. Ogólna budowa i morfologia kości skrzydłowej omawianego ptaka była podobna jak u przedstawicieli kladu Galloanserae. Kolejną niezwykłą cechą jest ekstremalna pneumatyzacja szkieletu osiowego. Jest ona pozornie porównywalna do tej u ptaków z najbardziej spneumatyzowanymi kręgami jak współczesne fregaty.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Janavis odnosi się do rzymskiego bóstwa Janusa oraz zawiera łacińskie słowo avis znaczące ptak. Epitet gatunkowy finalidens to połączenie łacińskich słów finalis (końcowy lub ostateczny) oraz dens (ząb).
Spis gatunków
| Janavis | Benito, Kuo, Widrig, Jagt i Field, 2022 |
| J. finalidens | Benito, Kuo, Widrig, Jagt i Field, 2022 |
Bibliografia
Benito, J., Kuo, P. C., Widrig, K. E., Jagt, J. W., & Field, D. J. (2022). "Cretaceous ornithurine supports a neognathous crown bird ancestor". Nature, 612(7938), 100-105. doi:10.1038/s41586-022-05445-y
Field, D. J., Benito, J., Werning, S., Chen, A., Kuo, P.-C., Crane, A., Widrig, K. E., Ksepka, D. T., & Jagt, J. W. M. (2024). "Remarkable insights into modern bird origins from the Maastrichtian type area (north-east Belgium, south-east Netherlands)". Netherlands Journal of Geosciences, Volume 103, e15. doi:10.1017/njg.2024.11
- ↑ Oszacowanie własne (PK) na postawie ryc. 1a z Benito i in. (2022)
