Noasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Noasaurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Noasaurus''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Tomasz Sokołowski]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Krzysztof Lichota]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | + | |nazwa = ''Noasaurus'' (noazaur) | |
| − | + | |długość = 3 m | |
| − | + | |wysokość = 80 cm (w biodrach) | |
| − | |[[Maciej Ziegler]] | + | |masa = 38 kg |
| − | [[Krzysztof Lichota]] | + | |dieta = mięsożerny |
| − | | | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Salta |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Lecho]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|70|68}} | |
| − | + | ok. 70-68 [[Ma]] <br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[mastrycht]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Argentyna]] - Salta | ||
| − | |||
| − | <small>(formacja [[Lecho]])</small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small>[[późna kreda]] ( | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 47: | Linia 26: | ||
[[Noasauridae]] | [[Noasauridae]] | ||
| − | + | [[Noasaurinae]] | |
| − | + | ||
| − | + | |grafika = Noasaurus leali skeletal diagram.png | |
| + | |podpis = Rekonstrukcja szkieletu noazaura. Autor: Jaime A. Headden. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Noasaurus_leali_skeletal_diagram.png] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorówanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | Salta, Argentina~formacja [[Lecho]], Salta, [[Argentyna]]|miejsce znalezienia szczątków noazaura | ||
| + | </display_points> | ||
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Noasaurus'' to [[rodzaj]] | + | ''Noasaurus'' to [[rodzaj]] niewielkiego [[Theropoda|teropoda]] należącego do [[Ceratosauria|ceratozaurów]] żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny pod koniec ery mezozoicznej. |
==Odkrycia i materiał kopalny== | ==Odkrycia i materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Maxilla of Noasaurus.jpg|thumb|Kość szczękowa. Zdjęcie: Rafael Delcourt. Źródło: Delcourt, 2018. [https://www.nature.com/articles/s41598-018-28154-x].]] | ||
Pierwsze szczątki tego gada opisane przez [[Jaime Powell|Jaime'go Powella]] i [[José Bonaparte|José'a Bonaparte]], pochodzące z osadów formacji Lecho oznaczone jako PVL 4061 składały się z górnej szczęki oraz pięciu zębów, kości kwadratowej, łuku neuralnego dalszego kręgu szyjnego, dwóch "żeber" szyjnych, trzon kręgu grzbietowego, paliczka i pazura kończyny przedniej oraz II kości śródstopia. | Pierwsze szczątki tego gada opisane przez [[Jaime Powell|Jaime'go Powella]] i [[José Bonaparte|José'a Bonaparte]], pochodzące z osadów formacji Lecho oznaczone jako PVL 4061 składały się z górnej szczęki oraz pięciu zębów, kości kwadratowej, łuku neuralnego dalszego kręgu szyjnego, dwóch "żeber" szyjnych, trzon kręgu grzbietowego, paliczka i pazura kończyny przedniej oraz II kości śródstopia. | ||
| − | W [[1999]] roku Nicholas Frankfurt i [[Luis Chiappe]] przypisali do tego gatunku również bliższe kręgi szyjne (MACN 622) uważane wcześniej za szczątki [[owiraptorozaur]]a. | + | W [[1999]] roku Nicholas Frankfurt i [[Luis Chiappe]] przypisali do tego gatunku również bliższe kręgi szyjne (MACN 622) uważane wcześniej za szczątki [[owiraptorozaur]]a. Należały do osobnika większego do okazu typowego. |
Z początku uważano, że noazaur posiadał kończyny tylne uzbrojone w sierpowate pazury, podobne do tych u [[dromeozauryd]]ów, [[troodontyd]]ów i rodzaju ''[[Archaeopteryx]]''. Jednak odkrycie madagaskarskiego ''[[Masiakasaurus]]'' obaliło tą tezę. Obecnie jednak uważa się, że pazury te mieściły się w "dłoniach", a nie na "stopach", podobnie jak u ''[[Megaraptor]]''. | Z początku uważano, że noazaur posiadał kończyny tylne uzbrojone w sierpowate pazury, podobne do tych u [[dromeozauryd]]ów, [[troodontyd]]ów i rodzaju ''[[Archaeopteryx]]''. Jednak odkrycie madagaskarskiego ''[[Masiakasaurus]]'' obaliło tą tezę. Obecnie jednak uważa się, że pazury te mieściły się w "dłoniach", a nie na "stopach", podobnie jak u ''[[Megaraptor]]''. | ||
| − | + | [[Plik:Noasaurus hypothetical skull Headden.jpg|thumb|Hipotetyczna rekonstrukcja czaszki noazaura. Autor: Jaime A. Headden. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Noasaurus_hypothetical_skull_Headden.jpg].]] | |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa ''Noasaurus'' znaczy "jaszczura z północno-zachodniej Argentyny". "NOA" to skrót od Noroeste Argentino (Northwestern Argentina) czyli regionu zawierającego m.in. prowincję Salta. Od tej nazwy autorzy opisu nazwali [[Noasauridae]]. | + | Nazwa rodzajowa ''Noasaurus'' znaczy "jaszczura z północno-zachodniej Argentyny". "NOA" to skrót od Noroeste Argentino (Northwestern Argentina) czyli regionu zawierającego m.in. prowincję Salta. Od tej nazwy autorzy opisu nazwali [[Noasauridae]]. Epitet gatunkowy upamiętnia technika Juana C. Leala, który odnalazł szczątki tego teropdoda. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Noasaurus''}} | |
| {{Kpt|[[José Bonaparte|Bonaparte]]}} & {{Kpt|[[Jaime Powell|Powell]]}}, [[1980]] | | {{Kpt|[[José Bonaparte|Bonaparte]]}} & {{Kpt|[[Jaime Powell|Powell]]}}, [[1980]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''N. leali''}} | |
| {{Kpt|Bonaparte}} & {{Kpt|Powell}}, 1980 | | {{Kpt|Bonaparte}} & {{Kpt|Powell}}, 1980 | ||
|} | |} | ||
==Wybrana bibliografia== | ==Wybrana bibliografia== | ||
| − | <small>Agnolin, F.L. & Chiarelli, P. (2010) "The position of the claws in Noasauridae (Dinosauria: Abelisauroidea) and its implications for abelisauroid manus evolution" Paläontologische Zeitschrift, 84, 2, 293-300. | + | <small> |
| + | Agnolin, F.L. & Chiarelli, P. (2010) "The position of the claws in Noasauridae (Dinosauria: Abelisauroidea) and its implications for abelisauroid manus evolution" Paläontologische Zeitschrift, 84, 2, 293-300. | ||
Carrano, M.T. & Sampson, S.D. (2008) "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 183-236. | Carrano, M.T. & Sampson, S.D. (2008) "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 183-236. | ||
| Linia 80: | Linia 69: | ||
Sampson, S.D., Carrano, M.T. & Forster, C. A. (2001) "A bizarre predatory dinosaur from the Late Cretaceous of Madagascar" Nature, 409, 504–506. | Sampson, S.D., Carrano, M.T. & Forster, C. A. (2001) "A bizarre predatory dinosaur from the Late Cretaceous of Madagascar" Nature, 409, 504–506. | ||
| − | http://theropoddatabase.com/Ceratosauria.htm#Noasaurusleali | + | Mortimer, M. (online, 2024) [http://theropoddatabase.com/Ceratosauria.htm#Noasaurusleali] |
<references/></small> | <references/></small> | ||
| Linia 92: | Linia 81: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Mastrycht]] | [[Kategoria:Mastrycht]] | ||
[[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]] | [[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]] | ||
Wersja z 17:20, 18 lip 2024
Do sprawdzenia i rozszerzenia.
| Autor: | Tomasz Sokołowski |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Krzysztof Lichota, Michał Siedlecki |
| Noasaurus (noazaur) | |
|---|---|
| Długość | 3 m |
| Wysokość | 80 cm (w biodrach) |
| Masa | 38 kg |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Argentyna - Salta |
| Czas |
ok. 70-68 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu noazaura. Autor: Jaime A. Headden. [3] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Noasaurus to rodzaj niewielkiego teropoda należącego do ceratozaurów żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny pod koniec ery mezozoicznej.
Odkrycia i materiał kopalny
Pierwsze szczątki tego gada opisane przez Jaime'go Powella i José'a Bonaparte, pochodzące z osadów formacji Lecho oznaczone jako PVL 4061 składały się z górnej szczęki oraz pięciu zębów, kości kwadratowej, łuku neuralnego dalszego kręgu szyjnego, dwóch "żeber" szyjnych, trzon kręgu grzbietowego, paliczka i pazura kończyny przedniej oraz II kości śródstopia.
W 1999 roku Nicholas Frankfurt i Luis Chiappe przypisali do tego gatunku również bliższe kręgi szyjne (MACN 622) uważane wcześniej za szczątki owiraptorozaura. Należały do osobnika większego do okazu typowego.
Z początku uważano, że noazaur posiadał kończyny tylne uzbrojone w sierpowate pazury, podobne do tych u dromeozaurydów, troodontydów i rodzaju Archaeopteryx. Jednak odkrycie madagaskarskiego Masiakasaurus obaliło tą tezę. Obecnie jednak uważa się, że pazury te mieściły się w "dłoniach", a nie na "stopach", podobnie jak u Megaraptor.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Noasaurus znaczy "jaszczura z północno-zachodniej Argentyny". "NOA" to skrót od Noroeste Argentino (Northwestern Argentina) czyli regionu zawierającego m.in. prowincję Salta. Od tej nazwy autorzy opisu nazwali Noasauridae. Epitet gatunkowy upamiętnia technika Juana C. Leala, który odnalazł szczątki tego teropdoda.
Spis gatunków
| Noasaurus | Bonaparte & Powell, 1980 |
| N. leali | Bonaparte & Powell, 1980 |
Wybrana bibliografia
Agnolin, F.L. & Chiarelli, P. (2010) "The position of the claws in Noasauridae (Dinosauria: Abelisauroidea) and its implications for abelisauroid manus evolution" Paläontologische Zeitschrift, 84, 2, 293-300.
Carrano, M.T. & Sampson, S.D. (2008) "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 183-236.
Sampson, S.D., Carrano, M.T. & Forster, C. A. (2001) "A bizarre predatory dinosaur from the Late Cretaceous of Madagascar" Nature, 409, 504–506.
Mortimer, M. (online, 2024) [4]
![[3]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Noasaurus_leali_skeletal_diagram.png){kind=link}
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Noasaurus_hypothetical_skull_Headden.jpg){kind=link}