Fostoria: Różnice pomiędzy wersjami
m (Devereaux i in., 2025) |
m |
||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|Korekta = [[Michał Siedlecki]], [[Paweł Konarzewski]] | |Korekta = [[Michał Siedlecki]], [[Paweł Konarzewski]] | ||
|nazwa = ''Fostoria'' (fostoria) | |nazwa = ''Fostoria'' (fostoria) | ||
| − | |długość = | + | |długość = 4,5 m <ref name=Paul2024>Paul, G. S. (2024). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 3rd Edition" wyd. Princeton University.</ref> |
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |masa = | + | |masa = 500 kg <ref name=Paul2024></ref> |
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
|miejsce = [[Australia]] - Nowa Południowa Walia | |miejsce = [[Australia]] - Nowa Południowa Walia | ||
<small> [[formacja]] [[Griman Creek]] </small> | <small> [[formacja]] [[Griman Creek]] </small> | ||
| − | |czas = {{Występowanie| | + | |czas = {{Występowanie|100.5|97}} |
ok. 100,5-97 [[Ma]]<br> | ok. 100,5-97 [[Ma]]<br> | ||
<small>[[późna kreda]] (wczesny [[cenoman]])</small> | <small>[[późna kreda]] (wczesny [[cenoman]])</small> | ||
| Linia 66: | Linia 66: | ||
Fonseca, A. O., Reid, I. J., Venner, A., Duncan, R. J., Garcia, M. S., & Müller, R. T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [[doi:10.1080%2F14772019.2024.2346577]] | Fonseca, A. O., Reid, I. J., Venner, A., Duncan, R. J., Garcia, M. S., & Müller, R. T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [[doi:10.1080%2F14772019.2024.2346577]] | ||
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Aktualna wersja na dzień 19:54, 5 gru 2025
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Korekta: | Michał Siedlecki, Paweł Konarzewski |
| Fostoria (fostoria) | |
|---|---|
| Długość | 4,5 m [1] |
| Masa | 500 kg [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Australia - Nowa Południowa Walia |
| Czas |
ok. 100,5-97 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: ABelov2014. [1] | |
Wstęp
Fostoria to rodzaj roślinożernego dinozaura, który żył na początku późnej kredy na terenie dzisiejszej Australii. Był to średniej wielkości ornitopod. Został on opisany w 2019 r. przez zespół paleontologów pod kierunkiem Phila Bella.
Etymologia
Nazwa Fostoria honoruje Roberta Fostera – górnika i odkrywcę tego zwierzęcia. Epitet gatunkowy pochodzi od słów dhimba i ngunmal, które w języku rdzennych mieszkańców Australii oznaczają odpowiednio „owca” i „ogród”.
Materiał kopalny
Holotyp (LRF 3050) to niekompletny dach czaszki i puszka mózgowa. Pod tym samym numerem skatalogowano dalsze szczątki, niekoniecznie należące do tego samego osobnika. Obejmują one kość kwadratową, łopatki, kości kończyn przednich i tylnych, kręgi grzbietowe i ogonowe. Kości te należały zapewne do co najmniej czterech różnych okazów. Oprócz tego w Australijskim Muzeum w Sydney znajduje się fragment kości śródstopia oraz inny niezidentyfikowany kawałek kości.
Budowa i systematyka
Fostoria znana jest ze stosunkowo nielicznych szczątków. Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów opisu wynika, że jej najbliższymi krewnymi mogły był Muttaburrasaurus, Talenkauen i Anabisetia, z którymi miała ona tworzyć nienazwany klad prymitywnych iguanodontów. Fostoria wyróżniała się spośród swoich krewniaków cechami budowy mózgoczaszki, kości kwadratowo-jarzmowej, kości ramiennej oraz precelicznymi (przodowklęsłymi) przednimi kręgami grzbietowymi. Wg Dieudonné i współpracowników (2020) fostoria była blisko spokrewniona z rabdodontydami w obrębie kladu Rhabdodontomorpha. Jednakże, zespół paleontologów prowadzony przez Fonsecę (2024) była jednak przedstawicielką elasmarów najbliżej spokrewnioną z muttaburazaurem.
Paleobiologia
Devereaux i współpracownicy (2025) opisali morfologię mózgowia fostorii na podstawie zachowanej czaszki. Jego ogólna budowa przypominała inne iguanodonty. Fostoria miała dobrze rozwinięty zmysł węchu. Przodomózgowie było stosunkowo duże, lecz mniej rozwinięte niż u hadrozaurydów. Z kolei mózgowie zachowało pierwotną budowę. Według badaczy dobrze rozwinięta pustka w kości nadpotylicznej może być cechą diagnostyczną tego dinozaura.
Paleoekologia
W osadach formacji Griman Creek znaleziono szczątki prymitywnych ssaków oraz dosyć liczne dinozaury, na ogół jednak słabo poznane. Najbardziej rozpoznawalny spośród nich to roślinożerny Muttaburrasaurus. Żyły tam również tajemnicze teropody - Rapator i Walgettosuchus, a także niewielki ornitopod Weewarrasaurus.
Spis gatunków
| Fostoria | Bell, Brougham, Herne, Frauenfelder i Smith, 2019 |
| F. dhimbangunmal | Bell, Brougham, Herne, Frauenfelder i Smith, 2019 |
Bibliografia
Bell, P. R., Brougham, T., Herne, M. C., Frauenfelder, T., & Smith, E. T. (2019). "Fostoria dhimbangunmal, gen. et sp. nov., a new iguanodontian (Dinosauria, Ornithopoda) from the mid-Cretaceous of Lightning Ridge, New South Wales, Australia". Journal of Vertebrate Paleontology. Online edition: e1564757. doi:10.1080/02724634.2019.1564757.
Devereaux, O., Herne, M. C., Campione, N. E., & Bell, P. R. (2025). "Paleoneurology of the iguanodontian Fostoria dhimbangunmal from the mid-Cretaceous of Australia". Journal of Paleontology, 98(6), 1098-1106. doi:10.1017/jpa.2024.38
Dieudonné, P. -E., Cruzado-Caballero, P., Godefroit, P., & Tortosa, T. (2020). "A new phylogeny of cerapodan dinosaurs". Historical Biology. 33 (10): 2335–2355. [[2]]
Fonseca, A. O., Reid, I. J., Venner, A., Duncan, R. J., Garcia, M. S., & Müller, R. T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. doi:10.1080/14772019.2024.2346577
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fostoria.jpg){kind=link}