Mononykus

Hasło do weryfikacji o rozbudowy

Autor:	Korekta:
Tomasz Sokołowski "pepo13"	Maciej Ziegler Sebastian Oziemski

---

Mononykus (mononyk)
Długość:	1 m
Masa:	5 kg (?)
Miejsce występowania:	Mongolia
Czas występowania	73-69 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Alvarezsauroidea Alvarezsauridae Parvicursorinae Mononykinae Mononykini
Autorka: Edyta Felcyn

Wstęp

Mononykus ("jeden pazur") był teropodem żyjącym w późnej kredzie na terenach obecnej Mongolii. Typowy gatunek, M. olecranus został opisany przez Perle'a, Norella, Chiappe i Clarka w 1993 roku na podstawie trzech niekompletnych szkieletów.

Materiał kopalny

Na materiał kopalny składają się 3 niekompletne szkielety, z czego najbardziej kompletny o numerze katalogowym GI 107/6 zawieraja między innymi fragmentaryczną czaszkę, kilka kręgów szyjnych, kręgi grzbietowe, kości kończyn przednich, dwie kości udowe, dwie kości piszczelowe, fragment miednicy oraz śródstopie.

Paleobiologia

Prawdopodobnie umiał zwinnie poruszać się na tylnych kończynach oraz bardzo szybko biegać, co pomagało mu w ucieczce przed takimi drapieżnikami jak sławny Velociraptor. Przy oględzinach jego małej czaszki naukowcy spostrzegli malutkie ząbki które świadczą że ten gad żywił się m.in. owadami oraz małymi zwierzątkami takimi jak jaszczurki i ssaki. Duże oczy zapewne pozwalały mononykowi, polować w nocy, gdy powietrze byłe zdecydowanie chłodniejsze niż w dzień. Dawało mu to dużą przewagę wśród innych pustynnych stworzeń.

Pozycja systematyczna i budowa

Mononykus należał do Alvarezsauridae i jak inni przedstawiciele tej rodziny posiadał dziwne, krótkie przedramiona zakończone tylko jednym pazurem. Wciąż nie do końca wiadomo do czego służyły te tajemnicze pazury. Istnieje teza według której mononyk, używał ich do rozkopywania kopców termitów tak jak dzisiejsze mrówkojady. Dlatego też uważa się, że ten teropod żywił się w pierwszym rzędzie owadami. Jego najbliższym krewniakiem była mongolska Shuvuuia. Mononykus posiadał też podobne do ptasich kości przegubu (??) oraz dość długi ogon. Obecnie szacuje się, że ten dinozaur mierzył około metra długości, 50 centymetrów wysokości i ważył około 5 kilogramów. Mononykus często jest przedstawiany jako upierzony teropod. Pokrycie te mogło służyć do izolacji cieplnej podczas zimniejszych miesięcy lub jako kamuflaż.

Mononykus w mediach

Mononykus został przedstawiony w serii BBC "Powrót dinozaurów" w odcinku pod tytułem "Wielki pazur", w którym jeden okaz został pochwycony przez Nigela Marvena podczas podróży przez późnokredową Mongolię.

Spis gatunków

Mononykus	Perle, Norell, Chiappe i Clark, 1993
= Mononychus	Schueppel, 1824 / | Perle, Norell, Chiappe i Clark, 1993
M. olecranus	Perle, Norell, Chiappe i Clark, 1993