Talarurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Materiał kopalny) |
|||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | | + | | 5 m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | | + | | 0,5-2 t |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[Mongolia]] - Ajmak wschodniogobijski | + | | [[Mongolia]] - Ajmak wschodniogobijski |
| − | + | i południowogobijski | |
| − | <small>[[formacja Bayan Shireh]]</small> | + | <small>([[formacja]] [[Bayan Shireh]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 99-73 Ma | + | | 99-73 [[Ma]] |
| − | <small> | + | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]] - [[kampan]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
? [[Ankylosaurinae]] | ? [[Ankylosaurinae]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik:Talarurus. | + | | colspan=2 |[[Plik:Talarurus plicatospineus.JPG|400px|]] |
| − | <small>Autor: | + | <small>Zrekonstruowany szkielet ''Talarurus''. Autor: "Ghedoghedo" [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/63/Talarurus_plicatospineus.JPG].</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Talarurus'' to średniej wielkości ankylozauryd zamieszkujący dzisiejszą Mongolię. | + | ''Talarurus'' to średniej wielkości ankylozauryd zamieszkujący dzisiejszą Mongolię. Po raz pierwszy został odkryty na pustyni Gobi w Mongolii w [[1950]] roku przez radziecką wyprawę. Opisany został 2 lata później przez słynnego paleontologa z ZSRR [[Evgeny Maleev|Maleev]]a. Jest jednym z lepiej poznanych ankylozaurów z Mongolii. |
| − | |||
| − | Po raz pierwszy został odkryty na pustyni Gobi w Mongolii w [[1950]] roku przez radziecką wyprawę. Opisany 2 lata później przez słynnego paleontologa z ZSRR [[Maleev]]a. Jest jednym z lepiej poznanych ankylozaurów z Mongolii. | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | PIN 557 - fragmenty pozaczaszkowych | + | PIN 557 - fragmenty szkieletów pozaczaszkowych co najmniej sześciu osobników i 2 fragmenty czaszek, razem dają prawie kompletny szkielet; pochodzenie: wschodnia [[Mongolia]], późna [[kreda]], Bayn Shireh Svita. [[Teresa Maryańska|Maryańska]] ([[1977]]) stwierdziła, że [[holotyp]] zwiera szczątki min. trzech osobników i za okaz typowy obrała niekompletną czaszkę (tj. góra czaszki, potylica, mózgoczaszka). |
Maryańska (1977) przypisała do niego też: | Maryańska (1977) przypisała do niego też: | ||
| Linia 70: | Linia 68: | ||
==Wygląd i rozmiary== | ==Wygląd i rozmiary== | ||
| − | Podobny nieco do ''[[Euoplocephalus]]'', lecz mniejszy. Czaszka ''Talarurus'' mierzy około 24 cm długości i 22 cm szerokości - przednia część pyska bezzębna. Długość jej właściciela została oszacowana na 4-6 metrów. Czaszka wraz z resztą ciała pokryta była przez liczne tarczki i guzy kostne tkwiące w skórze zwierzęcia a ogon uzbrojony w kostną buławę raczej słabo rozwiniętą. Dinozaur ten miał cztery mocne nogi podtrzymujące jego cielsko. W stopach kończyn przednich miał pięć palców a w tylnych cztery. Kłykieć potyliczny jest częściowo widoczny w widoku grzbietowym. Zęby szczękowe brodawkowate, | + | Podobny nieco do ''[[Euoplocephalus]]'', lecz mniejszy. Czaszka ''Talarurus'' mierzy około 24 cm długości i 22 cm szerokości - przednia część pyska bezzębna. Długość jej właściciela została oszacowana na 4-6 metrów. Czaszka wraz z resztą ciała pokryta była przez liczne tarczki i guzy kostne tkwiące w skórze zwierzęcia a ogon uzbrojony w kostną buławę raczej słabo rozwiniętą. Dinozaur ten miał cztery mocne nogi podtrzymujące jego cielsko. W stopach kończyn przednich miał pięć palców a w tylnych cztery. Kłykieć potyliczny jest częściowo widoczny w widoku grzbietowym. Zęby szczękowe brodawkowate, w-kształtne. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Talarurus'' znaczy "pleciony ogon" i odnosi się do morfologii ogona tego ankylozauryda. Jest ona czasami przekręcana, np. u [[Gregory Paul|Paul]]a ([[2010]]), który omyłkowo pisze o ''Talarus''. Epitet gatunkowy ''plicatospineus'' prawdopodobnie odnosi się do kolców zwierzęcia. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Talarurus'' | ! ''Talarurus'' | ||
| − | | [[Maleev]], [[1952]] | + | | {{Kpt|[[Evgeny Maleev|Maleev]]}}, [[1952]] |
|- | |- | ||
! ''T. plicatospineus'' | ! ''T. plicatospineus'' | ||
| − | | | + | | {{Kpt|Maleev}}, 1952 |
|- | |- | ||
| ''T. disparoserratus'' | | ''T. disparoserratus'' | ||
| − | | ( | + | | ({{Kpt|Maleev}}, 1952) {{Kpt|[[Teresa Maryańska|Maryańska]]}}, [[1977]] |
| = ''[[Maleevus]] disparoserarratus'' | | = ''[[Maleevus]] disparoserarratus'' | ||
| + | | ({{Kpt|Maleev}}, 1952) {{Kpt|[[Tatjana Tumanova|Tumanova]]}}, [[1987]] | ||
|- | |- | ||
| − | | = '' | + | | = ''Syrmosaurus disparoserratus'' |
| − | | | + | | {{Kpt|Maleev}}, 1952 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Hill, R.V., Witmer, L. M. & Norell, M. A. (2003) "A new specimen of Pinacosaurus grangeri (Dinosauria: Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia: ontogeny and phylogeny of | + | <small>Hill, R.V., Witmer, L.M. & Norell, M.A. (2003) "A new specimen of Pinacosaurus grangeri (Dinosauria: Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia: ontogeny and phylogeny of ankylosaurs" American Museum Novitates, 3395, 1–29 |
| − | ankylosaurs" American Museum Novitates, 3395, 1–29 | + | |
| + | Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | ||
| + | |||
| + | Maryańska, T. (1977) "Ankylosauridae (Dinosauria) from Mongolia" Palaeontologia Polonica, 37, 85-151 | ||
| − | + | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | |
| − | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology | + | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]] |
| − | Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532 | + | Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532 |
| − | Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392 | + | Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392 |
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7717&Itemid=67 | http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7717&Itemid=67 | ||
Wersja z 11:36, 14 mar 2014
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Talarurus (talarur) | |
|---|---|
| Długość: | 5 m |
| Masa: | 0,5-2 t |
| Miejsce występowania: | Mongolia - Ajmak wschodniogobijski
i południowogobijski |
| Czas występowania | 99-73 Ma
późna kreda (cenoman - kampan) |
| Systematyka | Dinosauria |
Zrekonstruowany szkielet Talarurus. Autor: "Ghedoghedo" [1]. | |
Wstęp
Talarurus to średniej wielkości ankylozauryd zamieszkujący dzisiejszą Mongolię. Po raz pierwszy został odkryty na pustyni Gobi w Mongolii w 1950 roku przez radziecką wyprawę. Opisany został 2 lata później przez słynnego paleontologa z ZSRR Maleeva. Jest jednym z lepiej poznanych ankylozaurów z Mongolii.
Materiał kopalny
PIN 557 - fragmenty szkieletów pozaczaszkowych co najmniej sześciu osobników i 2 fragmenty czaszek, razem dają prawie kompletny szkielet; pochodzenie: wschodnia Mongolia, późna kreda, Bayn Shireh Svita. Maryańska (1977) stwierdziła, że holotyp zwiera szczątki min. trzech osobników i za okaz typowy obrała niekompletną czaszkę (tj. góra czaszki, potylica, mózgoczaszka).
Maryańska (1977) przypisała do niego też:
- PIN, bez nr katalogowego - nieopisana niekompletna czaszka składająca się ze sklepienia czaszki, części potylicznej i komory mózgowej; pochodzenie: Bayshin Tsav, wschodnia Mongolia, późna kreda, Bayn Shireh svita.
- PIN, bez nr katalogowego - nieopisany fragmenty kości szczękowej z ośmioma zębami; pochodzenie: Baga Tarjach, wschodnia Mongolia, późna kreda, Bayn Shireh svita.
Wygląd i rozmiary
Podobny nieco do Euoplocephalus, lecz mniejszy. Czaszka Talarurus mierzy około 24 cm długości i 22 cm szerokości - przednia część pyska bezzębna. Długość jej właściciela została oszacowana na 4-6 metrów. Czaszka wraz z resztą ciała pokryta była przez liczne tarczki i guzy kostne tkwiące w skórze zwierzęcia a ogon uzbrojony w kostną buławę raczej słabo rozwiniętą. Dinozaur ten miał cztery mocne nogi podtrzymujące jego cielsko. W stopach kończyn przednich miał pięć palców a w tylnych cztery. Kłykieć potyliczny jest częściowo widoczny w widoku grzbietowym. Zęby szczękowe brodawkowate, w-kształtne.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Talarurus znaczy "pleciony ogon" i odnosi się do morfologii ogona tego ankylozauryda. Jest ona czasami przekręcana, np. u Paula (2010), który omyłkowo pisze o Talarus. Epitet gatunkowy plicatospineus prawdopodobnie odnosi się do kolców zwierzęcia.
Spis gatunków
| Talarurus | Maleev, 1952 | ||
|---|---|---|---|
| T. plicatospineus | Maleev, 1952 | ||
| T. disparoserratus | (Maleev, 1952) Maryańska, 1977 | = Maleevus disparoserarratus | (Maleev, 1952) Tumanova, 1987 |
| = Syrmosaurus disparoserratus | Maleev, 1952 |
Bibliografia
Hill, R.V., Witmer, L.M. & Norell, M.A. (2003) "A new specimen of Pinacosaurus grangeri (Dinosauria: Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia: ontogeny and phylogeny of ankylosaurs" American Museum Novitates, 3395, 1–29
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [2]
Maryańska, T. (1977) "Ankylosauridae (Dinosauria) from Mongolia" Palaeontologia Polonica, 37, 85-151
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology doi:10.1080/14772019.2011.569091
Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7717&Itemid=67
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=38835&is_real_user=1
![[1]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/63/Talarurus_plicatospineus.JPG){kind=link}