Rhinorex: Różnice pomiędzy wersjami
m (dr. literówki, powtórzenia, skrót "km" piszemy bez kropki) |
|||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | Holotyp - BYU 13258 - to niekompletny, lecz jest w dużej mierze [[artykułowany]] szkielet. W jego skład wchodzi czaszka i część szkieletu pozaczaszkowego (część miednicy i kręgosłup). Zachowały się także odciski skóry. Został on znaleziony w górach Book Cliffs, w centralno-wschodnim Utah | + | Holotyp - BYU 13258 - to niekompletny, lecz jest w dużej mierze [[artykułowany]] szkielet. W jego skład wchodzi czaszka i część szkieletu pozaczaszkowego (część miednicy i kręgosłup). Zachowały się także odciski skóry. Został on znaleziony w górach Book Cliffs, w centralno-wschodnim Utah. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa rodzajowa została utworzona z greckich słów "rhino" ("nos") oraz "rex" ("król"), co odnosi się do dużych nozdrzy tego dinozaura. Nazwa gatunkowa pochodzi od łacińskich słów "condo" ("zakopać", co | + | Nazwa rodzajowa została utworzona z greckich słów "rhino" ("nos") oraz "rex" ("król"), co odnosi się do dużych nozdrzy tego dinozaura. Nazwa gatunkowa pochodzi od łacińskich słów "condo" ("zakopać", co nawiązuje do faktu, że okaz znajdował się w skale) oraz "rupes" ("klif" - odnosi się do miejsca znalezienia [[Holotyp|holotypu]] - Book Cliffs). |
==Budowa i paleobiologia== | ==Budowa i paleobiologia== | ||
''Rhinorex'' był typowym hadrozaurem, bardzo podobnym do ''[[Gryposaurus]]''. Podobnie jak on, ''Rhinorex'' miał charakterystyczny garb na czaszce utworzony z kości nosowych. Cechami diagnostycznymi tego dinozaura są wyrostki kości nosowej i kości przedszczękowej o charakterystycznej dla ''Rhinorex'' anatomii. | ''Rhinorex'' był typowym hadrozaurem, bardzo podobnym do ''[[Gryposaurus]]''. Podobnie jak on, ''Rhinorex'' miał charakterystyczny garb na czaszce utworzony z kości nosowych. Cechami diagnostycznymi tego dinozaura są wyrostki kości nosowej i kości przedszczękowej o charakterystycznej dla ''Rhinorex'' anatomii. | ||
| − | Zachowały się odciski skóry tego gada. Widoczne są na nich | + | Zachowały się odciski skóry tego gada. Widoczne są na nich Ślady guzkowatych łusek, które pokrywały skórę. Miały one różną wielkość - od ok. 1 mm do 23 mm. Małe łuski były wielokątne, a duże zaokrąglone. Wiele łusek było pokrytych bruzdami rozkładającymi się promieniście od ich środka. |
| − | ''Rhinorex'' jest pierwszym hadrozaurem znalezionym w centralno-wschodnim Utah. Najbliższe skamieniałości jego krewnych to szczątki ''Gryposaurus manumentensis'' i ''Gryposaurus sp.'', które odkryto w odległości ok. 250 km | + | ''Rhinorex'' jest pierwszym hadrozaurem znalezionym w centralno-wschodnim Utah. Najbliższe skamieniałości jego krewnych to szczątki ''Gryposaurus manumentensis'' i ''Gryposaurus sp.'', które odkryto w odległości ok. 250 km na południowy zachód od holotypu ''Rhinorex''. Jak na tak duże zwierzęta jest to odległość stosunkowo niewielka. Jednak mimo tego, że żyły w tym samym czasie i w niedużej odległości od siebie, to występowały one w nieco odmiennych środowiskach. ''Rhinorex'' żył blisko wybrzeża, a ''G. manumentensis'' i ''G. sp'' na terenach równinnych, położonych na większej wysokości. W podobnym środowisku, co ''Rhinorex'' żył inny jego krewny - ''[[Kritosaurus]]''. |
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
| − | ''Rhinorex'' należy do [[Klad|kladu]] [[Saurolophinae]], | + | ''Rhinorex'' należy do [[Klad|kladu]] [[Saurolophinae]], a dokładniej do mniejszego [[Klad|kladu]] [[Kritosaurini]]. Był więc blisko spokrewniony z takimi hadrozaurami, jak ''[[Gryposaurus]]'', ''[[Kritosaurus]]'', czy ''[[Secernosaurus]]''. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 60: | Linia 60: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Gates, T.A., Scheetz, R. | + | <small>Gates, T.A., Scheetz, R. (2014): "A new saurolophine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Campanian of Utah, North America". Journal of Systematic Palaeontology. [[doi: 10.1080/14772019.2014.950614]] |
| − | Anderson, B. G., Barrick, R. E., Droser, M. L., Stadtman, | + | Anderson, B. G., Barrick, R. E., Droser, M. L., Stadtman, K. L. (1999). "Hadrosaur skin impressions from the Upper Cretaceous Neslen Formation, Book Cliffs, Utah: morphology and paleoenvironmental context". 295-301 W: D. D.Gillette (ed.) Vertebrate Paleontology in Utah. Utah Geological Survey, Salt Lake City. |
| − | K. L. (1999). "Hadrosaur skin impressions from the Upper Cretaceous | ||
| − | Neslen Formation, Book Cliffs, Utah: morphology | ||
| − | and paleoenvironmental context" | ||
| − | Gillette (ed.) Vertebrate Paleontology in Utah. Utah | ||
| − | Geological Survey, Salt Lake City. | ||
</small> | </small> | ||
Wersja z 10:30, 1 sty 2019
| Autor: | Adrian Sztuba |
| Rhinorex (rhinoreks) | |
|---|---|
| Długość | ok. 8 m |
| Masa | ok. 3 t |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA, stan Utah |
| Czas |
ok. 75 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Gryposaurus. Rhinorex był podobny. Autor: John Conway. | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Rhinorex to hadrozaur żyjący w późnej kredzie, 75 milionów lat temu, na terenie obecnych Stanów Zjednoczonych. Był blisko spokrewniony z Gryposaurus i podobnie jak on posiadał charakterystyczny garb na pysku.
Materiał kopalny
Holotyp - BYU 13258 - to niekompletny, lecz jest w dużej mierze artykułowany szkielet. W jego skład wchodzi czaszka i część szkieletu pozaczaszkowego (część miednicy i kręgosłup). Zachowały się także odciski skóry. Został on znaleziony w górach Book Cliffs, w centralno-wschodnim Utah.
Etymologia
Nazwa rodzajowa została utworzona z greckich słów "rhino" ("nos") oraz "rex" ("król"), co odnosi się do dużych nozdrzy tego dinozaura. Nazwa gatunkowa pochodzi od łacińskich słów "condo" ("zakopać", co nawiązuje do faktu, że okaz znajdował się w skale) oraz "rupes" ("klif" - odnosi się do miejsca znalezienia holotypu - Book Cliffs).
Budowa i paleobiologia
Rhinorex był typowym hadrozaurem, bardzo podobnym do Gryposaurus. Podobnie jak on, Rhinorex miał charakterystyczny garb na czaszce utworzony z kości nosowych. Cechami diagnostycznymi tego dinozaura są wyrostki kości nosowej i kości przedszczękowej o charakterystycznej dla Rhinorex anatomii.
Zachowały się odciski skóry tego gada. Widoczne są na nich Ślady guzkowatych łusek, które pokrywały skórę. Miały one różną wielkość - od ok. 1 mm do 23 mm. Małe łuski były wielokątne, a duże zaokrąglone. Wiele łusek było pokrytych bruzdami rozkładającymi się promieniście od ich środka.
Rhinorex jest pierwszym hadrozaurem znalezionym w centralno-wschodnim Utah. Najbliższe skamieniałości jego krewnych to szczątki Gryposaurus manumentensis i Gryposaurus sp., które odkryto w odległości ok. 250 km na południowy zachód od holotypu Rhinorex. Jak na tak duże zwierzęta jest to odległość stosunkowo niewielka. Jednak mimo tego, że żyły w tym samym czasie i w niedużej odległości od siebie, to występowały one w nieco odmiennych środowiskach. Rhinorex żył blisko wybrzeża, a G. manumentensis i G. sp na terenach równinnych, położonych na większej wysokości. W podobnym środowisku, co Rhinorex żył inny jego krewny - Kritosaurus.
Systematyka
Rhinorex należy do kladu Saurolophinae, a dokładniej do mniejszego kladu Kritosaurini. Był więc blisko spokrewniony z takimi hadrozaurami, jak Gryposaurus, Kritosaurus, czy Secernosaurus.
Spis gatunków
| Rhinorex | Gates i Scheetz, 2014 |
| R. condrupus | Gates i Scheetz, 2014 |
Bibliografia
Gates, T.A., Scheetz, R. (2014): "A new saurolophine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Campanian of Utah, North America". Journal of Systematic Palaeontology. doi: 10.1080/14772019.2014.950614
Anderson, B. G., Barrick, R. E., Droser, M. L., Stadtman, K. L. (1999). "Hadrosaur skin impressions from the Upper Cretaceous Neslen Formation, Book Cliffs, Utah: morphology and paleoenvironmental context". 295-301 W: D. D.Gillette (ed.) Vertebrate Paleontology in Utah. Utah Geological Survey, Salt Lake City.
