Itemirus

Autor:

Kamil Kamiński

---

Itemirus (itemir)
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Uzbekistan Nowy Meksyk (formacja Bissekty)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 Ok. 93-90 Ma późna kreda (środkowy - późny turon)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Tetanurae Coelurosauria Tyrannosauroidea / Dromaeosauridae ??Velociraptorinae / Dromaeosaurinae
Holotypowa puszka mózgowa. Autor: Ghedoghedo.

Wstęp

Itemirus to rodzaj zagadkowego teropoda żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszego Uzbekistnu. Jedyny pewny materiał kopalny to puszka mózgowa, choć przypisano do niego więcej szczątków. Wg różnych badań może on należeć do kladu Tyrannosauroidea albo też być dromeozaurydem. Zapewne był to stosunkowo nieduży, zwinny mięsożerca.

Etymologia

Nazwa Itemirus pochodzi od regionu Itemir w Uzbekistanie. W rzeczywistości jednak pochodzi on z sąsiedniego regionu Dzharakuduk (Sues i Awerianow, 2014).

Materiał kopalny

Holotyp (PIN 327/699) to tylna część puszki mózgowej dorosłego osobnika.

Do Itemirus przypisano też inne szczątki, obejmujące pojedyncze kręgi i kości kończyn, fragmenty czaszki oraz zęby (Sues i Awerianow, 2014). Jest to jednak tymczasowa identyfikacja, jako że żaden z tych elementów nie może być bezpośrednio porównany z holotypem ze względu na brak pokrywającego się materiału.

Historia taksonu.

Szczątki itemira (holotyp) odkryto w 1958 r. W 1976 r. rosyjski paleontolog Siergiej Kurzanow opisał je i uznał na karnozaura, tworząc nową rodzinę Itemiridae (obecnie nieaktywnej ze względu na brak definicji i monotypowość). Holtz zasugerował, ze może on być tyranozauroidem i wskazał na podobieństwo do Stokesosaurus. W późniejszych badaniach Itemirus okazywał się dromeozaurydem (np. Longrich i Currie, 2009) lub tyranozauroidem (Miyashita, 2011). W 2014 r. Sues i Awerianow tymczasowo przypisali do Itemirus wspomniane wyżej szczątki dromeozaurydów z formacji Bissekty, uznając go za dromeozauryna. Jak już stwierdzono wcześniej, nie można jednak mieć pewności, czy holotyp i materiał przypisany rzeczywiście należą do tego samego taksonu. Na ten moment klasyfikacja itemira pozostaje więc niepewna.

Spis gatunków

Itemirus	Kurzanow, 1976
D. medullaris	Kurzanow, 1976

Bibliografia

Holtz, T.R.. (2004) "Tyrannosauroidea". W: D. B. Weishampel, P. Dodson, H. Osmolska (eds.), “The Dinosauria” (second edition). University of California Press, Berkeley pp. 111-136.

Miyashita, T. (2011). Cranial morphology of the basal tyrannosauroid Itemirus medullaris and evolution of the braincase pneumaticity in non-avian coelurosaurs. Journal of Vertebrate Paleontology. Program and Abstracts 2011, 159.

Mortimer, M. (2014 online) [1].

Sues, H.-D., Averianov, A. (2014). "Dromaeosauridae (Dinosauria: Theropoda) from the Bissekty Formation (Upper Cretaceous: Turonian) of Uzbekistan and the phylogenetic position of Itemirus medullaris Kurzanov, 1976". Cretaceous Research. 51: 225–240. doi:10.1016/j.cretres.2014.06.007.