Llukalkan

Autor:

Kamil Kamiński

---

Llukalkan
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquen (formacja Bajo de la Carpa)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 86-83 Ma poźna kreda (santon)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Ceratosauria Abelisauridae Brachyrostra Furileusauria
Rekonstrukcja Viavenator. Llukalkan był zapewne podobny. Autor: Paleocolour [2].

Wstęp

Llukalkan to rodzaj teropoda z kladu Abelisauridae żyjącego w późnej kredzie obszarach dzisiejszej Argentyny. Został on nazwany i opisany w 2021 r. przez Frederico Gianechiniego i współpracowników.

Etymologia

Nazwa Llukalkan w języku mapudungun oznacza „ten który przeraża lub powoduje strach”. Epitet gatunkowy aliocranianus pochodzi z łaciny i znaczy „inna czaszka”.

Materiał kopalny

Holotyp (MAU-Pv-LI-581) to niekompletna i częściowo artykułowana czaszka, obejmująca prawdopodobny fragment kości przedszczękowej z zębem, obie k. łzowe, zaoczodołowe i łuskowe, prawe kości: kość szczękową, nosową, jarzmową, kwadratową, skrzydłową i zewnątrzskrzydłową (ang. ectopterygoid), a także puszkę mózgową i kość przedstawową (ang. prearticular), będącą jedynym fragmentem żuchwy.

Budowa

Llukalkan znany jest jedynie z kości czaszki. Podobnie jak u innych abelizaurydów, była ona stosunkowo krótka i wysoka. Llukalkan dzieli wiele cech budowy czaszki z Viavenator, znanym z osadów tej samej formacji skalnej. Autorzy opisu uznali jednak za bardzo mało prawdopdobne, by chodziło o to samo zwierzę. Oba rodzaju różnią się przede wszystkim pneumatyzacją puszki mózgowej. Llukalkan był także mniejszy, lecz może to wynikać z niedojrzałości holotypu.

Plik:Llukalkan aliocranianus lext maxilla.png

Kość przedszczękowa wraz z zębem. Źródło: Gianechini i in. (2021) [1].

Dzięki dobrze zachowanej puszce mózgowej możliwe było wykonanie rekonstrukcji mózgu i ucha wewnętrznego. Wykazywały one budowę typową dla abelizaurydów, m.in. wydłużone i masywne drogi węchowe oraz powiększone, poziomo ułożone opuszki węchowe. Odlew puszki mózgowej jest bardzo podobny jak Viavenator, co sugeruje bliskie pokrewieństwo między tymi taksonami. Budowa ucha srodkowego wskazuje, że Llukalkan mógł mieć inne niż pozostałe abelizaurydy adaptacje słuchowe.

Paleoekologia

Zob. Viavenator#Paleoekologia.

Spis gatunków

Llukalkan	Gianechini, Mendez, Filippi, Paulina-Carabajal, Juarez-Valieri i Garrido, 2021
L. aliocranianus	Gianechini, Mendez, Filippi, Paulina-Carabajal, Juarez-Valieri i Garrido, 2021

Bibliografia

Gianechini, F.A., Méndez, A.H., Filippi, L.S., Paulina-Carabajal, A., Juárez-Valieri, R.D. & Garrido, A.C. (2021). "A New Furileusaurian Abelisaurid from La Invernada (Upper Cretaceous, Santonian, Bajo De La Carpa Formation), Northern Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology: e1877151. doi:10.1080/02724634.2020.1877151