Megaraptor

Autor:	Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Dawid Mazurek, Tomasz Skawiński
Korekta:	Paweł Konarzewski

---

Megaraptor (megaraptor)
Długość	8,3 m
Masa	1,3 t
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquén (formacja Portezuelo)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 91-88 Ma późna kreda (turon-koniak)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Megaraptora Megaraptoridae
Rekonstrukcja Megaraptor. Autor: Alexander Thomas Lovegrove [2] Porównanie wymiarów Megaraptor i człowieka. Źródło [3]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ESierra del Portezuelo, \u003Ca href=\"/wiki/Formacja\" class=\"mw-redirect\" title=\"Formacja\"\u003Eformacja\u003C/a\u003E \u003Ca href=\"/wiki/Portezuelo\" title=\"Portezuelo\"\u003EPortezuelo\u003C/a\u003E|\u003Cb\u003EMCF-PVPH 79\u003C/b\u003E - \u003Ci\u003E\u003Ca class=\"mw-selflink selflink\"\u003EMegaraptor\u003C/a\u003E namunhuaiquii\u003C/i\u003E - \u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Sierra del Portezuelo, formacja Portezuelo|MCF-PVPH 79 - Megaraptor namunhuaiquii - holotyp.\n","link":"","lat":-38.89999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":-69.5499999999999971578290569595992565155029296875,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EFutalognko Quarry, \u003Ca href=\"/wiki/Formacja\" class=\"mw-redirect\" title=\"Formacja\"\u003Eformacja\u003C/a\u003E \u003Ca href=\"/wiki/Portezuelo\" title=\"Portezuelo\"\u003EPortezuelo\u003C/a\u003E|\u003Cb\u003EMUCPv 341\u003C/b\u003E - \u003Ci\u003E\u003Ca class=\"mw-selflink selflink\"\u003EMegaraptor\u003C/a\u003E namunhuaiquii\u003C/i\u003E - \u003Ca href=\"/index.php?title=Materia%C5%82_przypisany\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Materia\u0142 przypisany (strona nie istnieje)\"\u003Emateria\u0142 przypisany\u003C/a\u003E.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Futalognko Quarry, formacja Portezuelo|MUCPv 341 - Megaraptor namunhuaiquii - materia\u0142 przypisany.\n","link":"","lat":-38.45320000000000248974174610339105129241943359375,"lon":-68.7245999999999952478901832364499568939208984375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EBarreales Lake, \u003Ca href=\"/wiki/Formacja\" class=\"mw-redirect\" title=\"Formacja\"\u003Eformacja\u003C/a\u003E \u003Ca href=\"/wiki/Portezuelo\" title=\"Portezuelo\"\u003EPortezuelo\u003C/a\u003E|\u003Cb\u003EMUCPv 595\u003C/b\u003E - \u003Ci\u003E\u003Ca class=\"mw-selflink selflink\"\u003EMegaraptor\u003C/a\u003E namunhuaiquii\u003C/i\u003E - \u003Ca href=\"/index.php?title=Materia%C5%82_przypisany\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Materia\u0142 przypisany (strona nie istnieje)\"\u003Emateria\u0142 przypisany\u003C/a\u003E.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Barreales Lake, formacja Portezuelo|MUCPv 595 - Megaraptor namunhuaiquii - materia\u0142 przypisany.\n","link":"","lat":-38.324399999999997135091689415276050567626953125,"lon":-68.5134000000000042973624658770859241485595703125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Megaraptor to rodzaj teropoda żyjącego w późnej kredzie ok. 91-88 mln lat temu na terenach obecnej Patagonii (Argentyna). Został opisany przez Novasa w 1998 roku.

Odkrycia

Holotyp (MCF-PVPH 79) to fragmentaryczny osobnik z formacji Portezuelo (późny turon - wczesny koniak, 91-88 Ma) z prowincji Neuquén (Novas, 1998). Składa się on z kości łokciowej, paliczka I-1 i pazura I z „ręki” i dystalnej połowy kości śródstopia III. Calvo i in. (2004) opisali drugiego osobnika (MUCPv 341) obejmującego bardziej kompletne kości kończyny przedniej, jeden kręg szyjny, dwa proksymalne kręgi ogonowe, kość łopatkowo-kruczą i częściową łonową z formacji Portezuelo. Zwrócili też uwagę, że w tej samej lokalizacji odnaleziono również zęby karcharodontozaurydów – były one jednak wyłącznie izolowane, przez co nie można jednoznacznie przypisać ich do Megaraptor. Porfiri i in. (2007) donieśli o kolejnych szczątkach kończyn z Portezuelo, zaś w 2014 roku opisano skamieniałości młodocianego osobnika MUCPv 595 (Porfiri i in., 2014).

Do Megaraptor wcześniej zaliczono także osobniki z formacji Bajo Barreal. Lamanna (2004) opisał dwa nowe fragmentaryczne szkielety z dolnych warstw formacji Bajo Barreal (środkowy cenoman-turon) z prowincji Chubut. Novas i in. (2013) podali, że to megaraptoryd, lecz nie wskazali, że Megaraptor; od czasu wstępnego opisu skamieniałości opisano nowe, blisko spokrewnione formy (Orkoraptor, Aerosteon); także z uwagi na wcześniejszy wiek nie jest pewne, czy szczątki należą do omawianego rodzaju. Lamanna i in. (2020) ustalili, że szczątki należą do nieznanych megaraptorydów o podobnej budowie do występujących krewnych na terenach Australii.

Budowa i systematyka

Szpon megaraptora. Fot. Haplochromis [1]

Megaraptor charakteryzował się dużymi i silnymi przednimi kończynami, na których znajdowały się wielkie pazury (największy miał ok. 40 cm). Kręgi szyjne posiadały wydłużonyne, eliptycznyne otwory w bokach, które zmniejszały ich masę. Systematyka megaraptorów przez lata była trudna do ustalenia. Początkowo uważano, że należą do karnozaurów w kladzie Carcharodontosauria (rodzina Neovenatoridae). Potem odkryto u nich cechy celurozaurów i umieszczono je w Tyrannosauroidea. Aranciaga Rolando i in., (2022) uznali, że Megaraptora są bazalnymi celurozaurami spokrewnionymi z Tyrannosauroidea.

Etymologia

Nazwa Megaraptor znaczy "duży rabuś" i pochodzi z połączenia gr. mega i łac. raptor. Epitet gatunkowy (namunhuaiquii) odnosi się do wielkiego i ostrego pazura, początkowo umiejscawianego na stopie, i pochodzi z języka Mapuczów: namun to stopa, a huaiqui - "lanca"/"kopia" lub "przecinać"/"przekłuwać").

Spis gatunków

Megaraptor	Novas, 1998
M. namunhuaiquii	Novas, 1998

Bibliografia

Aranciaga Rolando, A.M., Motta, M.J., Agnolín, F.L., Manabe, M., Tsuihiji, T. & Novas, F.E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific Reports. 12 (1): Article number 6318. doi:10.1038/s41598-022-09272-z.

Benson, R.B.J., Carrano, M.T. & Brusatte, S.L. (2010) "A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic" Naturwissenschaften, 97, 71-78.

Calvo, J.O. Porfiri, J.D. Veralli, C.D. Novas, F.E. & Poblete, F. (2004) "Phylogenetic status of Megaraptor namunhuaiquii Novas based on a new specimen from Neuquén, Patagonia, Argentina" Ameghiniana, 41(4), 565-575.

Calvo, J.O. Porfiri, J.D. González Riga, B.J. & Kellner, A.W.A. (2007) "A new Cretaceous terrestrial ecosystem from Gondwana with the description of a new sauropod dinosaur" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 79(3), 1-13.

Carrano, M. T., Benson, R. B., & Sampson, S. D. (2012). The phylogeny of tetanurae (Dinosauria: Theropoda). Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300.

Juárez-Valieri, R.D., Porfiri, J.D. & Calvo, J.O. (2011) "New Information on Ekrixinatosaurus novasi Calvo et al 2004, a giant and massively-constructed Abelisauroid from the "Middle Cretaceous" of Patagonia" Calvo, J.O., Porfiri, J.D., González Riga & Dos Santos [red.] "Paleontologia y dinosaurios desde América Latina" Editorial de la Universidad Nacional de Cuyo, 161-169.

Lamanna, M. C. (2004). Late Cretaceous dinosaurs and crocodyliforms from Egypt and Argentina. University of Pennsylvania.

Lamanna, M. C., Casal, G. A., Martínez, R. D., & Ibiricu, L. M. (2020). Megaraptorid (Theropoda: Tetanurae) partial skeletons from the Upper Cretaceous Bajo Barreal Formation of central Patagonia, Argentina: implications for the evolution of large body size in Gondwanan megaraptorans. Annals of Carnegie Museum, 86(3), 255-294. doi:10.2992/007.086.0302

Novas, F. E. (1998) "Megaraptor namunhuaiquii, gen. et sp. nov, a large-clawed, Late Cretaceous theropod from Patagonia" Journal of Vertebrate Paleontology, 18, 4–9.

Novas, F.E., Agnolín, F.L., Ezcurra, M.D., Porfiri, J. & Canale, J.I. (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001

Novas, F. E., Aranciaga Rolando, A. M., & Agnolin, F. (2016). Phylogenetic relationships of the Cretaceous Gondwanan theropods Megaraptor and Australovenator: the evidence afforded by their manual anatomy. [4]

Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019) "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes" wyd. Princeton University Press.

Mortimer, online [5]

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.

Porfiri, J.D. Dos Santos, D. & Calvo, J.O. (2007) "New information on Megaraptor namunhuaiquii (Theropoda: Tetanurae), Patagonia: considerations on paleoecological aspects" Arquivos do Museu Nacional, Rio do Janeiro, 65(4), 545-550.

Porfiri J.D., Novas F.E., Calvo J.O., Agnolin F.L., Ezcurra M.D., Cerda I.A. 2014. Juvenile specimen of Megaraptor (Dinosauria, Theropoda) sheds light about tyrannosauroid radiation. Cretaceous Research 51: 35-55. doi:10.1016/j.cretres.2014.04.007.

Smith, N.D., Makovicky, P.J., Agnolin, F.L., Ezcurra, M.D., Pais, D.F. & Salisbury, S.W. (2008) "A Megaraptor-like theropod (Dinosauria: Tetanurae) in Australia: support for faunal exchange across eastern and western Gondwana in the Mid-Cretaceous" Proceedings of the Royal Society B, 275, 2085-2093.