Antarctopelta: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(uzupełnienia) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Antarctopelta''}} | {{DISPLAYTITLE:''Antarctopelta''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Jakub Starzyński]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | + | |nazwa = ''Antarctopelta'' (antarktopelta) | |
| − | + | |długość = 4 m <ref>Soto-Acuña i in., 2021</ref> | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | |masa = |
| − | [[Marcin Szermański]] | + | |dieta = roślinożerny |
| − | | | + | |miejsce = [[Antarktyda]] - Wyspa Jamesa Rossa |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Antarktyda]] - Wyspa Jamesa Rossa | ||
| − | |||
<small>([[formacja]] [[Santa Marta]])</small> | <small>([[formacja]] [[Santa Marta]])</small> | ||
| − | |- | + | |czas = {{Występowanie|71.2|70.8}} |
| − | + | ok. 71,2-70,8 [[Ma]] <ref>di Pasquo, M., & Martin, J. E. (2013). "Palynoassemblages associated with a theropod dinosaur from the Snow Hill Island formation (lower Maastrichtian) at the Naze, James Ross Island, Antarctica". Cretaceous Research, 45, 135-154. [[doi:10.1016/j.cretres.2013.07.008]]</ref><br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] - ([[mastrycht]])</small> | |
| − | | | + | |systematyka = |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| Linia 41: | Linia 22: | ||
[[Ankylosauria]] | [[Ankylosauria]] | ||
| − | + | [[Parankylosauria]] | |
| − | | | + | |grafika = Stegouros Mauricio Alvarez.jpg |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja ''[[Stegouros]]''. ''Antarctopelta'' wyglądała podobnie i była większa. Autor: Mauricio Alvarez [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stegouros_Mauricio_Alvarez.jpg] |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | | | + | |PorównanieDługość = |
| − | + | |mapa = | |
| − | | | ||
| − | | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | + | -63.926666, -57.814167 ~ formacja [[Santa Maria]], Wyspa Jamesa Rossa, [[Antarktyda]]|<small>''A. oliveroi'' - holotyp MLP 86-X-28-1.<br> | |
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Antarctopelta oliveroi'' jest gatunkiem średniej wielkości ankylozaura żyjącego w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Antarktydy. | + | ''Antarctopelta oliveroi'' jest gatunkiem średniej wielkości ankylozaura żyjącego w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Antarktydy. Antarktopelta to największy znany przedstawiciel niezwykłego kladu Parankylosauria. Swoim wyglądem zapewne przypominał bliskiego kuzyna z Chile ''[[Stegouros]]''. |
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| − | |||
Szkielet został odnaleziony w osadach formacji Santa Marta, która była osadzona w płytkim środowisku morskim i zawiera także skamieliny morskie, takie jak zęby rekinów, pozostałości mozazaura ''[[Taniwhasaurus]] antarcticus'', a także amonity. Okaz antarktopelty został zlokalizowany na Wyspie Jamesa Rossa w pobliżu Półwyspu Antarktycznego w [[1986]] roku i jest pierwszym dinozaurem odkrytym w Antarktyce. Pomimo to dinozaur ten został nazwany i opisany dopiero w roku [[2006]]. | Szkielet został odnaleziony w osadach formacji Santa Marta, która była osadzona w płytkim środowisku morskim i zawiera także skamieliny morskie, takie jak zęby rekinów, pozostałości mozazaura ''[[Taniwhasaurus]] antarcticus'', a także amonity. Okaz antarktopelty został zlokalizowany na Wyspie Jamesa Rossa w pobliżu Półwyspu Antarktycznego w [[1986]] roku i jest pierwszym dinozaurem odkrytym w Antarktyce. Pomimo to dinozaur ten został nazwany i opisany dopiero w roku [[2006]]. | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | Bardzo niekompletny szkielet ([[holotyp]] MLP 86-X-28-1) zawierający fragmenty czaszkowe (lewa kość zębowa z zębem, trzy izolowane zęby, kilka innych fragmentów), kręgosłupa (kilka kręgów szyjnych, żeber, 2 niekompletne kręgi grzbietowe, trzy krzyżowe, 8 ogonowych) i kończyn (część łopatki, kości biodrowej, udowej, kilka kości stopy) i 6 morfotypów osteoderm. | + | Bardzo niekompletny szkielet ([[holotyp]] MLP 86-X-28-1) zawierający fragmenty czaszkowe (lewa kość zębowa z zębem, trzy izolowane zęby, kilka innych fragmentów), kręgosłupa (kilka kręgów szyjnych, żeber, 2 niekompletne kręgi grzbietowe, trzy krzyżowe, 8 ogonowych) i kończyn (część łopatki, kości biodrowej, udowej, kilka kości stopy) i 6 morfotypów osteoderm. |
| + | |||
| + | ==Paleobiologia== | ||
| + | [[Plik:Anatomy of caudal weapon osteoderms in Stegouros elengassen and Antarctopelta oliveroi.jpg|thumb|Porównanie anatomii osteodermów na końcu ogona ''Stegouros'' (po prawej) i ''Antarctopelta'' (po lewej). Źródło: Soto-Acuña i in., 2021 [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Anatomy_of_caudal_weapon_osteoderms_in_Stegouros_elengassen_and_Antarctopelta_oliveroi.jpg]]] | ||
| + | Wcześniejsze badania sugerowały, że ''Antarctopelta'' z Wyspy Jamesa Rossa to osobnik młodociany. Jednakże hipoteza ta może być obalona przez fakt, że kręgi antarktopelty ukazują całkowite połączenie łuków nerwowych i trzonów kręgów. Osobnik młodociany powinien mieć widoczne szwy między kręgami. Poza tym wstępna analiza histologiczna kilku żeber i kości palców pokazuje wewnętrzne struktury kostne, których osobnik młodociany nie powinien posiadać. dowodzi to, że odkryty okaz antarktopelty mógł być osobnikiem w pełni dorosłym (Salgado i Gasparini, 2006). Badanie histologiczne przeprowadzone przez Cedrę i in. (2019) wykazało, że [[holotyp|okaz typowy]] w chwili śmierci był dojrzałym płciowo osobnikiem. Mimo ciężkich warunków środowiskowych ''Antarctopelta'' odznaczała się podobnym sposobem wzrostu jak jej kuzyni z wyższych szerokości geograficznych. | ||
| + | |||
| + | ==Systematyka== | ||
| + | Ooczątkowo uważano, że ''Antarctopelta'' posiadała cechy zarówno ankylozaurów, jak i nodozaurów, przez co sprawiała problemy w przydziale do odpowiedniej rodziny. [[Leonardo Salgado|Salgado]] i [[Zulma Gasparini|Gasparini]] przydzielili antarktopeltę do [[Ankylosauria]] ''[[incertae sedis]]'' (o niepewnej pozycji). Analiza Thompsona i in. ([[2012]]) wskazuje, że jest to najbardziej [[bazalny]] nodozauryd. Arbour i Currie ([[2015]]) klasyfikują go jako [[Nodosauridae]] indet., w dodatku ''[[nomen dubium]]''. Analiza przeprowadzona przez Soto-Acuñę i in. (2021) wykazała, że ''Antarctopelta'' to prymitywny ankylozaur blisko spokrewniony z ''[[Stegouros]]'' i ''[[Kunbarrasaurus]]''. Tworzą one [[klad]] Parankylosauria zamieszkujący dawne obszary Gondwany. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
''Antarctopelta'' została nazwana przez argentyńskich paleontologów [[Leonardo Salgado]] i [[Zulma Gasparini|Zulmę Gasparini]]. Nazwa pochodzi od miejsca znaleziska oraz greckiego słowa ''pelta'' ("tarcza"). Nazwa gatunkowa (''oliveroi'') pochodzi od nazwiska argentyńskiego geologa Eduardo Olivero, który długo pracował na Antarktydzie i odkrył pozostałości dinozaura. | ''Antarctopelta'' została nazwana przez argentyńskich paleontologów [[Leonardo Salgado]] i [[Zulma Gasparini|Zulmę Gasparini]]. Nazwa pochodzi od miejsca znaleziska oraz greckiego słowa ''pelta'' ("tarcza"). Nazwa gatunkowa (''oliveroi'') pochodzi od nazwiska argentyńskiego geologa Eduardo Olivero, który długo pracował na Antarktydzie i odkrył pozostałości dinozaura. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | | ''Antarctopelta'' | + | | {{V|''Antarctopelta''}} |
| {{Kpt|[[Leonardo Salgado|Salgado]]}} i {{Kpt|[[Zulma Gasparini|Gasparini]]}}, [[2006]] | | {{Kpt|[[Leonardo Salgado|Salgado]]}} i {{Kpt|[[Zulma Gasparini|Gasparini]]}}, [[2006]] | ||
| − | | ''[[nomen dubium]]'' | + | | ?''[[nomen dubium]]''? |
|- | |- | ||
| − | | ''A. oliveroi'' | + | | {{V|''A. oliveroi''}} |
| {{Kpt|Salgado}} i {{Kpt|Gasparini}}, 2006 | | {{Kpt|Salgado}} i {{Kpt|Gasparini}}, 2006 | ||
| − | | ''nomen dubium'' | + | | ?''nomen dubium'' |
|} | |} | ||
==Wybrana bibliografia== | ==Wybrana bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] | + | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] |
| + | |||
| + | Cerda, I. A., Gasparini, Z., Coria, R. A., Salgado, L., Reguero, M., Ponce, D., ... & Moly, J. (2019). "Paleobiological inferences for the Antarctic dinosaur ''Antarctopelta oliveroi'' (Ornithischia: Ankylosauria) based on bone histology of the holotype". Cretaceous Research, 103, 104171. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.07.001]] | ||
Salgado, L. & Gasparini, Z. (2006) "Reappraisal of an ankylosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of James Ross Island (Antarctica)" Geodiversitas, 28 (1), 119–135. | Salgado, L. & Gasparini, Z. (2006) "Reappraisal of an ankylosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of James Ross Island (Antarctica)" Geodiversitas, 28 (1), 119–135. | ||
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]] | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]] | ||
| − | </small> | + | |
| + | Soto-Acuña, S., Vargas, A. O., Kaluza, J., Leppe, M. A., Botelho, J. F., Palma-Liberona, J., ... & Rubilar-Rogers, D. (2021). "Bizarre tail weaponry in a transitional ankylosaur from subantarctic Chile". Nature, 600(7888), 259-263. [[doi:10.1038%2Fs41586-021-04147-1]] | ||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 97: | Linia 82: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Mastrycht]] | [[Kategoria:Mastrycht]] | ||
| − | |||
Wersja z 21:21, 23 mar 2023
| Autor: | Jakub Starzyński |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Paweł Konarzewski |
| Antarctopelta (antarktopelta) | |
|---|---|
| Długość | 4 m [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Antarktyda - Wyspa Jamesa Rossa |
| Czas |
ok. 71,2-70,8 Ma [2] |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Stegouros. Antarctopelta wyglądała podobnie i była większa. Autor: Mauricio Alvarez [2] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Antarctopelta oliveroi jest gatunkiem średniej wielkości ankylozaura żyjącego w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Antarktydy. Antarktopelta to największy znany przedstawiciel niezwykłego kladu Parankylosauria. Swoim wyglądem zapewne przypominał bliskiego kuzyna z Chile Stegouros.
Lokalizacja
Szkielet został odnaleziony w osadach formacji Santa Marta, która była osadzona w płytkim środowisku morskim i zawiera także skamieliny morskie, takie jak zęby rekinów, pozostałości mozazaura Taniwhasaurus antarcticus, a także amonity. Okaz antarktopelty został zlokalizowany na Wyspie Jamesa Rossa w pobliżu Półwyspu Antarktycznego w 1986 roku i jest pierwszym dinozaurem odkrytym w Antarktyce. Pomimo to dinozaur ten został nazwany i opisany dopiero w roku 2006.
Materiał kopalny
Bardzo niekompletny szkielet (holotyp MLP 86-X-28-1) zawierający fragmenty czaszkowe (lewa kość zębowa z zębem, trzy izolowane zęby, kilka innych fragmentów), kręgosłupa (kilka kręgów szyjnych, żeber, 2 niekompletne kręgi grzbietowe, trzy krzyżowe, 8 ogonowych) i kończyn (część łopatki, kości biodrowej, udowej, kilka kości stopy) i 6 morfotypów osteoderm.
Paleobiologia
Wcześniejsze badania sugerowały, że Antarctopelta z Wyspy Jamesa Rossa to osobnik młodociany. Jednakże hipoteza ta może być obalona przez fakt, że kręgi antarktopelty ukazują całkowite połączenie łuków nerwowych i trzonów kręgów. Osobnik młodociany powinien mieć widoczne szwy między kręgami. Poza tym wstępna analiza histologiczna kilku żeber i kości palców pokazuje wewnętrzne struktury kostne, których osobnik młodociany nie powinien posiadać. dowodzi to, że odkryty okaz antarktopelty mógł być osobnikiem w pełni dorosłym (Salgado i Gasparini, 2006). Badanie histologiczne przeprowadzone przez Cedrę i in. (2019) wykazało, że okaz typowy w chwili śmierci był dojrzałym płciowo osobnikiem. Mimo ciężkich warunków środowiskowych Antarctopelta odznaczała się podobnym sposobem wzrostu jak jej kuzyni z wyższych szerokości geograficznych.
Systematyka
Ooczątkowo uważano, że Antarctopelta posiadała cechy zarówno ankylozaurów, jak i nodozaurów, przez co sprawiała problemy w przydziale do odpowiedniej rodziny. Salgado i Gasparini przydzielili antarktopeltę do Ankylosauria incertae sedis (o niepewnej pozycji). Analiza Thompsona i in. (2012) wskazuje, że jest to najbardziej bazalny nodozauryd. Arbour i Currie (2015) klasyfikują go jako Nodosauridae indet., w dodatku nomen dubium. Analiza przeprowadzona przez Soto-Acuñę i in. (2021) wykazała, że Antarctopelta to prymitywny ankylozaur blisko spokrewniony z Stegouros i Kunbarrasaurus. Tworzą one klad Parankylosauria zamieszkujący dawne obszary Gondwany.
Etymologia
Antarctopelta została nazwana przez argentyńskich paleontologów Leonardo Salgado i Zulmę Gasparini. Nazwa pochodzi od miejsca znaleziska oraz greckiego słowa pelta ("tarcza"). Nazwa gatunkowa (oliveroi) pochodzi od nazwiska argentyńskiego geologa Eduardo Olivero, który długo pracował na Antarktydzie i odkrył pozostałości dinozaura.
Spis gatunków
| Antarctopelta | Salgado i Gasparini, 2006 | ?nomen dubium? |
| A. oliveroi | Salgado i Gasparini, 2006 | ?nomen dubium |
Wybrana bibliografia
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985
Cerda, I. A., Gasparini, Z., Coria, R. A., Salgado, L., Reguero, M., Ponce, D., ... & Moly, J. (2019). "Paleobiological inferences for the Antarctic dinosaur Antarctopelta oliveroi (Ornithischia: Ankylosauria) based on bone histology of the holotype". Cretaceous Research, 103, 104171. doi:10.1016/j.cretres.2019.07.001
Salgado, L. & Gasparini, Z. (2006) "Reappraisal of an ankylosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of James Ross Island (Antarctica)" Geodiversitas, 28 (1), 119–135.
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2011.569091
Soto-Acuña, S., Vargas, A. O., Kaluza, J., Leppe, M. A., Botelho, J. F., Palma-Liberona, J., ... & Rubilar-Rogers, D. (2021). "Bizarre tail weaponry in a transitional ankylosaur from subantarctic Chile". Nature, 600(7888), 259-263. doi:10.1038/s41586-021-04147-1
- ↑ Soto-Acuña i in., 2021
- ↑ di Pasquo, M., & Martin, J. E. (2013). "Palynoassemblages associated with a theropod dinosaur from the Snow Hill Island formation (lower Maastrichtian) at the Naze, James Ross Island, Antarctica". Cretaceous Research, 45, 135-154. doi:10.1016/j.cretres.2013.07.008
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stegouros_Mauricio_Alvarez.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Anatomy_of_caudal_weapon_osteoderms_in_Stegouros_elengassen_and_Antarctopelta_oliveroi.jpg){kind=link}