Saurornithoides: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Maciej Ziegler | Krzysztof Lichota |} </small> ---- {| class="wikitable"...”) |
(poprawki) |
||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
| 74-70 Ma | | 74-70 Ma | ||
| − | <small>późna kreda (późny [[kampan]]</small> | + | <small>późna kreda (późny [[kampan]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
[[Coelurosauria]] | [[Coelurosauria]] | ||
| − | [[ | + | [[Paraves]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Troodontidae]] | [[Troodontidae]] | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Saurornithoides.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Saurornithoides.jpg|400px|]] | ||
| − | <small>Autor: | + | <small>Holotyp. Autor: Jaime A. Headden(?) [http://piclib.nhm.ac.uk/piclib/webimages/0/49000/800/49852_big.jpg]</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Saurornithoides'' to troodontyd żyjący na terenie Azji w późnej kredzie. Był szybkim, zwinnym, inteligentnym i zapewne opierzonym dinozaurem. Przypuszcza się, że dzięki dużym oczom mógł polować w nocy, lecz jego pożywieniem mogły być też rośliny. Był późnym, | + | ''Saurornithoides'' to troodontyd żyjący na terenie Azji w późnej kredzie. Był szybkim, zwinnym, inteligentnym i zapewne opierzonym dinozaurem. Przypuszcza się, że dzięki dużym oczom mógł polować w nocy, lecz jego pożywieniem mogły być też rośliny. Był późnym, [[zaawansowany]]m przedstawicielem swojej grupy, a jego bliskimi krewnymi są ''[[Troodon]]'' i ''[[Zanabazar]]''. Żył w otoczeniu takich dinozaurów jak ''[[Velociraptor]] mongoliensis'', ''[[Oviraptor]] philoceratops'', ''[[Avimimus]] portentosus'' i ''[[Protoceratops]] andrewsi''. |
==Odkrycie i etymologia== | ==Odkrycie i etymologia== | ||
| − | + | ''Saurornithoides'' został odkryty w [[1923]] roku przez Chińczyka biorącego udział w ekspedycji Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej do Azji Centralnej. Jego nazwa znaczy "jaszczur z ptasią czaszką" lub "ptakopodobny teropod", a dosłownie "jaszczuro- i ptakopodobny". [[Osborn]] nazwał tak dinozaura ze względu na to, że był bardzo ptasi, jak na znane w [[1924]] roku teropody. Epitet gatunkowy odnosi się do Mongolii - miejsca znalezienia. | |
==Materiał kopalny, lokalizacja== | ==Materiał kopalny, lokalizacja== | ||
| − | Znaleziono cztery osobniki, jednak trzy z nich mogą nie należeć do ''S. mongoliensis''. | + | Znaleziono cztery osobniki, jednak trzy z nich, pochodzące z Chin, mogą nie należeć do ''S. mongoliensis''. |
| − | [[Holotyp]] (AMNH 6516) to szkielet należący do osobnika mierzącego ok. 1,56 m i ważącego ok. 13 kg. W jego skład wchodzą: czaszka (19 cm), żuchwy, kręgi grzbietowe (9, 10, 11, 12), kręgi krzyżowe (1-5), kręgi ogonowe (1-4), niekompletne szewrony (1-3), niekompletna kość łonowa, kość biodrowa, górna część k. udowej, piszczel, kości "dłoni", śródstopia i stopy. Okaz pochodzi z osadów formacji Djadokhta. | + | [[Holotyp]] (AMNH 6516) to szkielet należący do osobnika mierzącego ok. 1,56 m i ważącego ok. 13 kg. W jego skład wchodzą: czaszka (19 cm), żuchwy, kręgi grzbietowe (9, 10, 11, 12), kręgi krzyżowe (1-5), kręgi ogonowe (1-4), niekompletne szewrony (1-3), niekompletna kość łonowa, kość biodrowa, górna część k. udowej, piszczel, kości "dłoni", śródstopia i stopy. Okaz pochodzi z osadów [[formacja Djadokhta|formacji Djadokhta]]. |
| − | Przypisany tymczasowo przez | + | Przypisany tymczasowo przez [[Norell]]a i [[Hwang]] ([[2004]]) osobnik oznaczony IGM 100/1083 to szkielet należący do osobnika długości 1,85 m i ważącego 21 kg. Jest bardzo podobny do holotypu a różni je jedynie wielkość. W jego skład wchodzą: fragment kości szczękowej, niekompletna kość kwadratowa, niekompletny przedni kręg szyjny i grzbietowy, mały fragment kości krzyżowej, 3 izolowane dystalne kręgi ogonowe, dystalny fragment kości stępu, pazur ze stopy (II), 2 niekompletne kości śródstopia i 5 izolowanych paliczków. Okaz pochodzi z osadów Ukhaa Tolgod. |
| − | Kolejny przypisany osobnik ([[Currie]] i | + | Kolejny przypisany osobnik ([[Currie]] i Peng, [[1993]]) to szkielet młodego osobnika o długości ok. 68 cm i masie 1,1 kg oznaczony IVPP V10597. W skład okazu wchodzą jedynie dość kompletne kości kończyn tylnych. Wg Norella i in. (2009) jest to bliżej nie określony troodontyd. Okaz pochodzi z Bayan Mandahu. |
| − | Czwartym osobnikiem przypisanym do ''S. mongoliensis'', tym razem przez Curriego i | + | Czwartym osobnikiem przypisanym do ''S. mongoliensis'', tym razem przez Curriego i [[Dong]]a ([[2001]]), jest szkielet oznaczony IVPP V10599 zawierający część kości krzyżowej, kręgi ogonowe i miednicę. |
==''"Saurornithoides" asiamericanus''== | ==''"Saurornithoides" asiamericanus''== | ||
| − | Lokalizacja: [[Uzbekistan]] (górna część formacji Khodzhakul) | + | Lokalizacja: [[Uzbekistan]] (górna część [[formacja Khodzhakul|formacji Khodzhakul]]) |
Wiek: wczesny [[cenoman]], 100-96 Ma | Wiek: wczesny [[cenoman]], 100-96 Ma | ||
| Linia 81: | Linia 77: | ||
| [[Osborn]], [[1924]] | | [[Osborn]], [[1924]] | ||
|- | |- | ||
| − | | = " | + | | = "Ornithoides" |
| [[Osborn]], [[1924]] | | [[Osborn]], [[1924]] | ||
|- | |- | ||
| Linia 87: | Linia 83: | ||
| [[Osborn]], [[1924]] | | [[Osborn]], [[1924]] | ||
|- | |- | ||
| − | | = " | + | | = "Ornithoides oshiensis" |
| [[Osborn]], [[1924]] | | [[Osborn]], [[1924]] | ||
|- | |- | ||
| Linia 95: | Linia 91: | ||
| ''S. junior'' | | ''S. junior'' | ||
| [[Barsbold]], [[1974]] | | [[Barsbold]], [[1974]] | ||
| − | + | | = ''[[Zanabazar]] junior'' | |
| − | |||
|- | |- | ||
| ''"S." asiamericanus'' | | ''"S." asiamericanus'' | ||
| Linia 113: | Linia 108: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> | + | <small>Osborn, H.F. 1924. "Three new Theropoda, Protoceratops zone, central Mongolia". American Museum Novitates 144:1-12. |
| − | Osborn, H. F. 1924. Three new Theropoda, Protoceratops zone, central Mongolia. American Museum Novitates 144:1-12. | ||
| − | Norell, M. A. | + | Norell, M.A. & Hwang, S.H. 2004. "A Troodontid Dinosaur from Ukhaa Tolgod (Late Cretaceous Mongolia)". American Museum Novitates 3446:1-9. |
| − | Norell, M.A.; Makovicky, P.J., Bever, G.S., Balanoff, A.M., Clark, J.M., Barsbold, R. | + | Norell, M.A.; Makovicky, P.J., Bever, G.S., Balanoff, A.M., Clark, J.M., Barsbold, R. & Rowe, T. 2009. "A Review of the Mongolian Cretaceous Dinosaur Saurornithoides (Troodontidae: Theropoda)". American Museum Novitates 3654: 63. |
http://home.comcast.net/~eoraptor/ | http://home.comcast.net/~eoraptor/ | ||
| Linia 126: | Linia 120: | ||
http://dml.cmnh.org/1996Feb/msg00835.html | http://dml.cmnh.org/1996Feb/msg00835.html | ||
| − | http://dml.cmnh.org/2004Nov/msg00060.html | + | http://dml.cmnh.org/2004Nov/msg00060.html</small> |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 09:12, 5 gru 2011
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Krzysztof Lichota |
| Saurornithoides (zaurornitoid) | |
|---|---|
| Długość: | 1,5-1,9 m |
| Masa: | 12-20 kg |
| Miejsce występowania: | Mongolia, być może Chiny |
| Czas występowania | 74-70 Ma
późna kreda (późny kampan) |
| Systematyka | Dinosauria |
Holotyp. Autor: Jaime A. Headden(?) [1] | |
Wstęp
Saurornithoides to troodontyd żyjący na terenie Azji w późnej kredzie. Był szybkim, zwinnym, inteligentnym i zapewne opierzonym dinozaurem. Przypuszcza się, że dzięki dużym oczom mógł polować w nocy, lecz jego pożywieniem mogły być też rośliny. Był późnym, zaawansowanym przedstawicielem swojej grupy, a jego bliskimi krewnymi są Troodon i Zanabazar. Żył w otoczeniu takich dinozaurów jak Velociraptor mongoliensis, Oviraptor philoceratops, Avimimus portentosus i Protoceratops andrewsi.
Odkrycie i etymologia
Saurornithoides został odkryty w 1923 roku przez Chińczyka biorącego udział w ekspedycji Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej do Azji Centralnej. Jego nazwa znaczy "jaszczur z ptasią czaszką" lub "ptakopodobny teropod", a dosłownie "jaszczuro- i ptakopodobny". Osborn nazwał tak dinozaura ze względu na to, że był bardzo ptasi, jak na znane w 1924 roku teropody. Epitet gatunkowy odnosi się do Mongolii - miejsca znalezienia.
Materiał kopalny, lokalizacja
Znaleziono cztery osobniki, jednak trzy z nich, pochodzące z Chin, mogą nie należeć do S. mongoliensis.
Holotyp (AMNH 6516) to szkielet należący do osobnika mierzącego ok. 1,56 m i ważącego ok. 13 kg. W jego skład wchodzą: czaszka (19 cm), żuchwy, kręgi grzbietowe (9, 10, 11, 12), kręgi krzyżowe (1-5), kręgi ogonowe (1-4), niekompletne szewrony (1-3), niekompletna kość łonowa, kość biodrowa, górna część k. udowej, piszczel, kości "dłoni", śródstopia i stopy. Okaz pochodzi z osadów formacji Djadokhta.
Przypisany tymczasowo przez Norella i Hwang (2004) osobnik oznaczony IGM 100/1083 to szkielet należący do osobnika długości 1,85 m i ważącego 21 kg. Jest bardzo podobny do holotypu a różni je jedynie wielkość. W jego skład wchodzą: fragment kości szczękowej, niekompletna kość kwadratowa, niekompletny przedni kręg szyjny i grzbietowy, mały fragment kości krzyżowej, 3 izolowane dystalne kręgi ogonowe, dystalny fragment kości stępu, pazur ze stopy (II), 2 niekompletne kości śródstopia i 5 izolowanych paliczków. Okaz pochodzi z osadów Ukhaa Tolgod.
Kolejny przypisany osobnik (Currie i Peng, 1993) to szkielet młodego osobnika o długości ok. 68 cm i masie 1,1 kg oznaczony IVPP V10597. W skład okazu wchodzą jedynie dość kompletne kości kończyn tylnych. Wg Norella i in. (2009) jest to bliżej nie określony troodontyd. Okaz pochodzi z Bayan Mandahu.
Czwartym osobnikiem przypisanym do S. mongoliensis, tym razem przez Curriego i Donga (2001), jest szkielet oznaczony IVPP V10599 zawierający część kości krzyżowej, kręgi ogonowe i miednicę.
"Saurornithoides" asiamericanus
Lokalizacja: Uzbekistan (górna część formacji Khodzhakul)
Wiek: wczesny cenoman, 100-96 Ma
Materiał kopalny: ząb z tylnej części żuchwy (CCMGE 49/12176)
Opis: ząb należy do jakiegoś nieokreślonego, zaawansowanego troodontyda. Obecnie gatunek nieważny - nomen dubium.
Spis gatunków
| Saurornithoides | Osborn, 1924 | |
|---|---|---|
| = "Ornithoides" | Osborn, 1924 | |
| S. mongoliensis | Osborn, 1924 | |
| = "Ornithoides oshiensis" | Osborn, 1924 | |
| = Troodon mongoliensis | (Osborn, 1924) Paul, 1988 | |
| S. junior | Barsbold, 1974 | = Zanabazar junior |
| "S." asiamericanus | (Nessov, 1995) Olshevsky, 2000 | nomen dubium |
| = Pectinodon "asiamericanus" | Nessov, 1985 | |
| = Saurornithoides "asiamericanus" | (Nessov, 1985) Olshevsky, 1991 | |
| = Troodon asiamericanus | Nessov, 1995 |
Bibliografia
Osborn, H.F. 1924. "Three new Theropoda, Protoceratops zone, central Mongolia". American Museum Novitates 144:1-12.
Norell, M.A. & Hwang, S.H. 2004. "A Troodontid Dinosaur from Ukhaa Tolgod (Late Cretaceous Mongolia)". American Museum Novitates 3446:1-9.
Norell, M.A.; Makovicky, P.J., Bever, G.S., Balanoff, A.M., Clark, J.M., Barsbold, R. & Rowe, T. 2009. "A Review of the Mongolian Cretaceous Dinosaur Saurornithoides (Troodontidae: Theropoda)". American Museum Novitates 3654: 63.
http://home.comcast.net/~eoraptor/
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7477&Itemid=67
![[1]](http://piclib.nhm.ac.uk/piclib/webimages/0/49000/800/49852_big.jpg){kind=link}