Gobisaurus

Autor:	Adrian Sztuba
Korekta:	Michał Siedlecki

---

Gobisaurus (gobizaur)
Długość	ok. 6 m
Masa	ok. 3,5 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Chiny - Mongolia Wewnętrzna i prowincja Henan (formacje Miaogou i Haoling)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 121,4-100,5 Ma wczesna kreda (apt - alb)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Ankylosauria Ankylosauridae Shamosaurinae
Rekonstrukcja Gobisaurus. Autor: "Foolp" [2]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Ulansuhai, Mongolia Wewn\u0119trzna, Chiny|\u003Csmall\u003E IVPP V12563.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Ulansuhai, Mongolia Wewn\u0119trzna, Chiny| IVPP V12563.\n","link":"","lat":39.75003954770600245183231891132891178131103515625,"lon":105.7501560691199955499541829340159893035888671875,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Mangchuan, prowincja Henan, Chiny|\u003Csmall\u003E HGM 41HIII-0002.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Mangchuan, prowincja Henan, Chiny| HGM 41HIII-0002.\n","link":"","lat":34.619653900000002977321855723857879638671875,"lon":112.4477045999999944569935905747115612030029296875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Gobisaurus to “środkowokredowy” ankylozauryd z terenów obecnych Chin.

Materiał kopalny

Holotyp Gobisaurus - IVPP V12563 - to czaszka i nieznane elementy szkieletu pozaczaszkowego. Większość szkieletu pozaczaszkowego została zebrana, ale miejsce w którym się znajduje jest nieznane od lat 80-tych.

Inny okaz - HGM 41HIII-0002 - został holotypem Zhongyuansaurus, który później został uznany za młodszy synonim Gobisaurus. Na ten okaz składają się: dość kompletna czaszka, część żuchwy, niektóre kręgi, żebra, lewa kość ramienna, kości kulszowe, kość łonowa, osteodermy. Osobnik ten był mniejszy od okazu typowego gdyż został oszacowany na 5 m długości oraz 2 tony masy (Paul, 2016).

Występowanie

Oba znane okazy pochodzą z Chin. Holotyp odnaleziono w tym samym miejscu, co skamieniałości teropoda Shaochilong - na terenie pustyni Alashan (Mongolia Wewnętrzna). Drugi okaz odnaleziono w pobliżu Luoyang (prowincja Henan).

Rodzaj ten żył w “środkowej” kredzie. Początkowo osady w których odkryto holotyp Gobisaurus oceniano na pochodzące z aptu lub albu. Według obecnych badań mają one ok. 92 miliony lat - pochodzą z turonu. Z kolei okaz HGM 41HIII-0002 pochodzi z osadów nie starszych, niż barrem (Arbour i Currie, 2015).

Budowa

Rekonstrukcja szkieletu Gobisaurus (okaz HGM 41HIII-0002). Autor: "GKNOVA6"[1]

Gobisaurus był dość dużym ankylozaurydem - Paul (2010) ocenił jego długość na 6 m, a masę na 3,5 tony. Był bardzo podobny do innego ankylozauryda - Shamosaurus. Oba te rodzaje miały długie, trójkątne czaszki z małymi “rogami” nadoczodołowymi i łuskowymi, które były mniej widoczne niż u innych ankylozaurów. Także wiele cech uznawanych za diagnostyczne dla Gobisaurus występowały również u Shamosaurus, np. duże oczodoły (o długości ok. 20% długości czaszki) w porównaniu do wielkości czaszki. Różniły się jednak dwiema cechami: długością rzędu zębów (około 40% długości czaszki u Shamosaurus, w porównaniu z 26,7% u Gobisaurus) i orientacją wyrostka skrzydłowatego ("pterygoid").

W 2007 roku opisano Zhongyuansaurus luoyangensis z prowincji Henan (Chiny). Z badań Arbour i Currie (2015) wynikło, że jest on nieodróżnialny od Gobisaurus, został więc uznany za młodszy synonim Gobisaurus. Co ciekawe, Paul w swej książce (2016) uznał "zongjuanozaura" jako ważny rodzaj nodozauryda.

U okazu HGM 41HIII-0002 zachowały się kręgi znajdujące się na końcu ogona. Były one ze sobą złączone. Pod tym względem jego ogon przypominał bardziej ogon ankylozaurydów, a nie nodozaurów do których był pierwotnie zaliczany. Za to ankylozaurydy na końcu ogona miały dodatkowo osteodermy tworzące buławę - u HGM 41HIII-0002 taka struktura nie występuje. Okaz ten charakteryzuje się ponadto dość płytką czaszką, a kość przedszczękowa była pozbawiona zębów (Paul, 2016).

Systematyka

Gobisaurus i Shamosaurus są zazwyczaj uznawane za taksony siostrzane tworzące klad Shamosaurinae, choć Thompson i in. (2012) uznali je za kolejne odgałęzienia drzewa rodowego ankylozaurydów (gdzie Gobisaurus jest bardziej bazalny).

Spis gatunków

Gobisaurus	Vickaryous, Russell, Currie i Zhao, 2001
=Zhongyuansaurus	Xu, Lu, Zhang, Jia, Hu, Zhang, Wu i Ji, 2007
G. domoculus	Vickaryous, Russell, Currie i Zhao, 2001
=Z. luoyangensis	Xu, Lu, Zhang, Jia, Hu, Zhang, Wu i Ji, 2007

Bibliografia

Arbour, V.M., Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985

Arbour, V.M. (2014). Systematics, evolution, and biogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Ph.D thesis, University of Alberta [3]

Hao, M., Li, Z., Wang, Z., Wang, S., Ma, F., Qinggele, King, J.L., Pei, R.,Zhao, Q., Xu, X., A new oviraptorosaur from the Lower Cretaceous Miaogou Formation of western Inner Mongolia, China, Cretaceous Research. 106023. [4]

Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology doi:10.1080/14772019.2011.569091

Vickaryous, M.K., Russell, A.P., Currie, P.J., Zhao, X.-J. (2001). “A new ankylosaurid (Dinosauria: Ankylosauria) from the Lower Cretaceous of China, with comments on ankylosaurian relationships”. Canadian Journal of Earth Sciences, 38(12), 1767–1780. doi:10.1139/e01-051

Li, X., Lü, J., Zhang, X,. Jia, S., Hu, W., Zhang, J., Wu, Y., Ji, Q. (2007). "New nodosaurid ankylosaur from the Cretaceous of Ruyang, Henan Province". Acta Geologica Sinica. 81 (4): 433–438.

Paul, G.S. (2024) “The Princeton Field Guide to Dinosaurs” (3. edycja). Princeton University Press p. 229