Albinykus: Różnice pomiędzy wersjami
m (wiek) |
|||
Linia 24: | Linia 24: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
− | | <small>późna [[kreda]] (?[[santon]] - [[kampan]])</small> | + | | 85-70 Ma |
+ | <small>późna [[kreda]] (?[[santon]] - [[kampan]])</small> | ||
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' |
Wersja z 22:00, 13 gru 2011
Autor: | Korekta: |
Tomasz Skawiński | Maciej Ziegler |
Albinykus (albinyk) | |
---|---|
Długość: | ? m |
Masa: | 0,7-1 kg |
Miejsce występowania: | Mongolia |
Czas występowania | 85-70 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Plik:Albinykus.jpg
Źródło: Nesbitt i in., 2011. |
Wstęp
Albinykus to rodzaj teropoda z grupy Alvarezsauridae żyjącego w późnej kredzie na terenach Azji. Ważąc prawdopodobnie poniżej 1 kg był jednym z najmniejszych nieptasich dinozaurów.
Budowa i biologia
Albinykus osiągał niewielkie rozmiary – kość udowa holotypu mierzy około 6,5 cm długości, na podstawie której Nesbitt i współpracownicy oszacowali masę dinozaura na 700–1000 g, co czyniłoby z albinyka jednego z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Z kolei Xu i in. ocenili masę przedstawicieli pokrewnego rodzaju Linhenykus – o kości udowej mierzącej około 7 cm – na jedynie 450 g. Mikrostruktura kości albinyka jest bardzo podobna do obecnej u innego alwarezzauryda - Shuvuuia – analizy histologiczne sugerują, że Shuvuuia kończyła wzrost w wieku około trzech lat. Na podstawie pierścieni przyrostowych w kości udowej oraz podobieństw do Shuvuuia Nesbitt i in. zasugerowali, że prawdopodobnie również Albinykus osiągał maksymalne rozmiary nie później niż po trzech latach. Holotyp odnaleziono z nogami podkurczonymi pod tułów, co jest pozycją spoczynkową typową dla ptaków. Odnaleziono skamieniałości troodontydów Mei i Sinornithoides oraz owiraptorozaura Khaan w takiej pozycji; holotyp Albinykus jest pierwszym dowodem na jej występowanie również u Alvarezsauridae. Cechą odróżniającą albinyka od innych nieptasich teropodów jest całkowite zrośnięcie proksymalnych kości stępu ze sobą oraz z piszczelami bez widocznych szwów. Obecne u niego było również bardzo silnie wykształcone arctometatarsus.
Systematyka
Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Nesbitta i współpracowników Albinykus jest taksonem siostrzanym dla Shuvuuia z formacji Dżadochta. Jest jednym z najstarszych znanych azjatyckich alwarezzaurydów.
Materiał kopalny i lokalizacja typowa
Albinykus został opisany w 2011 roku przez Sterlinga Nesbitta i współpracowników w oparciu o połączone stawowo kości kończyn tylnych (IGM 100/3004) obejmujące fragmenty prawej kości biodrowej, niekompletne: kość kulszową, prawą udową, proksymalne części kości strzałkowych, niemal kompletne piszczele oraz kompletne stopy. Skamieniałości te wydobyto w 2004 roku z piaskowca w formacji Javkhlant na wschodzie pustyni Gobi w Mongolii. Oprócz szczątków Albinykus wydobyto z niego również skorupki jaj dinozaurów oraz pozostałości juwenilnego Yamaceratops. Formacja Javkhlant obejmuje najprawdopodobniej osady santońskie i kampańskie.
Etymologia
Nazwa Albinykus pochodzi od słowa albin, używanego przez mongolskich szamanów do określenia „wędrujących świateł” – zjawisk świetlnych występujących na pustyni Gobi – oraz greckiego słowa onyx („pazur”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, baatar, w języku mongolskim oznacza „bohater”.
Spis gatunków
Albinykus | Nesbitt, Clarke, Turner i Norell, 2011 |
---|---|
A. baatar | Nesbitt, Clarke, Turner i Norell, 2011 |
Bibliografia
Nesbitt SJ, Clarke JA, Hamilton AH, Norell MA. 2011. A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea. Journal of Vertebrate Paleontology 31 (1): 144–153. doi:10.1080/02724634.2011.540053.
Xu X, Pittman M, Choiniere JN, Hone D, Upchurch P, Tan Q, Xiao D, Tan L, Han F. 2011. A monodactyl nonavian dinosaur and the complex evolution of the alvarezsauroid hand. Proceedings of the National Academy of Sciences 108 (6): 2338–2342. doi:10.1073/pnas.1011052108.