Nothronychus: Różnice pomiędzy wersjami
(poprawki, uzupełnienia) |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
| Korekta: | | Korekta: | ||
|- | |- | ||
| − | | [[Daniel Madzia]] | + | | [[Daniel Madzia]], [[Marcin Szermański]] |
| − | |[[ | + | | [[Maciej Ziegler]], [[Karol Sabath]] |
| − | [[ | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 26: | Linia 25: | ||
| [[USA]] - Nowy Meksyk, Utah | | [[USA]] - Nowy Meksyk, Utah | ||
| − | <small>([[formacja Moreno Hill]])</small> | + | <small>([[formacja Moreno Hill]], [[Tropic Shale]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | ok. | + | | ok. 94-90 Ma |
| − | <small>późna [[kreda]] ([[turon]])</small> | + | <small>późna [[kreda]] (wczesny-środkowy [[turon]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 46: | Linia 45: | ||
[[Therizinosauroidea]] | [[Therizinosauroidea]] | ||
| − | [[Therizinosauridae]] | + | ?? [[Therizinosauridae]] |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Nothronychus.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Nothronychus.jpg|400px|]] | ||
| Linia 56: | Linia 55: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | Było to ociężałe zwierzę z typową
dla terizinozaurów czaszką ze szczękami wyposażonymi w liściokształtne zęby, z powodu których uważa się te [[teropod]]y za roślinożerców. Żyło | + | Było to ociężałe zwierzę z typową
dla terizinozaurów czaszką ze szczękami wyposażonymi w liściokształtne zęby, z powodu których uważa się te [[teropod]]y za roślinożerców. Żyło w środku okresu kredowego na terenie Ameryki Północnej ([[USA]] - stany Nowy Meksyk i Utah). |
==Historia odkryć== | ==Historia odkryć== | ||
| − | Pierwsze skamieniałości tego, najprawdopodobniej roślinożernego - a być może wszystkożernego [[teropod]]a - zostały odkryte i opisane przez Jamesa [[Kirkland]]a i Douglasa G. [[Wolfe]]'a w [[2001]] r. niedaleko granicy stanu Nowy Meksyk z Arizoną
w Niecce Zuni (czyli chodzi o pierwszego terizinozaura odkrytego poza Azją
), w skałach należących do formacji Moreno Hill. | + | Pierwsze skamieniałości tego, najprawdopodobniej roślinożernego - a być może wszystkożernego [[teropod]]a - zostały odkryte i opisane przez Jamesa [[Kirkland]]a i Douglasa G. [[Wolfe]]'a w [[2001]] r. niedaleko granicy stanu Nowy Meksyk z Arizoną
w Niecce Zuni (czyli chodzi o pierwszego terizinozaura odkrytego poza Azją
), w skałach należących do formacji Moreno Hill (środkowy turon). Drugi gatunek odnaleziono w osadach [[Tropic Shale]] (wczesny turon). |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Holotyp]] ''N. mckinleyi'' (MSM P2106) (5,26 m; 1 t): częściowa mózgoczaszka, dwa fragmenty czaszki, zęby (8,4 mm), osiem kręgów szyjnych (125,5; 133,5; 187; 188 mm), żebra szyjne, pierwszy kręg grzbietowy (67 mm), trzon kręgu grzbietowego, żebra, gastralia, szósty lub siódmy kręg ogonowy (64 mm), fragment szewrona, łopatka (518 mm), kości: ramieniowa (418 mm), łokciowa (302 mm), trzon kości promieniowej lub łokciowej, paliczek I-1 dystalna część kości śródręcza II, paliczek II-1, kości: kulszowa (534 mm), piszczelowa (614 mm), strzałkowa, dystalna część kości śródstopia I, paliczek I-1, pazur I (138 mm), pazur II (124 mm), paliczek III-3 (37 mm), pazur III (99 mm), paliczek IV-2 (41 mm), pazur IV (92 mm). | [[Holotyp]] ''N. mckinleyi'' (MSM P2106) (5,26 m; 1 t): częściowa mózgoczaszka, dwa fragmenty czaszki, zęby (8,4 mm), osiem kręgów szyjnych (125,5; 133,5; 187; 188 mm), żebra szyjne, pierwszy kręg grzbietowy (67 mm), trzon kręgu grzbietowego, żebra, gastralia, szósty lub siódmy kręg ogonowy (64 mm), fragment szewrona, łopatka (518 mm), kości: ramieniowa (418 mm), łokciowa (302 mm), trzon kości promieniowej lub łokciowej, paliczek I-1 dystalna część kości śródręcza II, paliczek II-1, kości: kulszowa (534 mm), piszczelowa (614 mm), strzałkowa, dystalna część kości śródstopia I, paliczek I-1, pazur I (138 mm), pazur II (124 mm), paliczek III-3 (37 mm), pazur III (99 mm), paliczek IV-2 (41 mm), pazur IV (92 mm). | ||
| − | [[Holotyp]] ''N. graffami'' (UMNH VP 16420): prawie kompletny szkielet pozaczaszkowy: kręgi szyjne, grzbietowe i proksymalne ogonowe, żebra, prawie kompletne lewe kończyny i elementy kończyn prawych, miednica, szewrony. | + | [[Holotyp]] ''N. graffami'' (UMNH VP 16420): prawie kompletny szkielet pozaczaszkowy: kręgi szyjne, grzbietowe i proksymalne ogonowe, żebra, prawie kompletne lewe kończyny i elementy kończyn prawych, miednica, szewrony (zob. rys. obok). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
W obrębie [[rodzaj]]u ''Nothronychus'' wyróżniamy - ''Nothronychus mckinleyi'', co po polsku znaczy "leniwczy pazur McKinley'a". Swą nazwę otrzymał od Jamesa [[Kirkland]]a, któremu przypominał dużego, naziemnego leniwca. | W obrębie [[rodzaj]]u ''Nothronychus'' wyróżniamy - ''Nothronychus mckinleyi'', co po polsku znaczy "leniwczy pazur McKinley'a". Swą nazwę otrzymał od Jamesa [[Kirkland]]a, któremu przypominał dużego, naziemnego leniwca. | ||
| − | Drugi [[gatunek]] - ''N. graffami'' - znaczy "leniwczy pazur Graffama" i honoruje M. Graffama, który odnalazł [[holotyp]]. Nazwę gatunkową | + | Drugi [[gatunek]] - ''N. graffami'' - znaczy "leniwczy pazur Graffama" i honoruje M. Graffama, który odnalazł [[holotyp]]. Nazwę gatunkową nadali mu [[Zanno]] i in. ([[2009]]). |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 84: | Linia 83: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Zanno, L.E., Gillette, D.D., Albright, L.B. & Titus, A.L. (2009) "A new North American therizinosaurid and the role of herbivory in 'predatory' dinosaur evolution" Proceedings of the Royal Society B, 276, 3505-3511. doi: 10.1098/rspb.2009.1029. |
| − | Zanno, L. E., Gillette, D. D., Albright, L. B. & Titus, A. L. (2009) A new North American therizinosaurid and the role of herbivory in 'predatory' dinosaur evolution | ||
| − | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | + | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford </small> |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 20:55, 14 mar 2012
| Autor: | Korekta: |
| Daniel Madzia, Marcin Szermański | Maciej Ziegler, Karol Sabath |
| Nothronychus (notronych) | |
|---|---|
| Długość: | 4,5-6 m |
| Masa: | 1,2 t |
| Miejsce występowania: | USA - Nowy Meksyk, Utah |
| Czas występowania | ok. 94-90 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Szkielet N. mckinleyi. Autor: Scott Hartman, 2007. [1] | |
| Plik:Nothronychus graffami.JPG
Szkielet N. graffami (na biało odnalezione kości). Źródło: Zanno i in., 2009. | |
Wstęp
Było to ociężałe zwierzę z typową dla terizinozaurów czaszką ze szczękami wyposażonymi w liściokształtne zęby, z powodu których uważa się te teropody za roślinożerców. Żyło w środku okresu kredowego na terenie Ameryki Północnej (USA - stany Nowy Meksyk i Utah).
Historia odkryć
Pierwsze skamieniałości tego, najprawdopodobniej roślinożernego - a być może wszystkożernego teropoda - zostały odkryte i opisane przez Jamesa Kirklanda i Douglasa G. Wolfe'a w 2001 r. niedaleko granicy stanu Nowy Meksyk z Arizoną w Niecce Zuni (czyli chodzi o pierwszego terizinozaura odkrytego poza Azją ), w skałach należących do formacji Moreno Hill (środkowy turon). Drugi gatunek odnaleziono w osadach Tropic Shale (wczesny turon).
Materiał kopalny
Holotyp N. mckinleyi (MSM P2106) (5,26 m; 1 t): częściowa mózgoczaszka, dwa fragmenty czaszki, zęby (8,4 mm), osiem kręgów szyjnych (125,5; 133,5; 187; 188 mm), żebra szyjne, pierwszy kręg grzbietowy (67 mm), trzon kręgu grzbietowego, żebra, gastralia, szósty lub siódmy kręg ogonowy (64 mm), fragment szewrona, łopatka (518 mm), kości: ramieniowa (418 mm), łokciowa (302 mm), trzon kości promieniowej lub łokciowej, paliczek I-1 dystalna część kości śródręcza II, paliczek II-1, kości: kulszowa (534 mm), piszczelowa (614 mm), strzałkowa, dystalna część kości śródstopia I, paliczek I-1, pazur I (138 mm), pazur II (124 mm), paliczek III-3 (37 mm), pazur III (99 mm), paliczek IV-2 (41 mm), pazur IV (92 mm).
Holotyp N. graffami (UMNH VP 16420): prawie kompletny szkielet pozaczaszkowy: kręgi szyjne, grzbietowe i proksymalne ogonowe, żebra, prawie kompletne lewe kończyny i elementy kończyn prawych, miednica, szewrony (zob. rys. obok).
Etymologia
W obrębie rodzaju Nothronychus wyróżniamy - Nothronychus mckinleyi, co po polsku znaczy "leniwczy pazur McKinley'a". Swą nazwę otrzymał od Jamesa Kirklanda, któremu przypominał dużego, naziemnego leniwca.
Drugi gatunek - N. graffami - znaczy "leniwczy pazur Graffama" i honoruje M. Graffama, który odnalazł holotyp. Nazwę gatunkową nadali mu Zanno i in. (2009).
Spis gatunków
| Nothronychus | Kirkland i Wolfe, 2001 |
|---|---|
| N. mckinleyi | Kirkland i Wolfe, 2001 |
| N. graffami | Zanno, Gillette, Albright i Titus, 2009 |
Bibliografia
Zanno, L.E., Gillette, D.D., Albright, L.B. & Titus, A.L. (2009) "A new North American therizinosaurid and the role of herbivory in 'predatory' dinosaur evolution" Proceedings of the Royal Society B, 276, 3505-3511. doi: 10.1098/rspb.2009.1029.
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
![[1]](http://www.skeletaldrawing.com/psgallery/images/nothronychus.jpg){kind=link}
