Paralelizm

Paralelizm ewolucyjny - (ang. parallel evolution) proces polegający na powstaniu niezależnie tej samej cechy u blisko spokrewnionych linii ewolucyjnych, które pochodzą od przodka, który był bliski uzyskania tej cechy. Najczęściej do paralelizmu dochodzi, gdy w trakcie jakiegoś procesu ewolucyjnego dochodzi do rozdzielenia się linii ewolucyjnej na kilka potomnych, które kontynuują proces zapoczątkowany przez ich przodka, ewoluując w tych samych warunkach. Wielokrotnie jest to związane z jakąś preadaptacją u przodka, która niejako wymusiła u jego potomków do wykształcenia tych samych przystosowań (cech).
Przypadki paralelizmu ewolucyjnego sprawiają wiele kłopotów filogenetykom, gdyż produkują wiele cech homoplastycznych, mylnie interpretowanych jako synapomorfie.

Przykładem paralelizmu ewolucyjnego jest zanik kończyn u węży. Wspólny przodek węży wydłużył swe ciało i zredukował kończyny. Poruszał się już bez pomocy zredukowanych kończyn, choć wciąż je miał. Następnie rozdzielił się na wiele odrębnych linii ewolucyjnych, prowadzących do dzisiejszych grup węży. Każda z nich kontynuowała niezależnie (paralelnie) dalszą redukcję kończyn, aż do ich kompletnego zaniku u większości linii.
Kolejnym przykładem jest otwór w panewce stawu biodrowego u dinozaurów. Wspólny przodek dinozaurów nie miał tego otworu i jego panewka była w pełni skostniała. Miał już jednak skręconą w stronę panewki główkę kości udowej i podciągnięte kończyny pod tułów. Brak otworu dawał większy zakres ruchu kości udowej, co wymagało większego zaangażowania mięśni w kontrolę tego ruchu. Dlatego różne linie dinozaurów wykształciły otwór, by ograniczyć ruch kości udowej na boki i jeszcze bardziej usprawnić lokomocję.