Kryptops

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler	Marcin Szermański, Daniel Madzia, Sebastian Oziemski, Tomasz Sokołowski, Dawid Mika

---

Kryptops (kryptops)
Długość:	6-7 m
Masa:	1-2 t
Miejsce występowania:	Niger (formacja Elrhaz)
Czas występowania	ok. 112 Ma apt-alb (wczesna kreda)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Ceratosauria Abelisauridae
Plik:Kryptops.gif Autor: Todd Marshall [1].

Wstęp

Kryptops to najwcześniejszy niewątpliwy abelizauryd, odkryty na afrykańskiej pustyni Ténéré w osadach z przełomu aptu i albu.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza "nakryta twarz" (z gr. krypto - "zakryty" i ops - twarz) i odnosi się do podziurkowanej powierzchni i odciśniętych naczyń krwionośnych na kości szczękowej - co znamionuje mocno przytwierdzoną, prawdopodobnie keratynową powłokę.

Nazwa gatunkowa - palaios - odnosi się do wczesnokredowego wieku tego abelizauryda - znaczy po grecku "stary".

Materiał kopalny

Holotyp (MNN GAD1) to niekompletna kość szczękowa (MNN GAD1-1), trzy niekompletne kręgi grzbietowe (MNN GAD1-3, 4, 5), dwa żebra (MNN GAD1-6, 7) oraz artykułowana obręcz miedniczna i kość krzyżowa (MNN GAD1-2) dorosłego osobnika.

Chimera?

Szczątki pozaczaszkowe Kryptops zostały odnalezione nieartykułowane na stosunkowo niewielkiej powierzchni, wśród zębów karcharodontozaura i ornitocheiroida (pterozaura). Diagnostyczna kość szczękowa, należąca do niewątpliwie do abelizauryda, została znaleziona 15 m od reszty skamielin. Z tych samych osadów pochodzi odnaleziony kilkadziesiąt km dalej, znany jedynie z fragmentów czaszki karcharodontozaur Eocarcharia. Kręgi kryptopsa miały wysokie wyrostki kolczyste, jak u Ceratosaurus i wielu bazalnych tetanurów (szczególnie karnozaurów). Kość biodrowa i krzyżowa są bardzo prymitywne w porównaniu do innych abelizaurydów i bardziej przypominają kość Allosaurus. Kość krzyżowa składa się z pięciu kręgów - podobnie jak u bardziej bazalnych tetanurów, podczas gdy inne ceratozaury miały ich sześć. Duża "stopa" (dystalne rozszerzenie) kości łonowej także przywodzi na myśl tetanury. Z drugiej strony pozrastane kości miednicy wskazują na nie-tetanury. Jak wynika z analizy kladystycznej Sereno i Brusatte, 2008 (ale zob. też D'Orazi Porchetti i in., 2011), Kryptops jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Abelisauridae. Jednak jedynymi tetanurami umieszczonymi w analizie są dwa taksony: Neotetanurae (=Avetheropoda) i Spinosauroidea, co powoduje, że badanie nie testuje możliwości, że omawiany teropod jest przedstawicielem Tetanurae. Wszystkie powyższe dane skłaniają więc do przypuszczenia, że Kryptops to chimera - w skład holotypu mogą wchodzić szczątki ważnego rodzaju abelizauryda (kość szczękowa) jak i tetanura, być może z rodzaju Eocarcharia (materiał pozaczaszkowy).

Spis gatunków

Kryptops	Sereno i Brusatte, 2008
K. palaios	Sereno i Brusatte, 2008

Bibliografia

D'Orazi Porchetti, S., Nicosia, U., Biava, A. & Maganuco, S. (2011) "New Abelisaurid Material from the Upper Cretaceous (Cenomanian) of Morocco" Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 177(3)

Sereno, P.C. & Brusatte, S.L. (2008) "Basal abelisaurid and carcharodontosaurid theropods from the Lower Cretaceous Elrhaz Formation of Niger" Acta Palaeontologica Polonica, 53, 15-46.