Struthiosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | + | UWAGA - trwa weryfikacja; niektóre dane mogą nie być prawdziwe<small> | |
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Autor: | | Autor: | ||
Linia 16: | Linia 16: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
− | | | + | | do 3 (?4) m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
− | | 300 | + | | do 300 (?700) kg |
|- | |- | ||
Linia 51: | Linia 51: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
− | Muthmannsdorf, Austria|formacja [[Gosau]], Muthmannsdorf, [[Austria]]|<small>''S. austriacus''.<br> | + | Muthmannsdorf, Austria|formacja [[Gosau]], Muthmannsdorf, [[Austria]]|<small>''S. austriacus'' - UWPI 2349/6 ([[holotyp]]) i osobnik UWPI 2349/17, 2349/n.n.<br> |
− | Hunedoara, Romania|formacja [[Sanpetru]], okręg Hunedoara, [[Rumunia]]|<small>''S. | + | Hunedoara, Romania|formacja [[Sanpetru]], okręg Hunedoara, [[Rumunia]]|<small>''S. transylvanicus''.<br> |
Hérault, France|nienazwana formacja, Hérault, [[Francja]]|<small>''S. languedocensis''.<br> | Hérault, France|nienazwana formacja, Hérault, [[Francja]]|<small>''S. languedocensis''.<br> | ||
Cazadarnes, France|warstwy "Gres B reptiles", Cazadarnes, [[Francja]]|<small>cf. ''S.'' sp. - łuk neuralny kręgu szyjnego i(?) dwie pancerne płytki.<br> | Cazadarnes, France|warstwy "Gres B reptiles", Cazadarnes, [[Francja]]|<small>cf. ''S.'' sp. - łuk neuralny kręgu szyjnego i(?) dwie pancerne płytki.<br> | ||
Linia 60: | Linia 60: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Struthiosaurus'' ("strusi jaszczur") to jeden z najmniejszych nodozaurydów. Żył w późnej kredzie. Jest on, obok ''[[Hungarosaurus]]'', jednym z dwóch ważnych [[rodzaj]]ów ankylozaurów z Europy. Wiele z opisanych głównie w XIX wieku ankylozaurów uważa się obecnie za [[synonim]]y strutiozaura. Jak dotąd znamy dwa lub trzy gatunki. | + | ''Struthiosaurus'' ("strusi jaszczur") to jeden z najmniejszych nodozaurydów. Żył w późnej kredzie. Jest on, obok ''[[Hungarosaurus]]'', jednym z dwóch ważnych [[rodzaj]]ów ankylozaurów z Europy. Wiele z opisanych głównie w XIX wieku ankylozaurów uważa się obecnie za [[synonim]]y strutiozaura. Jak dotąd znamy jego dwa lub trzy gatunki. |
==Gatunki strutiozaura== | ==Gatunki strutiozaura== | ||
Linia 70: | Linia 70: | ||
'''Czas''': późna [[kreda]] ([[kampan]]; 83,5-70,6 Ma); | '''Czas''': późna [[kreda]] ([[kampan]]; 83,5-70,6 Ma); | ||
− | '''Miejsce''': [[Austria]] (formacja [[Gosau]]) | + | '''Miejsce''': [[Austria]] (formacja [[Gosau]]); |
− | '''Materiał kopalny''': niekompletna czaszka, ząb, izolowane elementy pozaczaszkowe, osteodermy. | + | '''Materiał kopalny''': [[holotyp]] UWPI 2349/6 to niekompletna czaszka należąca do osobnika młodocianego (''subadult''). Materiał przypisany UWPI 2349/17, 2349/n.n. to 2 elementy sklepienia czaszki (większy od [[holotyp]]u). Inne przypisane szczątki to ząb, izolowane elementy pozaczaszkowe, osteodermy. |
− | To [[gatunek typowy]]. Żył we wczesnym [[kampan]]ie, około 83-76 milionów lat temu. Był mniejszy od ''S. transylvanicus'' | + | To [[gatunek typowy]]. Żył we wczesnym [[kampan]]ie, około 83-76 milionów lat temu. Był mniejszy od ''S. transylvanicus'' - miał krótszą puszkę mózgową o 20%. Kość kwadratowa i kość przypotyliczna są
niezrośnięte, w przeciwieństwie do ''S. transylvanicus''. Szczą
tki znaleziono w Muthmannsdorf w Austrii (stąd nazwa gatunkowa). Poznany na podstawie powierzchni podstawy czaszki, którą
uważano niegdyś za należą
cą
do [[teropod]]a (wg niektórych przedstawiciela [[Carnosauria]]) i mającą status ''[[nomen dubium]]''. |
− | ===''Struthiosaurus | + | ===''Struthiosaurus transylvanicus''=== |
− | '''Długość''': 3 m; | + | '''Długość''': 3 (?4) m; |
− | '''Masa''': 300 kg; | + | '''Masa''': 300 (?700) kg; |
'''Czas''': późna [[kreda]] (późny [[mastrycht]]; 69-65,5 Ma); | '''Czas''': późna [[kreda]] (późny [[mastrycht]]; 69-65,5 Ma); | ||
Linia 85: | Linia 85: | ||
'''Miejsce''': [[Rumunia]] (formacja [[Sanpetru]]); | '''Miejsce''': [[Rumunia]] (formacja [[Sanpetru]]); | ||
− | '''Materiał kopalny''': | + | '''Materiał kopalny''': osobnik BMNH R4966 to elementy składające się na fragmentaryczną czaszkę, należącą do osobnika dorosłego. Dodatkowy (przypisany?) materiał to elementy pozaczaszkowe, osteodermy. |
− | Może to być [[młodszy synonim]] ''S. austriacus'' - nie znajduje się | + | Może to być [[młodszy synonim]] ''S. austriacus'' - z tego powodu nie znajduje się w analizie Thompsona i in. ([[2012]]). Bardzo często określa się go jako ''Struthiosaurus'' cf. ''austriacus'' (np. Pereda-Superbiola, [[1993]]; Pereda-Superbiola i Galton, [[1994]]). Różnice między nim, a ''S. austriacus'' mogą wynikać ze zmian ontogenicznych, a ''S. transylvanicus'' (okaz BMNH R4966) jest dorosłym osobnikiem. Opancerzenie zawierało typowe dla nodozaurydów kolce. Szczą
tki znaleziono w warstwach Sanpetru w okręgu Hunedoara w Rumunii. Datuje się je na późny [[mastrycht]] (69-65,5 Ma), przez co może być najstarszym przedstawicielem [[Nodosauridae]] (Pereda-Superbiola, [[1992]]). Nazwa gatunkowa pochodzi od Transylwanii - rumuńskiego regionu, kojarzonego powszechnie z Draculą
. |
===''Struthiosaurus languedocensis''=== | ===''Struthiosaurus languedocensis''=== | ||
Linia 110: | Linia 110: | ||
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
− | ''Struthiosaurus | + | ''Struthiosaurus transylvanicus'' żył na wyspie Hateg wśród wielu innych dinozaurów, np. prawdopodobnego alwarezzauryda ''[[Heptasteornis]]'', rabdodontydów, takich jak ''[[Zalmoxes]]'' i ''[[Rhabdodon]]'', hadrozauroida ''[[Telmatosaurus]]'' oraz tytanozaura ''[[Magyarosaurus]]''. Natomiast w osadach austriackich znaleziono, prócz strutiozaura, także rabdodontydy ''[[Rhabdodon]]''. Znaleziono tam też zęby teropoda, opisane jako ''[[Megalosaurus]] pannoiensis'', który prawdopodobnie z megalozaurem miał niewiele wspólnego. Zapewne w podobnej faunie żyły także inne gatunki ''Struthiosaurus''. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
Linia 116: | Linia 116: | ||
! ''Struthiosaurus'' | ! ''Struthiosaurus'' | ||
| [[Bunzel]], [[1871]] | | [[Bunzel]], [[1871]] | ||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| = ''Danubiosaurus'' | | = ''Danubiosaurus'' | ||
| [[Bunzel]], [[1871]] | | [[Bunzel]], [[1871]] | ||
|- | |- | ||
− | | = '' | + | | = ''Crataeomus'' |
+ | | [[Seeley]], [[1881]] | ||
+ | |- | ||
+ | | = ''Pleuropeltus'' | ||
| [[Seeley]], [[1881]] | | [[Seeley]], [[1881]] | ||
|- | |- | ||
Linia 131: | Linia 131: | ||
! ''S. austriacus'' | ! ''S. austriacus'' | ||
| [[Bunzel]], [[1871]] | | [[Bunzel]], [[1871]] | ||
+ | |- | ||
+ | | = ''Crataeomus pawlowitschii'' | ||
+ | | [[Seeley]], [[1881]] | ||
+ | |- | ||
+ | | = ''Crataeomus lepidophorus'' | ||
+ | | [[Seeley]], [[1881]] | ||
+ | |- | ||
+ | | = ''Pleuropeltus suessii'' | ||
+ | | [[Seeley]], [[1881]] | ||
|- | |- | ||
! ?= ''S. transylvanicus'' | ! ?= ''S. transylvanicus'' | ||
+ | | [[Nopcsa]], [[1915]] | ||
+ | |- | ||
+ | | = ''S. transilvanicus'' | ||
| [[Nopcsa]], [[1915]] | | [[Nopcsa]], [[1915]] | ||
|- | |- | ||
Linia 141: | Linia 153: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
− | Pereda-Superbiola X. (1993) ARMOURED DINOSAURS FROM THE LATE CRETACEOUS OF SOUTHERN FRANCE : A REVIEW. Revue de Paleobiologie, Vol. spec. No 7. ISSN 0253-6730, 163-172 | + | Pereda-Superbiola, J. (1992) A revised census of European Late Cretaceous nodosaurids (Ornithischia: An kylosauria): last occurrence and possible extinction scenarios. Terra Nova, 4, 641-648 |
+ | |||
+ | Pereda-Superbiola, X. (1993) ARMOURED DINOSAURS FROM THE LATE CRETACEOUS OF SOUTHERN FRANCE : A REVIEW. Revue de Paleobiologie, Vol. spec. No 7. ISSN 0253-6730, 163-172 | ||
+ | |||
+ | Pereda-Superbiola, X. & Galton, P.M (1994) A revision of the cranial features of the dinosaur Struthiosaurus uustriacus BUNZEL (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of Europe. PGcolalbont. hbh. 191/2, 173-200 | ||
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). „Journal of Systematic Palaeontology”. Journal of Systematic Palaeontology, Vol. 10, Issue 2, June 2012, 301–312 | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). „Journal of Systematic Palaeontology”. Journal of Systematic Palaeontology, Vol. 10, Issue 2, June 2012, 301–312 | ||
Linia 160: | Linia 176: | ||
[[Kategoria:Europa]] | [[Kategoria:Europa]] | ||
[[Kategoria:Austria]] | [[Kategoria:Austria]] | ||
+ | [[Kategoria:Rumunia]] | ||
[[Kategoria:Francja]] | [[Kategoria:Francja]] | ||
− | |||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] |
Wersja z 13:14, 2 cze 2012
UWAGA - trwa weryfikacja; niektóre dane mogą nie być prawdziwe
Autor: | Korekta: |
Maciej Ziegler | Adrian Tkocz |
Struthiosaurus (strutiozaur) | |
---|---|
Długość: | do 3 (?4) m |
Masa: | do 300 (?700) kg |
Miejsce występowania: | Austria, Francja, Rumunia, |
Czas występowania | 83,5-65,5 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Struthiosaurus. Autor: Alain Beneteau [1] | |
Mapa znalezisk: | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Struthiosaurus ("strusi jaszczur") to jeden z najmniejszych nodozaurydów. Żył w późnej kredzie. Jest on, obok Hungarosaurus, jednym z dwóch ważnych rodzajów ankylozaurów z Europy. Wiele z opisanych głównie w XIX wieku ankylozaurów uważa się obecnie za synonimy strutiozaura. Jak dotąd znamy jego dwa lub trzy gatunki.
Gatunki strutiozaura
Struthiosaurus austriacus
Długość: 3 m;
Masa: 300 kg;
Czas: późna kreda (kampan; 83,5-70,6 Ma);
Miejsce: Austria (formacja Gosau);
Materiał kopalny: holotyp UWPI 2349/6 to niekompletna czaszka należąca do osobnika młodocianego (subadult). Materiał przypisany UWPI 2349/17, 2349/n.n. to 2 elementy sklepienia czaszki (większy od holotypu). Inne przypisane szczątki to ząb, izolowane elementy pozaczaszkowe, osteodermy.
To gatunek typowy. Żył we wczesnym kampanie, około 83-76 milionów lat temu. Był mniejszy od S. transylvanicus - miał krótszą puszkę mózgową o 20%. Kość kwadratowa i kość przypotyliczna są niezrośnięte, w przeciwieństwie do S. transylvanicus. Szczą tki znaleziono w Muthmannsdorf w Austrii (stąd nazwa gatunkowa). Poznany na podstawie powierzchni podstawy czaszki, którą uważano niegdyś za należą cą do teropoda (wg niektórych przedstawiciela Carnosauria) i mającą status nomen dubium.
Struthiosaurus transylvanicus
Długość: 3 (?4) m;
Masa: 300 (?700) kg;
Czas: późna kreda (późny mastrycht; 69-65,5 Ma);
Miejsce: Rumunia (formacja Sanpetru);
Materiał kopalny: osobnik BMNH R4966 to elementy składające się na fragmentaryczną czaszkę, należącą do osobnika dorosłego. Dodatkowy (przypisany?) materiał to elementy pozaczaszkowe, osteodermy.
Może to być młodszy synonim S. austriacus - z tego powodu nie znajduje się w analizie Thompsona i in. (2012). Bardzo często określa się go jako Struthiosaurus cf. austriacus (np. Pereda-Superbiola, 1993; Pereda-Superbiola i Galton, 1994). Różnice między nim, a S. austriacus mogą wynikać ze zmian ontogenicznych, a S. transylvanicus (okaz BMNH R4966) jest dorosłym osobnikiem. Opancerzenie zawierało typowe dla nodozaurydów kolce. Szczą tki znaleziono w warstwach Sanpetru w okręgu Hunedoara w Rumunii. Datuje się je na późny mastrycht (69-65,5 Ma), przez co może być najstarszym przedstawicielem Nodosauridae (Pereda-Superbiola, 1992). Nazwa gatunkowa pochodzi od Transylwanii - rumuńskiego regionu, kojarzonego powszechnie z Draculą .
Struthiosaurus languedocensis
Długość: <3 m
Masa: ? kg
Czas: późna kreda (wczesny kampan; 83,5-76,2 Ma);
Miejsce: Francja - Hérault (nienazwana formacja);
Materiał kopalny: niekompletny szkielet pozaczaszkowy, zęby, osteodermy.
Opisany został na podstawie materiału zawierają cego kręgi ogonowe, pasa miednicznego i synsakrum (kości powstałej ze zrośnięcia kręgów krzyżowych, niekiedy także kilku kręgów piersiowych i ogonowych, łą czą cej się z kośćmi biodrowymi). Różni się od innych gatunków budową kręgów ogonowych i kości kulszowej. Synsakrum zawiera 10 przyrośniętych kręgów, w tym 5 grzbietowych, 4 krzyżowe i 1 ogonowy. Podobną budową (5+4+1) charakteryzuje się także synsakrum Polacanthus foxii, jednak występują istotne różnice. Później zaliczono do S. languedocensis także inny materiał. Szczą tki znaleziono w basenie Villeveyrac-Meze w południowej Francji. Długość dinozaura oszacowano na mniej niż 3 m. Podobnie jak S. austriacus, żył we wczesnym kampanie.
Niezidentyfikowane osobniki strutozaura
cf. Struthiosaurus sp. z Cazedarnes
Nieliczne szczątki tego gada znajdują się w kolekcji UPMC PV (Laboratoire de Paleontologiedes Vertebres, Universite Pierre et Marie Curie, Paris), a są to: łuk neuralny kręgu szyjnego i(?) dwie pancerne płytki. Zostały one odnalezione w Cazadarnes na południu Francji, w pokładach zwanych warstwami "Gres B reptiles". Są one datowane na późny kampan.
cf. Struthiosaurus sp. z Rennes-le-Chateau
Jego jedyna skamieniałość należy do kolekcji ME (Musee des Dinosaures, Esperaza, Aude), a jest to wyrostek kolcopodobny. Został odnaleziony w Rennes-le-Chateau (RC10), w złożu "Marnes rouges de la Maurine", datowanym na wczesny mastrycht.
Paleoekologia
Struthiosaurus transylvanicus żył na wyspie Hateg wśród wielu innych dinozaurów, np. prawdopodobnego alwarezzauryda Heptasteornis, rabdodontydów, takich jak Zalmoxes i Rhabdodon, hadrozauroida Telmatosaurus oraz tytanozaura Magyarosaurus. Natomiast w osadach austriackich znaleziono, prócz strutiozaura, także rabdodontydy Rhabdodon. Znaleziono tam też zęby teropoda, opisane jako Megalosaurus pannoiensis, który prawdopodobnie z megalozaurem miał niewiele wspólnego. Zapewne w podobnej faunie żyły także inne gatunki Struthiosaurus.
Spis gatunków
Struthiosaurus | Bunzel, 1871 |
---|---|
= Danubiosaurus | Bunzel, 1871 |
= Crataeomus | Seeley, 1881 |
= Pleuropeltus | Seeley, 1881 |
= Lepisanosaurus | Nopcsa, 1918 |
S. austriacus | Bunzel, 1871 |
= Crataeomus pawlowitschii | Seeley, 1881 |
= Crataeomus lepidophorus | Seeley, 1881 |
= Pleuropeltus suessii | Seeley, 1881 |
?= S. transylvanicus | Nopcsa, 1915 |
= S. transilvanicus | Nopcsa, 1915 |
S. languedocensis | Garcia i Pereda-Suberbiola, 2003 |
Bibliografia
Pereda-Superbiola, J. (1992) A revised census of European Late Cretaceous nodosaurids (Ornithischia: An kylosauria): last occurrence and possible extinction scenarios. Terra Nova, 4, 641-648
Pereda-Superbiola, X. (1993) ARMOURED DINOSAURS FROM THE LATE CRETACEOUS OF SOUTHERN FRANCE : A REVIEW. Revue de Paleobiologie, Vol. spec. No 7. ISSN 0253-6730, 163-172
Pereda-Superbiola, X. & Galton, P.M (1994) A revision of the cranial features of the dinosaur Struthiosaurus uustriacus BUNZEL (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of Europe. PGcolalbont. hbh. 191/2, 173-200
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). „Journal of Systematic Palaeontology”. Journal of Systematic Palaeontology, Vol. 10, Issue 2, June 2012, 301–312
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392
http://dml.cmnh.org/2003Apr/msg00123.html
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [2]
Paul, G. S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford