Juratyrant
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Marcin Szermański |
| Juratyrant (juratyran) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 5 m |
| Masa: | ok. 500-650[1] kg |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania
(ił kimerydzki = Kimmeridge Clay) |
| Czas występowania | 151-147 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
Wstęp
Juratyrant to rodzaj tyranozauroida, który żył w późnej jurze, około 151-147 milionów lat temu (w tytonie) na terenie obecnej Wielkiej Brytanii.
Etymologia
Jura odnosi się do jurajskiego wieku taksonu a tyrant to zanglizowana wersja greckiego tyrannos i łacińskiego tyrannus, co odnosi się do potocznego określania tyranozauroidów jako "jaszczurów-tyranów" (co jest bazowane na etymologii Tyrannosaurus rex). Nazwa gatunkowa honoruje odkrywcę - Petera Langhama z Bridport.
Materiał kopalny
Wśród znalezionego materiału (holotyp OUMNH J.3311-1 do J.3311-30) są kości miednicy, górne części kończyn tylnych oraz kręgi (głównie grzbietowe tylne, krzyżowe i ogonowe przednie) - zob. rys.
Rozmiary
Juratyrant langhami jest największym jurajskim tyranozauroidem (mierzył ok. 5 m) i drugim obok Guanlong znanym z dobrego materiału kopalnego - pozostali jurajscy przedstawiciele tej grupy teropodów znani są wyłącznie z izolowanych szczątków.
Historia badań
W 2008 roku opisano go jako drugi gatunek stokesozaura[4], na podstawie niekompletnego szkieletu pozaczaszkowego odnalezionego w późnojurajskich (wczesny tyton, ok. 151-147 Ma) osadach z Dorset w Anglii. W 2012 roku przeniesiono go do nowego rodzaju.
Paleobiogeografia
Odkrycie J. langhami i Aviatyrannis jest dowodem na to, że w późnej jurze małe i średniej wielkości tyranozauroidy żyły na terenie nie tylko Azji (Guanlong) i Ameryki Północnej (Stokesosaurus), ale także w Europie. Obecność tyranozauroidów w osadach datowanych na tyton w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych oraz brak szczątków tyranozauroidów w równych wiekiem skałach afrykańskich pozwala przypuszczać, że między Europą a Ameryką Północną istniało połączenie lądowe, które nie obejmowało Afryki.
Spis gatunków
| Juratyrant | Brusatte i Benson, 2012 |
|---|---|
| J. langhami | (Benson, 2008) Brusatte i Benson, 2012 |
| = Stokesosaurus langhami | Benson, 2008 |
Bibliografia
Benson, R.B.J. (2008) "New information on Stokesosaurus, a tyrannosauroid (Dinosauria: Theropoda) from North America and the United Kingdom" Journal of Vertebrate Paleontology, 28, 732-750.
Brusatte, S.L. & Benson, R.B.J. (2012) "The systematics of Late Jurassic tyrannosauroids (Dinosauria: Theropoda) from Europe and North America" Acta Palaeontologica Polonica. doi:10.4202/app.2011.0141
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
- ↑ Zanno, L.E. & Makovicky, P.J. (2013) "Neovenatorid theropods are apex predators in the Late Cretaceous of North America" Nature Communications, 4, 2827. doi:10.1038/ncomms3827
- ↑ M.in. Brusatte i Benson, 2012
- ↑ Loewen, M.A., Irmis, R.B., Sertich, J.J.W., Currie, P.J. & Sampson, S.D. (2013) "Tyrant Dinosaur Evolution Tracks the Rise and Fall of Late Cretaceous Oceans" PLoS ONE 8(11), e79420. doi:10.1371/journal.pone.0079420
- ↑ Ziegler, M. "Stokesosaurus langhami – nowy gatunek późnojurajskiego tyranozauroida". Dinozaury.com!, 28 X 2008
![[1]](http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stokesosaurus_langhami_remains_01.png){kind=link}